2 Bolalardagi nutq nuqsonlarini bartarf etishda logoped faoliyati va ota-onalar bilan hamkorlik ishlarini tashkillashtirish yo`llari

TEZ AYTIShLAR.

Tubsiz dengiz dengizmi?

Dengiz tengsiz dedingizmi?

Novvoy non yopar,

Nonni novvot deb sotar.

G’ani g’ildirakni g’izillatib g’ildiratdi,

G’ildirakni G’ani g’ildiratib g’izillatdi.

Qo`sh qo`lqop

Qo`shog’i ham bo`sh qulqop

Qurilishda burilish,

Burilishda qurilish.

Olma shoxida olmaxon,

Olmaxonni olma Olimaxon.


SANAMALAR

Dadamu oyim,

Bor ikkita singlim

Bohodir Dildor,

Bog’chaga ketar,

Sanab ko`r chavdon,

Bizlar necha jon,

Hil-hil pishib

Oq shaftoli,

Shoxda turar,

Toq shaftoli

Usmon to`rtta ebdi kecha.

Oyim menga

Berdi beshta.

Qani top-chi,

Bari nechta?

ChORLAShMALAR

Tokchaga bug’doy sepuvdim,

Undimikin-o, undimikin,

Mashrabboy uydan chiqmaydi,

Yotdimikan-o, yotdimikan?

Tomda tovuq yotarmi,

Oyog’ingdan tortarmi?

O`yin yoqmas bolalar

Nomozshomda qotarmi?

Bizlar o`ynayapmiz,

Davra qurayapmiz.

Davraga kelinglar,

Sizlar ham qo`shilinglar,

Bu davrani qurgan

Gulnorani ko`ringlar.

AYTIShUVLAR

«Ashula, shula-shula»,

- Ashula shula-shula,

- Chinni tovoqda shovla,

- Shovlani kimga berding?

- Katta xolamga berdim.

- Xolang nima tug’ibdi?

- Egizaklar tug’ibdi

- Otini nima qo`yibdi?

- Tohir, Zuhra qo`yibdi.

ChEKLAShMAChOQLAR.

- Ona, ona, kim ona?

- Men ona (biz ona).

- Sizga osmondagi oy kerakmi?

Kishnab turgan toy kerakmi?

Kishnab turgan toy menman.

O`t, bizdan ekansan!

Biz ikki gulu-lola,

Kimga gul, kimga lola?

Kimga olma, kimga nok?

Kimga ot, kimga arava?

Kimga oftob, kimga yulduz?

Daraxtmi, gul? Olchami, gilos?

TOPIShMOQLAR.

Bir parcha patir. Olamga tatir

(Oy)

To`rtdir uning oyog’i,

Temir mixli tuyog’i,

Manzilga etishtirar,

Toshdan qattiq tuyog’i.

(Ot)

Kelib og’zin ochar, tishlab qochar.

(Ombir)

G’it-g’it deydi, ishlaydi,

Yerga kukun tashlaydi.

(Arra)

Ish jarayonida xalq ohzaki ijodidan namunali foydalansak, biz bolalarda uchraydigan nuqsonlarni bartaraf etishimiz yanada qulay kechadi. Logopedik mashg’ulotning farqlash (differensasiya) va mustahkamlash (avtomatizasiya) davrlarida bolalarga ular talaffuz va nutq kamchiliklari turlariga qarab tez aytishlardan, topishmoqlardan, kundalik bola hayotida tanish sanama va aytishmachoqlarni o`rgatib borsak, maqsadimizga erishamiz.