2. Fondnıń nızamlı huqıqıy tiykarları
Download 38.84 Kb.
|
Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondına qarjilar
|
Tema: Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondına qarjilar kelip tu'siwi ha'm olardan paydalaniw prognozin tayarlaw, ko'rip shig'iw ha'm de tastiyqlaw Joba : Kirisiw 1. Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı, onıń zárúrligi hám áhmiyeti. 2. Fondnıń nızamlı - huqıqıy tiykarları. 3. Fond dáramatların qáliplestiriwi hám ǵárejetleriniń sarıplanıw baǵdarları. 4. Cifrlı ekonomikaǵa ótiwde fondnıń tutqan ornı. Juwmaq Paydalanılǵan ádebiyatlar dizimi KIRIW Egerde Tikleniw hám rawajlanıw fondı haqqında sóz barar eken, fond Ózbekstan Respublikasınıń 2013-jıl 26 -dekabrde qabıl etilgen “Byudjet Kodeksi”nin 47-statyasında berilgen maǵlıwmatlarda aytiliwina qaraganda, Tikleniw hám rawajlanıw fondı Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi janındaǵı finanslıq shólkem bolıp tabıladı hám ol ústin turatuǵın investitsiya joybarların hám de ekonomikanıń bazalıq tarmaqların modernizaciyalaw hám texnikalıq tárepten qayta úskenelewge, mamlakatni turaqlı, turaqlı hám proporcional túrde sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwǵa erisiliwine, sonıń menen birge nátiyjeli strukturalıq hám investitsiya siyasatı ámelge asırılıwına tiyisli joybarlardı finanslıq támiynlew ushın bul Kodeksda belgilengen qarjilardı jıynaydı dep ataladı. Sonıń menen birge, bul fond Ózbekstan Respublikasınıń ministrler mákemesi janındaǵı finanslıq shólkem esaplanadı. Fond mámleketimizde ústin turatuǵın investitsiya joybarların finanslıq támiynlewde, bazalıq tarmaqlardı modernizaciyalaw hám texnikalıq tárepten qayta úskenelewge úlken itibar qaratıp kelip atır. Bunnan kórinip turganinday, Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń tiykarǵı waziypası Ózbekstan Respublikası aymaǵında onsha jaqsı rawajlanbaǵan tarawlarǵa investitsiya kirgiziw, olardıń jumıs iskerligin nátiyjeli shólkemlestiriw ushın jetkilikli jónelisler menen támiyinlew, qisqasha etip aytqanda, olardıń gullep jasnawına óz úlesin qosıwı bolıp esaplanadı. Egerde onıń tariyxına názer taslaytuǵın bolsaq, daslep Fond Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi, Ekonomika ministrligi hám de Oraylıq banktiń usınısına qaray ustav kapitalı 1, 0 mlrd. AQSh dolları muǵdarında bolǵan mámleket maqsetli fondı retinde dúzildi. Fond Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi janında dúzildi hám yuridikalıq shaxs huqıqlarına iyelik huqıqı berildi jáne onıń aldına bir qatar wazıypa hám investitsiya kiritiliwi kerek bolǵan bir qatar talaplar qoyıldı. Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı qarjlarınan mámleket rejesinde bolǵan, investitsiya kiritiliwi kerek bolǵan proektler ushın jańa islep shıǵarıw joybarların finanslıq támiynlew hám de gónergen jónelislerdi modernizaciyalaw ushın tazadan duzilip atırǵan finanslıq institutlardin hám de ekonomikanıń bazalıq tarmaqları daǵı sırt el investitsiyaları qatnasıwidagi strategik áhmiyetke iyelik etiw kárxanalardıń ustav kapitalına investitsiya kirgiziw mámleket tárepinen sırtqı aqshalardı tartıw boyınsha xalıq aralıq finans institutları hám sırt ellik kreditorlar aldındaǵı minnetlemelerdi múddetinen aldın tólew Ózbekstan Respublikasınıń Prezidenti yamasa Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi tárepinen tastıyıqlanǵan modernizaciyalaw, texnikalıq hám texnologiyalıq tárepten qayta úskenelew programmaları sheńberinde kommerciya bankleri ushın sırt el valyutasında ashılatuǵın kredit liniyalari arqalı investitsiya joybarların jedel finanslıq támiynlew hám ámelge asırıw sıyaqlı maqsetlerde paydalanıladı. Házirgi jedel rawajlanıp baratırǵan texnologiyalar ásirinde fond iskerligi jáne de keńeyip barıp atır. Mámleketimizde informaciya texnologiyaları hám basqa texnologiyalıq jónelislerdi rawajlandırıw jolında alıp barılıp atırǵan reformalar da bunıń ayqın tastıyıqı bolıp tabıladı. Bul reformalar negizinde jurtımız investitsiya iskerligin jáne de keńeytiw yaǵnıy jurtımız gúlleniwine úles qosa alatuǵın bir qatar zamanagóy tarawlardı finanslıq támiynlew yamasa bul tarawda iskerlik juritpekshi bolǵan fizikalıq shaxslarǵa kreditler beriwdi názerde tutadı. Bul fond ele keleshekte de milliy ekonomikamız rawajlanıwına sezilerli tásir kórsete alıwın da onıń házirgi iskerliginen kelip shıqqan halda oyda sawlelendiriwimiz múmkin Ózbekstan Respublikasınıń jıynanǵan (konsolidatsiyalangan) byudjeti quramina tómendegiler kiredi: Mámleket byudjeti; mámleket maqsetli fondlarınıń byudjetleri; Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı qarjları. Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw Fondın shólkemlestiriw tuwrısında”gi 2006 -jıl 11-maydaǵı PF-3751-sanlı Pármanına muwapıq islengen. Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi janındaǵı finanslıq shólkem bolıp tabıladı hám ol ústin turatuǵın investitsiya joybarların hám de ekonomikanıń bazalıq tarmaqların modernizaciyalaw hám texnikalıq tárepten qayta úskenelewge, mámleketti turaqlı, turaqlı hám proporcional túrde sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwǵa eriwilishiga, shuningdek, nátiyjeli strukturalıq hám investitsiya siyasatı ámelge asırılıwına tiyisli joybarlardı finanslıq támiynlew ushın Kodeksda belgilengen aqshalardı jıynaydı. Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondın basqarıw Keńesi Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń joqarı basqarıw organı bolıp, onıń quramı Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń sheshimi menen belgilenedi. Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń atqarıw etiwshi direktsiyasi Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń atqarıw etiwshi organı hám qarjların bóliwleytuǵın bolıp tabıladı. Daslep Fond Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi, Ekonomika ministrligi hám de Oraylıq bankiniń usınısına qaray Ustav kapitalı 1, 0 mlrd. AQSh dolları muǵdarında bolǵan mámleket maqsetli fondı retinde dúzildi. Fond Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi janında dúzildi hám yuridikalıq shaxs huqıqlarına iye esaplanadı. Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi janındaǵı finanslıq shólkem bolıp tabıladı hám ol ústin turatuǵın investitsiya joybarların hám de ekonomikanıń bazalıq tarmaqların modernizaciyalaw hám texnikalıq tárepten qayta úskenelewge, mámleketti turaqlı, turaqlı hám proporcional túrde sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwǵa eriwilishiga, sonıń menen birge nátiyjeli strukturalıq hám investitsiya siyasatı ámelge asırılıwına tiyisli joybarlardı finanslıq támiynlew ushın Kodeksda belgilengen aqshalardı jıynaydı. Fondnıń tiykarǵı wazıypaları tómendegilerden ibarat : mámlekettiń Fondga jóneltiriletuǵın finanslıq qarjların jıynaw; ekonomikanı rawajlandırıw hám de islep shıǵarıwdı strukturalıq tárepten ózgertiw hám modernizaciyalaw daǵı ústin turatuǵın wazıypalardı ámelge asırıwda sheshiwshi áhmiyetke iye bolǵan oǵada zárúrli joybarlardı finanslıq támiynlew; strategiyalıq tárepten zárúrli áhmiyetke iye bolǵan korxonalarni, birinshi náwbette, ekonomikanıń bazalıq tarmaqların jańalaw hám texnikalıq tárepten qayta qurallandırıw programmaların kreditlash; janar may -energetika kompleksi, ximiya sanaatı, mashinasozlik hám reńli metallurgiya tarmaqların texnikalıq tárepten qayta qurallandırıwǵa hám de islep shıǵarıw pát hám kólemlerin asırıwǵa jóneltirilgen joybarlar finanslashtirilishini támiyinlew; jetekshi tarmaqlardı modernizaciyalaw ushın zárúrli ústin turatuǵın áhmiyetke iye investitsiya joybarların birgelikte finanslıq támiynlew, kiripke mólsherlengen hám import ornın basatuǵın islep shıǵarıwlar ushın shet el texnologiyalar hám úskenelerdi satıp alıwǵa aqshalardı maqsetli jóneltirgen halda respublikanıń kommerciya banklerine Fondni basqarıw boyınsha Keńes sheshimi menen belgilengen tártipda kredit liniyalarini ashıw ; birinshi náwbette perspektivalı, biraq jetkiliklishe rawajlanbaǵan aymaqlarda islep shıǵarıw hám óndirislik emes infratuzilmasini qáliplestiriw boyınsha social tárepten áhmiyetli milliy mámleket programmaları hám joybarlardıń ámelge asırılıwın finanslıq támiynlew. Fondnıń basqa fondlardan ayrıqsha qásiyetleri:Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń qarjları óziniń Ózbekstan Respublikası Oraylıq bankinde ashılǵan esapbetlerinde sırt el valyutasında qáliplestiredi. Ózbekstan Respublikasınıń Oraylıq banki Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń esapbetlerine kelip túsetuǵın milliy valyuta daǵı aqshalardıń Ózbekstan Respublikası Oraylıq bankiniń aqshalar túsken sánedegi almasıw stul boyınsha sırt el valyutasına konvertatsiyasın ámelge asırıp, olardı keyinirek usı fondnıń valyuta esapvarag'iga kiritedi. 2008-jıl 5-martda Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń PK-811 sanlı “Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı iskerligin jáne de reformalaw hám de resurs bazasın bekkemlew ilajları tuwrısında”gi qarori qabıl etilip, oǵan muwapıq, mámleket ekonomikasın turaqlı, jedel hám proporcional rawajlandırıw ushın finanslıq bazani jáne de bekkemlew, nátiyjeli strukturalıq hám investitsiya siyasatın aparıw hám de Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń funksiyaları hám wákilliklerin keńeytiw maqsetinde, Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi, Ekonomika ministrligi hám de Oraylıq bankiniń 2008-2010 -jıllar dawamında Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı ustav kapitalın basqıshpa-basqısh 5, 0 mlrd AQSH dollarına jetkiziw tuwrısındaǵı usınıs qabıllandı. Sonıń menen birge, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2006 -jıl 11-maydaǵı “Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondın shólkemlestiriw tuwrısında”gi PF-3751-sanlı pármanında názerde tutılǵan tiykarǵı iskerlik baǵdarlarına qosımsha túrde Fond qarjları tómendegiler ushın isletiliwi múmkinligin aytıp ótildi: keleshekte, birinshi náwbette awıl aymaqlarında, jańa sanaat islep shıǵarıwların jaylastırıw ushın islep shıǵarıw infratuzilmasini rawajlandırıw hám qayta tiklew joybarların jeńillikli tiykarda, sonday-aq keyinirek Mámleket byudjeti qarjları esabınan oraw jolı bilan finanslıq támiynlew; respublikanıń xalıq aralıq kommunikatsiyalar tarmaǵına integraciyalashuvi ushın shárt-shárayatlar jaratatuǵın, xalıq aralıq transport koridorları hám jáhán bazarlarına eń qısqa jol menen shıǵıwdı támiyinleytuǵın transport hám de telekommunikaciyalar infratuzilmasini modernizaciyalaw hám rawajlandırıwdı finanslıq támiynlew; mámlekettiń sırtqı qarızları boyınsha xalıq aralıq finans institutları hám shet el kreditorlar aldındaǵı minnetlemelerdi múddetinen aldın tólewdi finanslıq támiynlew; xalıq aralıq finans institutları, respublika hám shet el mámleketlerdiń kredit mákemeleri menen joybarlardıń qospa finanslashtirilishini shólkemlestiriwdi támiyinlew. Sonday-aq, Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı qarjlarınıń bos qaldıqları ulıwma kólemi onıń jámi aktivleriniń keminde qırıq payızın qurawı kerekligi de takidlab ótildi. 