2. Fonetik birliklar haqida umumiy tushuncha

Ingliz tilidagi so‘zlarda bo‘g‘in ajratish qoidalari


1. Agar so‘zda ikki unli harf o‘rtasida bitta undosh harf bo‘lsa, bo‘g‘in chizig‘i ana shu undosh oldidan o‘tadi. 
   Misol:      na/me, ti/me, ki/te, e/ve, ba/by.
2. So‘zda ikki unli harf o‘rtasida ikkita undosh harf bo‘lsa, bo‘g‘in chizig‘i shu undoshlar o‘rtasidan o‘tadi. 
Misol:      pen/ny, in/tend/ doc/tor/ let/ter. 
Eslatma: Agar ikki unli harf o‘rtasidagi ikki undosh harf quyidagilar kabi bo‘lsa, u holda bo‘g‘in chizig‘i shu ikki undosh oldidan o‘tadi. «bl», «dl», «tl», «gl», «cl», «br», «pr», «dr», «tr», «th» va boshqalar.
Misol:      a/ble, i/dle, li/brary, A/pril, ba/the.
3. So‘zda ikki unli harf o‘rtasida uchta undosh harf kelsa, yuqoridagi qoidalarni hisobga olgan holda bo‘g‘in chizig‘i o‘tkaziladi.
Misol:      lit/tle, mid/dle.
4. So‘z o‘rtasida kelayotgan unli harflar digraf bo‘lmasa, bo‘g‘in chizig‘i shu unlilar o‘rtasidan o‘tadi. «Digraf» so‘zi haqida keyinroq to‘xtalamiz. 
Masalan:   pi/a/no, cu/ri/ous.

MASHQLAR:


I mashq. Quyidagi so‘zlarning bo‘g‘in turini aniqlab, transkripsiya qiling:
ham  hate      full   fume
bad  made      pull   blue
met  mete      ill   line
bed  be         him   time

II mashq. Quyidagi so‘zlardagi qiyoslab berilgan tovushlarning talaffuziga e’tibor bering:
hot  home   tab   table
cod  code      lid   little
tip  type      bug   bugle
pyx  cry      bat   bathe


III mashq. Quyidagi so‘zlarda nechta harf va nechta tovush borligini aniqlang:
Ann, hut, chute, blue, little, time, name, Bess, note, middle.

IV mashq. «o» harfini so‘zdagi holatiga qarab talaffuz qiling:
   not      no      note
   sod      so      sole
   got      go      home
   Tom      toe      tole

V mashq. «U» harfining so‘zdagi holatini aniqlab, transkripsiya qiling va o‘qing:
mule — rule         tune — chute
dune — June         fule — blue
cute — lute         mute — rude
fume — plume      cute — jute

VI mashq. Unli fonemaning o‘zgarishi bilan so‘zning ma’nosi o‘zgarishiga e’tibor berib, talaffuz qiling:
yomon — bad      bed — karavot
yigit— lad         led — boshlab bordi
kishi — man      men — kishilar
qum — sand      send — jo‘natmoq
jamoa — band      bend — egmoq

kulba — hut      hot — issiq
ishqalamoq — rub      rob — o‘g‘irlamoq
yong‘oq — nut      not — emas (yo‘q)
zerikarli — dull      doll — qo‘g‘irchoq
yopmoq — shut      shot — otdi (o‘q).