2 G’. O. Mamajanov
Download 1.32 Mb. Pdf ko'rish
|
Zamonaviy organik kimyo
|
SULFOLASH i-toluolsulfokislota natriyli tuzining sintezi Tik o'matilgan sovitgichga ulangan sig‗imi 200 ml li, tubi yumaloq kolbaga toluol solib, unga oMchab olingan sulfat kislotadan ajratish voronkasi orqali tomchilatib qo‗shiladi. So‗ngra aralashmaga sopol yoki chinnining bir necha boMakchasidan solinib, asbestlangan to‗r ustida qaynaguncha qizdiriladi (25-rasm). 36 Qizdirish jarayonida kolbadagi mahsulotni tinmay aralashtirib turish lozim. Toluol qaynab chiqqach, alanga kamaytirilib, toluol kuchsiz qaynatib qo‗yiladi. Bunda har ikki-uch daqiqadasuyuqlik qatlamlari aralashtirilib turiladi. Bir soatdan so‗ng toluol qatlami qariyb yo‗qoladi va sovitgichdan faqat goh- goh kondensat tomchi lari oqib tushib turadi (bu-reaksiya oxirlagani alomatidir). Shundan keyin issiq aralashma 100 ml suvi bor stakanga quyiladi va kolbani ozroq suv bilan chayiladi (agar reaksion aralashma kristallana boshlasa, uni qizdirish lozim) va asosiy eritma qo‗shiladi. Olingan kislotali eritma 15 g natriy bikarbonat bilan qisman neytrallanadi, 40 g NaCl qo‗shiladi va aralashma qaynaguncha qizdiriladi. Agar tuz to‗ liq erib ketmasa, u to‘liq eriguncha suv qo'shib qizdiriladi. So‗ngra eritma filtrlanadi va muzli suv bilan sovitiladi. Bunda hosil bo‘lgan toluolsulfokislota natriyli tuzining kristallari Byuxner voronkasida suzib olinadi. Stakan devorchalarida yopishib qolgan kristallar filtrat portsiyasi bilan yuvib tushiriladi. Shundan keyin filtrdagi kristallar 20 ml natriy xloridning to‗ymgan eritmasi bilan yuviladi, filtr qog‗oz orasiga olib siqiladi va quritiladi. Olingan mahsulot 17 g. |