2009 -jıldıń 10 -martında Ózbekstan Respunblikasi ministrler Mákemesiniń 61-sanlı “Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı tárepinen investitsiya liniyalarini ashıw tártibi haqqındaǵı qaǵıydanı tastıyıqlaw tuwrısında”gi sheshimi qabıllandı. 2012-jıldıń 10 -martında Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń PK-1725-sanlı “Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı iskerligin jáne de jetilistiriw ilajları tuwrısında”gi sheshimi qabıl etilip, oǵan muwapıq, kárxanalardı modernizaciyalaw, texnikalıq hám texnologiyalıq qayta úskenelew processlerin ámelge asırıwda Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı rolin asırıw hám de qatnasıwı kólemin keńeytiw, mámleket sanaatınıń jetekshi tarmaqlarında hám islep shıǵarıw infratuzilmasidagi strategiyalıq investitsiya joybarlardı birgelikte finanslıq támiynlew kólemlerin kóbeytiw ushın Fondnıń resurs bazasın bekkemlew maqsetinde Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı resurs bazasın jáne de bekkemlew ilajları tuwrısında”gi 2010 -jıl 11-avgustdaǵı PK-1387-san sheshimine muwapıq Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń ustav kapitalı belgilengen 10 mlrd AQSH dolları muǵdarında qáliplestirildi. Sonıń menen birge, Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi, Oraylıq banki, Ekonomika ministrligi, Sırtqı ekonomikalıq baylanıslar, investitsiyalar hám sawda ministrliginiń 2012-2016 -jıllar dawamında Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń ustav kapitalın basqıshpa-basqısh 15 mlrd AQSH dollarına jetkiziw tuwrısındaǵı usınısına razılıq berildi hám de Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı atqarıw etiwshi direksiyasining basqarıw xızmetkerleri sheklengen sanı 32 dana kisiden ibarat jańa strukturası tastıyıqlandi. Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondın atqarıw etiwshi direksiyasi Fond qarjların ıqtıyar etiwshi esaplanadı. Fondnıń atqarıw etiwshi direksiyasi hár jılı Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi, Ekonomikalıq rawajlanıw hám jarlılıqtı kemeytiw ministrligi, Oraylıq banki, kommerciya bankleri hám basqa keńselerden alınǵan dáslepki maǵlıwmatlar hám de esabat dáwirinde ótkerilgen sistemalı monıtorıń tiykarında keyingi kalendar jıl ushın Fondga aqshalar kelip túsiwi hám olardan paydalanıw prognozı joybarın islep shıǵadı hám de onı Fondni basqarıw boyınsha Keńes tastıyıqlawı ushın usınıs etedi. Fond qarjlarınıń kelip túsiwi hám olardan paydalanıwdıń prognoz loyihalarini tayarlaw, kórip shıǵıw hám tastıyıqlawda Ózbekstan Respublikası Mámleket byudjeti hám investitsiya programmasınıń kelesi jıl parametrlerin islep shıǵıw hám tastıyıqlaw menen tıǵız baylanıslı halda ámelge asıriladı. Respublikanıń strategiyalıq resursları boyınsha jáhán bazarındaǵı qolay bahalar nátiyjesinde payda bolǵan prognozdan joqarı tushumlarning pul massası kólemine hám inflyatsiya dárejesine tásirin jónge salıw qılıw maqsetinde fond qarjlarınan paydalanıwdıń joqarı shegarası tiykarǵı makroekonomikalıq hám pul-kredit kórsetkishleriniń prognoz parametrlerinen kelip shıqqan halda islep shıǵıladı hám tastıyıqlanadi. Fond qarjları kelip túsiwi hám olardan paydalanıw boljawlarında ulıwma prognoz qılınıp atırǵan jıl ushın, sonday-aq sherekler sáwlelendiriledi: hár bir derek boyınsha aqsha tusimlerinin ulıwma kólemi; ústin turatuǵın investitsiyalıq jáne social baǵıtlanǵan joybarlardı, qarız alıwshı kárxanalardıń investitsiya programmaların finanslıq támiynlew, olinayotgan uzaq múddetli kredit hám investitsiya xizmet kórsetiw hám de Fondnıń atqarıw etiwshi direksiyasi iskerligin finanslıq támiyinlew menen baylanıslı ǵárejetlerdi orawǵa aqshalar ajıratıp beriw boyınsha sarp etiw-ǵárejetler. Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı atqarıw etiwshi direksiyasi moynına Fondnıń qarjların úzil-kesil túrde maqsetli hám nızamlı jóneltiriliwi, sonıń menen birge, buxgalterlik esabınıń yuritillishi hám Fond iskerligi boyınsha esabatlardıń dúzilisi ushın juwapkerlik juklenedi. Kommerciya bankleri fond qarjlarınan tuwrı hám maqsetli paydalanıw hám de olardı waqıtında qaytarıw ushın juwapkerli. Fondni atqarıw etiwshi direksiyasi Fond maqsetlerin maqsetli jóneltiriliwi monıtoringini turaqlı túrde belgilengen tártipte ótkerip baradı. Kommerciya bankleri tárepinen Fond qarjlarınıń maqsetke muwapıq bolmaǵan halda paydalanıw holatlari anıqlanǵanda, maqsetke saykes emes paydalanılǵan aqshaarning ulıwma kólemi múddetinen aldın undirib alınıp, Fond esapvarag'iga ótkeriledi hám de Fond hám kommerciya bankleri ortasında dúzilgen shártnamada belgilengen járiyma sanksiyaları qollanıladı. Fond qarjlarınıń fond atqarıw etiwshi direksiyasi tárepinen nızamlı hám úzil-kesil túrde maqsetli jóneltiriliwi ústinen qadaǵalaw fondni basqarıw boyınsha Keńes tárepinen ámelge asıriladı. Fondnıń hár yilgi auditi ǵárezsiz xalıq aralıq auditor tárepinen ámelge asıriladı, Fond qarjlarınıń qáliplestiriliwi hám paydalanıwı Ózbekstan Respublikası esap palatası tárepinde tekserip turıladı. 