2-лаборатория иши. Термоэлектрик термометрлар Ishdan maqsad

Avtomatik potentsiometrlar
Agar potentsiometrlarda termopara zanjirida oqayotgan tok nol asbob strelkasini noldan chetlashtirsa, avtomatik potentsiometrlarda nol asbob bo’lmaydi. U elektron nol-indikator bilan almashtirilgan bo’ladi.
Avtomatik potentsiometr sxemasida (1.3-rasm) hamma qarshiliklar manganindan tayyorlanadi, R_k qarshiligi esa, mis yoki nikeldan tayorlanadi.
Manba zanjiri ikki shahobchadan tashkil topgan: reoxord R_r ulangan ishchi shahobcha va R_ne i R_k qarshiliklar ulangan yordamchi shahobcha.
Yordamchi shahobcha yordamida termopara sovuq kovshari temperaturasining o’zgarishiga, hamda eski avtomatik potentsiometrlarda ishchi tok qiymatiga avtomatik tuzatishlar kiritiladi.



1.3-rasm.Elektron potentsiometr

O’lchanayotgan termo EYuK reoxorddagi R_r va R_n i R_k qarshiliklardagi kuchlanishlar tushishi bilan kompensatsiyalanadi, ya’ni,

E_{(tt0) =} I₁R_r+ I₂R_n- I₁R_k= U_av
Temperatura o’zgarishi bilan E_{(tt )} o’zgaradi va u U_av ga teng bo’lmay qoladi. Bunda EK ga o’zgartirish kaskadi O’K orqali nobalans kuchlanishi ∆U beriladi.
∆U= E_{(tt )}- U_av
O’K da o’zgarmas tok nobalans kuchlanishi (∆U) o’zgaruvchan tokga aylantiriladi va so’ngra EKda reversiv yuritma (RYu) rotorini aylantirishga yetarli darajada kuchlanish va quvvati bo’yicha kuchaytiriladi. RD rotori kinematik ravishda o’lchov asbobining o’lchash qurilmasi hamda reoxord R_r surgichi bilan kinematik ravishda bog’liq. nobalans kuchlanishi ∆U paydo bo’lishi bilan, RD rotori aylanishni boshlaydi va reaxord R_r yuritgichini suradi, toki
∆U = 0 ya’ni, E_(tt0)= U_av
Eski avtomatik potentsiometrlarda sxemada ishchi tokni I₁ o’rnatish uchun tumbler nazorat “K” holatiga qo’yiladi. Bunda, agar R_ne qarshiligidagi kuchlanishning tushishi I₁R_ne normal element EYuKga teng bo’lmasa, unda elektron kuchaytirgich EK ga bu kuchlanishlar farqiga teng kuchlanish E_ne- I₁R_ne=∆U₁ beriladi va RD rotori aylanib I₁R_ne ni E_ne ga yetkazadi. Bunda bo’lib, RD ga signal kelmaydi va ishchi tok qiymati belgilangan qiymatga yetadi. I₂
R_ne – NE zanjiridagi o’zgarmas manganin qarshilik;
R_sh - R_r reoxorddan o’tayotgan tokni cheklashga mo’ljallangan qarshilik;
Zamonaviy avtomatik potentsiometrlarda stabillashgan manbaalar qo’llanilganligi sababli, ishchi tokni o’rnatishga mo’ljallangan normal element zanjiri olib tashlangan.
Avtomatik potentsiometrlarda sovuq kovshar temperaturasini oshishi bilan termopara ishlab chiqayotgan TEYuK E_{(tt )} - E_{(tt )} qiymatga kamayadi. SHuningdek sovuq kovshar qiymati o’zgarishi U_av ning qiymatini ham o’zgarishiga sabab bo’ladi, chunki R_k qarshilik sovuq kovshar bilan bir xil temperaturada bo’ladi, ya’ni
E_{(tt )}-E_{(tt )}= I₂R_r+I₂R_n-I₁(R_k+∆ R_k)
Sovuq kovshar temperaturasini o’zgarishi natijasidagi TEYuK ning o’zgarishi R_k qarshilik o’zgarishi natijasidagi qo’shimcha kuchlanishlar tushishi I₁∆R_k bilan kompensatsiyalanadi.