2-лаборатория иши. Термоэлектрик термометрлар Ishdan maqsad

Potentsiometrlar
Potentsiometrlarning ishlash printsipi quyidagicha:
Termoparada hosil bo’layotgan TEYuK (E(tt_o)) unga teng bo’lgan kuchlanish bilan muvozanatlanib, keyin yuqori aniqlikda o’lchanadi.
Termoparani potentsiometrik sxemaga ulaganda (1.2-rasm), uning zanjiridagi tokning yo’nalishi R_AD qarshilikni uchastkasida yordamchi manbadagi tok yo’nalishiga mos bo’lishi kerak. Manba zanjiridagi tokning qiymati I₁, termopara zanjiridagi qiymati I₂. R_AD uchastkadagi tok (I_AD) kirxgoffning 1-qonuniga muvofiq I_AD=I₁ + I₂.

1.2-rasm.Termoparaning ulanish sxemasi

Ushbu potentsiometr ikki elektr zanjiridan tashkil topgan: I-manba zanjiri; II-termopara zanjiri.

Kirxgofning II – qonuniga asosan, termopara ishlab chiqayotgan TEYuK II-termopara zanjiridagi qarshiliklardagi (R_NP; R_vn; R_AD) kuchlanishlar tushishiga teng, ya’ni,
E_(tt0) = I₂(R_NP + R_vn) + I_AD R_AD = I₂(R_NP + R_vn) + I₁R_AD + I₂R_AD =
I₂(R_NP + R_vn + R_AD) + I₁R_AD
Yoki, ushbu tenglamani I₂ ga nisbatan yechib, quyidagini olamiz:

Bu tenglamadan ko’rinib turibdiki, sur’at I₂ = 0 bo’lganda nolga teng bo’ladi.
Reaxord dvijogi (D)ni Ye_AV gacha surib (E_(tt0)‹E sharti bajarilganda) dvijokning shunday holatini topish mumkinki, bunda termopara zanjiridagi tok nolga teng bo’lsin (I₂=0), bunda,
E_(tt0)- I₁R_AD = 0 yoki, E_(tt0) = I₁R_AD yoki, I₁R_AD=U_AD
Quyidagilarni hisobga olib,
va
yozish mumkin,

Oxirgi tenglamada o’zgaruvchan kattalik bo’lib hisoblanadi va uning qiymati reaxord surgichi holatiga (D) ga bog’liq o’zgaradi. SHunday qilib potentsiometrlarda kompensatsion usul qo’llaniladi.
Kompensatsion usulning afzalligi shundaki, unda, TEYuK ni termopara zanjiridagi tokni nolga tenglab o’lchanadi. SHuning uchun termopara, ulovchi simlar va NP qarshiligini atrof muxit temperaturasini o’zgarishi natijasidagi o’zgarishi o’lchash aniqligiga ta’siri bo’lmaydi.