2. Fonddıń nizamli huqıqıy tiykarlari Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi janındaǵı finanslıq shólkem bolıp tabıladı hám ol ústin turatuǵın investitsiya joybarların hám de ekonomikanıń bazalıq tarmaqların modernizaciyalaw hám texnikalıq tárepten qayta úskenelewge, mamlakatni turaqlı, turaqlı hám proporcional túrde sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwǵa eriwilishiga, sonıń menen birge nátiyjeli strukturalıq hám investitsiya siyasatı ámelge asırılıwına tiyisli joybarlardı finanslıq támiynlew ushın bul kodeksda belgilengen aqshalardı jıynaydı. Fonddıń huqıqları : kommerciya bankleri hám de qarız alǵan shólkemlerde Fond qarjlarınan maqsetli hám nátiyjeli paydalanıw ústinen tekserisler ótkeriw; fond qarjlarınıń maqsetli paydalanılıwı monıtoringini aparıw ushın zárúr bolatuǵın maǵlıwmatlardı, atap aytqanda, fond tárepinen ajıratılǵan aqshalar isletiliwiniń jaǵdayı hám prognozı tuwrısındaǵı hám de taǵı basqa maǵlıwmatlardı kommerciya banklerinen alıw ; joybarlardıń baslanǵısh texnikalıq-ekonomikalıq tiykarlanǵanlıǵın kórip shıǵıw, sonday-aq fond qarjlarınıń maqsetli hám nátiyjeli paydalanılıwı monıtoringi hám de tekseriwin aparıw maqsetinde joqarı maman ǵárezsiz ekspertler hám tarawdıń qánigelerin tartıw. Fond minnetlemeleri: júkletilgen wazıypalarǵa muwapıq halda : Fond qarjların qosıw hám jıynawǵa qaratılǵan islerdiń alıp barılıwın ; Fond qarjlarınıń anıq belgilengen maqsetlerge jóneltirilishini támiyinlew; Fondni basqarıw boyınsha Keńeske shereklik hám jıllıq esabatlardı belgilengen tártipte hám múddetlerde usınıw. Nızamlı huquqiy tıykarByudjet kodeksi “Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám tarqqiyot fondın shólkemlestiriw tuwrısında”gi PK-3751 sanlı qarar Ózbekstan Resspublikasining Tikleniw hám rawajlanıw fondın iskerligin shólkemlestiriw ilajları tuwrısındaǵı PK-350 sanlı qarar Ózbekstan Respublikasınıń mámleket byudjeti tuwrısındaǵı Nızamlar hám qararlar Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondı Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi janındaǵı finanslıq shólkem bolıp tabıladı hám ol ústin turatuǵın investitsiya joybarların hám de ekonomikanıń bazalıq tarmaqların modernizaciyalaw hám texnikalıq tárepten qayta úskenelewge, mámleketti turaqlı, turaqlı hám proporcional túrde sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwǵa eriwilishiga, sonıń menen birge nátiyjeli strukturalıq hám investitsiya siyasatı ámelge asırılıwına tiyisli joybarlardı finanslıq támiynlew ushın bul kodeksda belgilengen aqshalardı jıynaydı. Fonddıń huqıqları : kommerciya bankleri hám de qarız alǵan shólkemlerde Fond qarjlarınan maqsetli hám nátiyjeli paydalanıw ústinen tekserisler ótkeriw; Fond qarjlarınıń maqsetli paydalanılıwı monıtoringini aparıw ushın zárúr bolatuǵın maǵlıwmatlardı, atap aytqanda, Fond tárepinen ajıratılǵan aqshalar isletiliwiniń jaǵdayı hám prognozı tuwrısındaǵı hám de taǵı basqa maǵlıwmatlardı kommerciya banklerinen alıw ; joybarlardıń baslanǵısh texnikalıq-ekonomikalıq tiykarlanǵanlıǵın kórip shıǵıw, sonday-aq Fond qarjlarınıń maqsetli hám nátiyjeli paydalanılıwı monıtoringi hám de tekseriwin aparıw maqsetinde joqarı maman ǵárezsiz ekspertler hám tarawdıń qánigelerin tartıw. Fond minnetlemeleri: júkletilgen wazıypalarǵa muwapıq halda : Fond qarjların qosıw hám jıynawǵa qaratılǵan islerdiń alıp barılıwın ; Fond qarjlarınıń anıq belgilengen maqsetlerge jóneltirilishini támiyinlew; Fondni basqarıw boyınsha Keńeske shereklik hám jıllıq esabatlardı belgilengen tártipte hám múddetlerde usınıw. Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondın basqarıw Keńesi Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń yuqoori basqarıw organı bolıp, onıń quramı Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń sheshimi menen belgilenedi. Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń atqarıw etiwshi direksiyasi Ózbekstan Respublikası Tikleninsh hám rawajlanıw fondınıń atqarıw etiwshi organı hám bóliwlovchisi bolıp tabıladı. Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń atqarıw etiwshi direksiyasi Ózbekstan Respublikası Esap palatası hám Ózbekstan Respublikası Finans ministrligine: hár jılı 1-iyulga shekem Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń kelesi jıl ushın dáramatları hám ǵárejetleri joybarın ; jıldıń hár shereginde esabat shereginen keying aynıń 25-kúnineshe Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondı dáramatları hám ǵárejetleri tog'risidagi esabattı usınıs etedi. Fondni basqarıw boyınsha Keńes Fondnıń joqarı basqarıw organı esaplanadı, onıń quramı Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen tastıyıqlanadiFondni basqarıw boyınsha Keńes: Fond iskerliginiń tiykarǵı baǵdarlarıni ishlab shıǵadı ; Fondnıń daǵaza etilgen ustav kapitalın qayta kórip shıǵıw tuwrısında qarar qabıl etedi, biraq ol Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Ózbekstan Respublikasınıń Tikleniw hám rawajlanıw fondın shólkemlestiriw tuwrısında” 2006 -jıl 11-maydaǵı PF-3751-san Pármanında belgilengen dárejeden tómen bolmawi kerek; Fondga aqshalar kelip túsiwi hám olardan paydalanıw prognozların kórip shıǵadı hám de olardı náwbettegi jılǵa mólsherlengen makroekonomikalıq hám pul-kredit kórsetkishleriniń tiykarǵı parametrleri, Mámleket byudjeti hám de rawajlanıw mámleket programmaları menen baylanıslı halda belgilengen tártipte tastıyıqlaw ushın kiritedi; qarız alǵan kárxanalardı qayta finanslıq támiynlew (qospa finanslıq támiynlew) ushın kommerciya banklerine Fond qarjların beriw múddetleri hám shártleri boyınsha qararlar qabıl etedi, xalıq aralıq qarjı bazarlarında ámel qılıp atırǵan procent stavkalarınan kelip shıǵıp Fond tárepinen berilip atırǵan aqshalar boyınsha procent stavkalarınıń anıq muǵdarların tastıyıqlaydı ; keleshekte, birinshi náwbette awıl aymaqlarında, jańa sanaat islep shıǵarıwların jaylastırıw ushın islep shıǵarıw infratuzilmasini rawajlandırıw hám qayta tiklew joybarların finanslıq támiynlew ushın jeńillikli kreditlerdi beriw múddetleri hám shártleri boyınsha qarorlar qabıl etedi; mámlekettiń sırtqı qarızları boyınsha xalıq aralıq finans institutları hám shet el kreditorlar aldındaǵı minnetlemelerdi múddetinen aldın tólew ushın Ózbekstan Respublikası Finans ministrligine aqshalar ajıratıp beriw tuwrısında qararlar qabıl etedi; jańa tashkil atırǵan finanslıq institutlar hám de ekonomikanıń bazalıq tarmaqlarında shet el investitsiyalar qatnasıwında strategiyalıq áhmiyetke iye bolǵan kárxanalardıń ustav kapitalına Fond qarjlarınan investitsiya kirgiziw boyınsha qararlar qabıl etedi; ayırım joybarlardıń dáslepki yamasa juwmaqlawshı texnikalıq-ekonomikalıq tiykarların islep shıǵıw ushın grantlar hám protsentsiz kreditlerdi ajıratıw tuwrısında qararlar qabıl etedi; jańa zamanagóy xorijiy texnologiyalar, texnika hám úskeneler hám de strategiyalıq áhmiyetke iye bolǵan basqa tovarlardı tastıyıqlanǵan mámleket programmalarına muwapıq satıp alıw ushın Ózbekstan Respublikası Prezidenti qararları boyınsha jeńillikli kreditler beriw tuwrısında qarar qabıl etedi; Fondnıń atqarıw etiwshi direksiyasi iskerligi, ásirese Fond qarjlarınıń maqsetli jóneltirilganligi, kommerciya banklerine finanslıq támiynlewdi waqıtında ashıw hám de olarǵa berilgen aqshalardıń qaytarılishini támiyinlew ústinen nazoratni ámelge asıradı ; Fond qarjlarınıń isletiliwi tuwrısında Fond atqarıw etiwshi direktorınıń hám de qarız alǵan kárxanalar tárepinen Fond qarjlarınan nátiyjeli paydalanilishini támiyinlewge qaratılǵan ilajlar tuwrısında mápdar ministrlikler, keńseler hám shólkemler basshılarınıń esabatların úzliksiz túrde esitip baradı ; Fondga aktivlerdi basqarıw, ekspertiza qılıw hám investitsiya joybarların finanslıq támiynlew salasındaǵı joqarı maman qánigelerdi tartadı. Atqarıw etiwshi direksiya Fondnıń ijroiya organı esaplanadı, onıń quramı hám sanı ornatılǵan tártipte belgilenedi. Fondnıń atqarıw etiwshi direksiyasi iskerligi menen baylanıslı ǵárejetler Fondni basqarıw boyınsha Keńes tárepinen tastıyıqlanǵan ǵárejetler smetasi tiykarında Fond qarjları esabınan oraladı. 5 Atqarıw etiwshi direksiya: Fondga aqshalardıń kelip túsiw hám olardan paydalanıw prognozların islep shıǵadı ; qarız alıwshı kárxanalardı qayta finanslıq támiynlew ushın múddetli, tólewli hám qaytarıw shártleri tiykarında kommerciya banklerine finanslıq aqshalarni taqdim etedi; keleshekte, birinshi náwbette awıl aymaqlarında, jańa sanaat islep shıǵarıwların jaylastırıw ushın islep shıǵarıw infratuzilmasini rawajlandırıw hám qayta tiklew joybarların finanslıq támiynlew ushın jeńillikli kreditler beriw tuwrısında shártnamalar dúzedi; mámlekettiń sırtqı qarızları boyınsha xalıq aralıq finans institutları hám shet el kreditorlar aldındaǵı minnetlemelerdi múddetinen aldın tólew ushın Finans ministrligine aqshalar ajratadı ; jańa tashkil atırǵan finanslıq institutlar hám de ekonomikanıń bazalıq tarmaqlarında shet el investitsiyalar qatnasıwında strategiyalıq áhmiyetke iye bolǵan kárxanalardıń ustav kapitalına Fond qarjlarınan investitsiya kiritedi; ayırım investitsiya joybarlarınıń dáslepki yamasa juwmaqlawshı texnikalıq-ekonomikalıq tiykarların islep shıǵıw ushın joybar baslamashılarına grantlar hám protsentsiz kreditlerdi, ajıratılǵan kreditler muǵdarın keyinirek joybardıń ulıwma baxasıge hám joybar Fond kreditini tartıw jolı menen ámelge asırılǵan táǵdirde ajratilayotgan kreditning ulıwma baxasıge qosıw shárti menen beriw tuwrısında pitimler dúzedi; jańa zamanagóy shet el texnologiyalar, texnika hám úskeneler hám de strategiyalıq áhmiyetke iye bolǵan basqa tovarlardı tastıyıqlanǵan mámleket programmalarına muwapıq Ózbekstan Respublikası Prezidenti qararları boyınsha satıp alıw