2-Mavzu. Antropogenezning noan’anaviy nazariyalari Reja Asotirlar va dinlarda insonning yaratilganligi to’g’risida. Koinotiy nazariya va Darvinizm

Anomal hodisalar nazariyasi. Insonning kelib chiqishi bilan bog‘liq bo‘lgan nuqtayi nazarlarning yuqorida qayd qilingan kamchiliklarini bartaraf qilish maqsadida keyingi yillarda antropogenezning ilk tabiiy zaminlariga e’tibor kuchaymoqda. Jumladan, bunda vulqonlarning tevarak-atrofga ko‘rsatadigan ta’siri, Yerda iqlimning o‘zgarishi, Quyosh va boshqa koinot obyektlaridan keladigan ta’sirlar, radiatsiyaviy fon va hokazolar to‘g‘risida ko‘p gapirilmoqda.
Inson kelib chiqishining anomal nazariyasida boshqa nuqtayi nazarlardan anchagina ustunlik mavjud. Bu nazariya ba’zi primatlarning insonga aylanishini, boshqalarining aylanmaslik sabablarini, dastlabki odamning ilk tosh qurollardan qadimiyroq ekanini va hokazolarni mantiqan izchil tushuntirib bera oladi. Faqat unda tadrijiylik tamoyillari va ushbu nazariyani tasdiqlovchi misollar hozircha yetarli emas. Shunday qilib, antropogenez muammolari bugunga qadar o‘z yechimlarini kutmoqda.
Antropogenez bo’yicha keying yillarda qator yangi, noan’anaviy nazariyalar ham ilgari surildi. Bularga quvvat-axborot (K.Pribram, D.Bom), oqsil (Foxt va boshqalar), madaniyat (L.Memford), o’zaro munosabatlar (L.Maklyuen), sinergetika (I.Prigojin) nazariyalari kiradi.


Asosiy tushunchalar

1. 
   Antropogenez (yunoncha, insonning kelib chiqishi) – inson zoti kelib chiqishi jarayoni, shart-sharoitlari va mexanizmini anglatadigan tushuncha.
   
2. 
   Din — insonning xudoga bo‘lgan munosabatini ifodalaydigan dunyoqarashi, dunyosezishi va xatti-harakatlari tizimi bo‘lib, o‘z ichiga ijtimoiy me’yorlar, rollar, odatlar, e’tiqodlar, standartlar, tashkiliy shakllarni oladi. Hozirgi vaqtda monistik nasroniy, islom va budda jahoniy dinlar hisoblanadi. Bundan tashqari, uning ilk ko‘rinishlari saqlanib qolgan shakllari ham uchraydi.
   
3. 
   Injil (yunoncha: xushxabar, ezgu xabar) — iudaviy va nasroniy dinlarning muqaddas kitobi.
   
4. 
   Mehnat – insonning maqsadga muvofiq faoliyati.
   
5. 
   Mif (yunoncha: hikoya qilish, arabchada: asotir - ertak) — kishilar qadimgi davr dunyoqarashining o‘ziga xos namoyon bo‘lish shakli bo‘lib, o‘zida uning unsurlarini (masalan g‘ayritabiiylikni) jam etgan.
   
6.