ushın jeńillikli kreditler beredi; Fond qarjlarınan maqsetli hám nátiyjeli paydalanılıwı, kommerciya banklerine berilgen aqshalardıń waqıtında qaytarılıwı ústinen sistemalı túrde monıtorıń júrgizedi; kommerciya banklerinde ashılǵan esapbetler jaǵdayı hám olar boyınsha ámelge asırılıp atırǵan operatsiyalar tuwrısındaǵı hár qanday maǵlıwmattı alıw huqıqına iye bolǵan halda, qarız alıwshı kárxanalar tárepinen Fond kreditleri boyınsha minnetlemeleriniń orınlanıwı máseleleri maydanınan olar iskerliginiń monıtoringini júrgizedi. Fond dáramatları hám ǵárejetleriniń atqarıwı tuwrısındaǵı esabattı islep shıǵadı hám Fondni basqarıw boyınsha Keńes tárepinen maqullangandan keyin onı belgilengen múddetlerde Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi, Ekonomikalıq rawajlanıw hám jarlılıqtı kemeytiw ministrligi hám Esap palatasına usınıs etedi. Fondnıń atqarıw etiwshi direktorı Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi tárepinen lawazımǵa tayınlanadı hám lawazımınan azat etiledi, mártebesi boyınsha ministr orınbasarına teńlestiriledi. Fondnıń atqarıw etiwshi direktorı : Fondga júkletilgen wazıypa hám funksiyalarǵa qaray atqarıwshı direksiyaning iskerligin quraydı hám shaxsan juwapker boladı, xızmetkerlerdiń belgilengen sheklengen ulıwma sanı sheńberinde atqarıwshı direksiyaning shtat kestein qáliplestiredi, Fond nomidan kredit, xojalıq hám miynet shártnamaların imzolaydi; Fondni basqarıw boyınsha Keńes menen kelisken túrde Fond qarjlarınan maqsetli hám nátiyjeli paydalanılıwı ústinen belgilengen tártipte tekserisler quraydı, olardıń nátiyjelerin kórip shıǵadı hám olar boyınsha qararlar qabıl etedi hám de anıqlanǵan kemshiliklerdi saplastırıw maydanınan zárúr sharalardı kóredi; nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan basqa kepilliklerdi ámelge asıradı. Fond apparatı quramında tiyisli joybarlardı finanslıq támiynlew boyınsha juwmaq yamasa usınıslar beriwge juwapker bolǵan joqarı maman ekspertler toparı tashkil etiledi. Fondnıń basqarıw keńesiFondnıń atqarıw etiwshi direktoriAtqarıwshı direktor orınbasarı ( 1 sh. b ) Atqarıwshı direktor orınbasarı ( 1 sh. b ) Investitsiya joybarlardı ekspertizadan ótkeriw basqarmasıInvestitsiya joybarlardı ekspertizadan ótkeriw basqarmasıBasqarma baslıǵı ( 1 sh. b) Basqarma boshlig'I ( 1 sh. b ) Yoqilg'I-energetika hám ximiya sanaatı boyınsha joybarlar ekpertizasi bólimi (5 sh. b) Metallurgiya hám mashinasozlik sanaatı boyınsha joybarlar ekspertizasi bólimi (3 sh. b) Infrastrukt-ura lloyihalar boyınsha ekspertiza bólimi (2 sh. b) Yoqilg'Ii-energetika hám ximiya sanaatı boyınsha joybarlar monıtorıń bólimi ( 3 sh. b ) Metallurgi-ya sanaatı, mashinaso-zlik hám infratuzil-má joybarlar monıtorin-gi bólimi ( 3 sh. b) Investitsiya joybarlardı shólkemler menen birgelikte finanslash-tirish bólimi ( 4 sh. b ) Aktivlerdi basqarıw hám buxgalteriya bólimi ( 3 sh. b ) Yuridikalıq bólim ( 2 sh. b ) Birinshi taraw ( 1 sh. b ) Mamuriy sektor ( 1 sh. b ) Fondnıń atqarıw etiwshi direksiyasi hár jılı Ózbekstan Respublikası Finans ministrligi, Ekonomikalıq rawajlanıw hám jarlılıqtı kemeytiw ministrligi, Oraylıq banki, kommerciya bankleri hám basqa keńselerden alınǵan dáslepki maǵlıwmatlar hám de esabat dáwirinde ótkerilgen sistemalı monıtorıń tiykarında keyingi kalendar jıl ushın Fondga aqshalar kelip túsiwi hám olardan paydalanıw prognozı joybarın islep shıǵadı hám de onı Fondni basqarıw boyınsha Keńes tastıyıqlawı ushın usınıs etedi. Fond qarjlarınıń kelip túsiwi hám olardan paydalanıwdıń prognoz joybarların tayarlaw, kórip shıǵıw hám tastıyıqlawda Ózbekstan Respublikası Mámleket byudjeti hám rawajlanıw mámleket programmalarınıń kelesi jıl parametrlerin islep shıǵıw hám tastıyıqlaw menen tıǵız baylanıslı halda ámelge asıriladı. Fond tárepinen joybarların finanslıq támiynlew jolları Kredit liniyalarini ashıw Grantlar yoki protsentsiz kreditler Mámleket byudjetinen oralatuǵın jeńillikler kreditler beriw Ustav kapitaga investitsiya kirgiziwli. Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám taraqiyot fondı tárepinen joybarlardı finanslıq támiynlew baǵdarları. Biz aldınǵı baplarda Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń finanslıq qarjlarınan nátiyjeli paydalanıw máselelerin hár tárepleme izertledik. Aldınǵı baptaǵı analiz nátiyjelerinen kelip shıqqan halda bul paragrafda fond qarjlarınan paydalanıwdıń natiyjeliligin asırıw jolları haqqında pikir júrgizemiz. Birinshiden, mámlekette fond iskerlik natiyjeliligin bahalaw kriteryalarınan biri esaplanǵan fond iskerligi maksimal ashıqlıǵın támiyinlewde qatar máseleler bar ekenligi fond investitsion processleriniń aktivlashuviga, social infratuzilmani rawajlandırıwǵa, investitsiyalardan paydalanıw natiyjeliligine unamsız tásir kórsetip atır. Usı jaǵdaylar investitsiya programmalarini shakllantirish tártibi, onı finanslıq támiynlew mexanizmlerin tupten qayta kórip shıǵıwdı, ámelge asırıwǵa usınıs etilgen joybarlardı tańlap alıwdıń ashıqlıǵı hám natiyjeliligin asırıwdı talap etedi. Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh. M. Mirziyoyev joqarı ekonomikalıq ósiwge erisiw hám kúshli social qorǵawdı támiyinlewde investitsiyalardıń zárúrligini belgilengenler etar eken, sol payıtqa deyin buǵan baylanıslıǵı jumıslar pala-partish atqarıp kelingenin sın pikir astına alǵan halda, tómendegilerdi aytıp ótdi: “Joybarlar puqta esap - kitap etilmegeni, olardı ámelge asırıwǵa investorlarning óz qarjları qosilmagani áqibetinde kóplegen kárxanalar bankrot bolǵan. Olardı salamatlandırıw wazıypası moynına júklengen kommerciya bankleri de úlken ziyan kórgen. Sol sebepli bıyılǵı jıldan baslap bankrot kárxanalardı bankler balansına beriw ámeliyatına shek qoyildi. Júzeki ótkerilgen ekonomikalıq analiz áqibetinde joybarlar paydalanıwǵa qabıl etilgeninen keyin de ózin oqlamagan - shiyki zat joq ekenligi, energiya hám gaz menen támiyinlanmagani, ekonomikalıq tárepten nátiyjesiz bolǵanı sebepli ónim islep shıǵarıw ózlestirilmay qalǵan”. Suverenli fondlar ashıqlıǵın támiyinlewning zarurati bir tárepden, suverenli fondlar qarjları qáliplesiwi menen anıqlama bernsa, ekinshi tárepden, fond qarjlarınan nátiyjeli paydalanıwı menen belgilenedi. Jáhán ámeliyatınan kóriw múmkin, kópshilik mámleketlerde suverenli fondlar dáramatları strategiyalıq ónimler kiripinen túsetuǵın aqshalar hám altın valyuta rezervleri tiykarında qáliplesken. Bul aqshalar dáreklerinde tekǵana búgingi áwlad, bálki keleshek áwladlardıń úlesi bar ekenligi ashıq basqarıwdıń zárúr ekenligin kórsetedi. Bizdagi fond iskerliginde ashıqlıqtı támiyinlenbegenligi tómendegi unamsız tárepler menen kórinetuǵın bolıp atır. Birinshiden, Tikleniw hám rawajlanıw fondı konsolidatsiyalashgan byudjet tarkibining bir bólegi ekenligi, onıń iskerligi boyınsha xalıq aldında esapdorligi ámeldegi bolıwınan kelip shıǵıp, fond qarjları da byudjet qarjlarına teń aqshalar esaplanadı. Byudjet kodeksiniń 17-statyasında keltirilgen Ashıqlıq principi talapları fond iskerligi ushın da birdey tiyisli esaplanıp, shólkemleskenine 13 jıl bolıwına qaramay bul princip atqarılmaǵan ;Ekinshiden, Ózbekstan Respublikası Háreketler strategiyasında Mámleket qarjları haqqındaǵı maǵlıwmatlardıń ashıqlıǵın támiyinlewge bólek itibar qaratılǵanlıǵı, Prezidentimiz Sh. Mirziyoev tamonidan xar bir tarawda ashıqlıq hám ashıqlıq principine ámel qılıw ústin turatuǵın wazıypa etip belgilenayotganligiga qaramay bul tarawda ámelge asırılıp atırǵan ishlarning sustligi; Úshinshiden, mámleket hám aymaqlıq programmalardı, investitsiya joybarların islep shıǵıw hám de ámelge asırıwda ashıqlıq hám ashıqlıq dárejesiniń tómenligi usı tarawda fond esabınan finanslıq aqshalar maqsetsiz hám nátiyjesiz sarıplanıwı, sonıń menen birge hár qıylı suiste'molchilik jaǵdayların keltirip shıǵarıwǵa múmkinshilik beredi;Tórtinshiden, fond qarjlarınan nátiyjeli paydalanmaslik, investitsion joybarlardıń nátiyjeliligi inobatga alinbaslıǵı, aqshalardı talon - tarojlik qılıw risklarınıń bar ekenligi hám basqalar. Joqarıdaǵı pikirlerden kelip shıqqan halda, fond finanslıq qarjlarınan paydalanıwdıń natiyjeliligin asırıw hám anıq mánzilliligini monıtorıń qılıw maqsetinde fondnıń finanslıq qarjları tuwrısındaǵı maǵlıwmatlardı ashıq járiyalay otirip barıw maqsetke muwapıq. Fond finanslıq qarjlarınan nátiyjeli paydalanıwda ekinshi tárep, mámleket kommerciya bankleri ustav kapitalında fondnıń úlesi joqarılıǵı bank sistemasındaǵı saw básekin rawajlanıwına tosıq bolıp atır. Ekonomikanı modernizaciyalaw, texnikalıq hám texnologiyalıq jańalaw, onıń básekilesligini keskin asırıw, kirip potencialın kóteriw, innovciyalıq hám energiyanı tejeytuǵın texnologiyalarǵa tiykarlanǵan jańa islep shıǵarıwlardı shólkemlestiriw, jáhán bazarında talap ámeldegi bolǵan jańa túrdegi tovarlar islep shıǵarıwdı ózlestiriw hám sol arqalı mámlekettiń finanslıq-ekonomikalıq turaqlılıǵındı támiyinlewde bank sisteması tárepinen alıp barılıp atırǵan investitsion siyasat óz nátiyjesin berip atır. Usıǵan baylanıslı kórilgen sistemalı sharalar nátiyjesinde aqırǵı eki jılda bankler tárepinen investitsiya joybarların kreditlash kólemi sezilerli dárejede keńeyip, kredit portfeli kólemi 3, 2 ese asdı. Aymaqlardı rawajlandırıw programmaları sheńberinde 6 mıń 400 dane joybar ushın 27 trillion swm kredit ajıratıldı14. Atap aytqanda, islep chiqarishni modernizaciyalaw, texnikalıq hám texnologiyalıq jańalaw, zamanagóy texnologiya tiykarında básekige shıdamlı ónim islep shıǵarıwdı shólkemlestiriw maqsetlerine kommerciya bankleri tárepinen 2019 jıldıń 1 yanvar jaǵdayına 38, 8 trln. swm yamasa 2017 jıldıń sol dáwirine salıstırǵanda 2, 4 esege kóp investitsion kreditler ajıratıldı. Juwmaq Ózbekstan Respubklikasinin Tikleniw hám rawajlanıw fondı haqqında kóp hám nátiyjeli maǵlıwmatlar toplawǵa muvofaq boldım. Atap aytqanda bul fondnıń mámleketizmizdagi iskerligi, ekonomikamızǵa sezilerli tásiri, ekonomikamızdı modernizaciyalawda fondnıń tutqan ornı jáne bul shólkem tárepinen finanslshtiriladigan jónelisler haqqında hár qıylı maǵlıwmatqa iye boldım. Házirgi kúndegi fondnıń alıp baratırǵan reformalarınan kelip shıqqan halda shuni aytiwimız múmkin, socialliq ómirimizdegı zárúr bolǵan bir qansha qatlamlar bul jamg'arama tárepinen rawajlantirilishiga eristirilayotganini kóriwimiz mukin. Atap aytqanda muxtaram prezidentimiz tárepinen qabıl qılınıp atırǵan bir qatar qarar, buyrıq hám nızam hújjetleri buǵan ayqın tastıyıq bolıwı múmkin. Bulardıń negizinde ilmiy tájriybetizmizda turaqlı sanaat islep shıǵarıw hám texnikalıq qayta qurallandırıw arqalı mámleketimiz rawajlanǵan mámleketke aylanitirish ekenligin kóriwimiz múmkin. Sebebi mámlekettiń qaysı dárejede rawajlanǵanligini undagi islep shıǵarıw, jańa kirip kelgen texnologiyalar jáne onıń finanslıq kórinisi belgileydi. Naǵız ózi dárejege erisiw jolında bul fond tashkil etilgeni bolsa, sonı ekilenbesten aytiwimız múmkin fond alıp baratırǵan reformalar bunıń ayqın ańlatpası bolıp tabıladı. Mısal jol menende fondnıń tiykarǵı wazıypalarınan biri bolǵan “mámlekette jarlılıq dárejesin kemeytiw”ni alatuǵın bolsaq, xabarımız bar jaqında bolıp ótken Suw saqlaǵısh suw bazasında bolǵan suw tasqını áqibetinde sol aymaqta jasawshı jergilikli xalıq saldamlı zálel kórdi. Bul hádiysediń áqibetinde xalıqtıń saldamlı zálelin oraw maqsetinde fond tárepinen qaytarıp bermaslik shárti menen 100 milllion dollar aqsha ajıratılǵanı kóriwimiz múmkin. Bul aqsha suw tasqınında saldamlı zálel kórgen xalıqtı qollap-quwatlaw jáne bul aymaqtaǵı islep-shıǵarıw infratuzilmasini qayta tiklew ilajların finanslıq támiynlewge jóneltiriledi. www. invest-ın-uzbekistan. org saytınıń bergen maǵlıwmatlarına kóre suhbu fondnıń kiritetuǵın 100 mln. AQSh dolları esabına jańa - Kiripti qollap-quwatlaw fondı dúziliwi kútilip atır. Bul fond Tikleniw hám rawajlanıw fondı moynındaǵı ayırım wazıypalardı aladı. Fond jobaların analiz etetuǵın bolsaq bul jıldıń ózinde hayal-qızlardı jumıs menen támiyinlew, olardıń bos waqıtınan ónimli paydalanıwları ushın olarǵa 100 mln. dollar muǵdardaǵı summanı olarǵa kirgizetuǵın investitsiya retinde ajratgan. Bunnan kórinip turıptı, olda fondnıń qılıp atırǵan reformaları ekonomikaotimizga sezilerli tásir kórsetip atırǵanın kóriwimiz múmkin. Sol juladan dúnyada bolıp atırǵan hár qıylı ózgerisler, texnika, transport, informaciya texnologiyaları hám soǵan uqsaǵan túrli tarawlar hár qanday mámleket rawajlanıwına úlken tásir kórsetedi. Biz da óz jurtımız perspektivasın gózlegen halda sol sıyaqlı tarawlardı jurtımızda uyımlastırıwımız kerek. Sonday eken bul sıyaqlı tarawlarni rivojlantirish ańsat jumıs emes, yaǵnıy bul bizdan ádewir aqsha, waqıt hám bólek itibar talap etedi. Bul jaǵdayda Ózbekstan Respublikası Tikleniw hám rawajlanıw fondınıń bar ekenligi tiykarǵı ro'l oynaydı. Usınıń sebepinen mámleketimiz rawajlanıwı sol fond menen tıǵız baylanıslılıgınan kelip shıqqan halda, biz fond fondini jáne de keńeytiwimiz kerek. Onıń ushın oǵan túsetuǵın dáramat dárekleri kólemin asırıw kerek. Buǵan baylanıslı házirde joqarıda keltirilgen tarawlardı rawajlandırıwǵa bolǵan Prezidentimizning say háreketlerin da bólek tán alıw etiwiz kerek. Mısalı 2020 -jıl 8-iyunda informaciya texnologiyaları hám cifrlı ekonomikanı rawajlandırıw boyınsha reformalar bunıń ayqın tastıyıqı bóle aladı. Naǵız ózi tarawdıń rawajlanıwı da ádewir aqsha talap etedi. Sonday túrdegi ǵárejetalarnni orawda da fond zárúrli áhmiyetke iye boladı. Bunda fond túrli oqıw orayları hám soǵan uqsaǵan subyektlarni rawajlandırıw ushın kerekli bolǵan investitsiya hám kreditlerdi ámelge asırıp kelip atır. 18 Sol sebepli de fond turmısımızdıńda zárúrli áhmiyetke iye boladı Paydalanılǵan ádebiyatlar dizimi: Ózbekstan Respublikasınıń 2020 jıl 25 dekabr degi O'RQ-657-san “2021 jıl ushın Ózbekstan Respublikasınıń Mámleket byudjeti tuwrısında”gi Nızamı. // https://lex. uz Ózbekstan Respublikasınıń 2020 jıl 25 dekabr degi O'RQ-657-san Nızamına 1 hám 6 -qosımsha. // https://lex. uz Ózbekstan Respublikası “Byudjet kodeksi” 2013 jıl 26 dekabr degi O'RQ 360 - san Ózbekstan Respublikası nızamı menen tastıyıqlanǵan. // https://www. lex. uz/acts/2304138 hám basqa derekler. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń «Joqarı hám orta arnawlı tálim sistemasına basqarıwdıń jańa principlerıni ámeldegi Etiw ilajları tuwrısında» 2019 jıl 11 iyuldagi PQ-4391-san sheshimi. // https://lex. uz/docs/4415478 Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019 jıl 11 iyuldagi PF-5763-san «Joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw tarawında basqarıwdı reformalaw ilajları tuwrısında»gi Pármanı //https://lex. uz /docs/4415388 Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2018 jıl 22 avgustdaǵı “Byudjet maǵlıwmatlarınıń ashıqlıǵın hám byudjet processinde puqaralardıń aktiv qatnasın támiyinlew ilajları tuwrısında”gi PQ-3917-san sheshimi. // https://lex. uz/docs/3879197 Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń 2019 jıl 30 sentyabr degi 832-san “Ózbekstan Respublikası Mámleket byudjeti qarjları esabınan oralatuǵın medicinalıq járdemdiń kepillik berilgen kólemleri dizimin qáliplestiriw tártibi tuwrısındaǵı Qaǵıydanı tastıyıqlaw haqqında”gi sheshimi. // https://lex. uz/docs/4535086 Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń 2019 jıl 3 dekabr degi 967-san «Joqarı tálim mákemelerin basqıshpa-basqısh ózinen-ózi finanslıq támiynlew sistemasına ótkeriw tuwrısında»gi sheshimi. // https://lex. uz/docs/4628440 Download 38.84 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|