2-мавзу. Ишлаб чиқариш жараёни мазмуни, омиллари, натижалари

Ишлаб чиқариш

• Моддий ишлаб чиқариш

• Номоддий ишлаб иқариш

• II-бўлинма:
• Шахсий истеъмол товарларини ишлаб чиқариш

• 6-илова.

• Айирбошлаш шакллари

• Маҳсулот айирбошлаш - бунда бир маҳсулот бошқасига маьлум миқдорий нисбатларда айирбошланиб, у бартер айирбошлаш дейилади.

• Товар айирбошлаш – бунда маҳсулот (хизмат ) лар пул воситасида, олди-сотди йўли билан айирбошлаш қилинади.

• Ишлаб чиқарилган маҳсулот ва иқтисодий ресуслар тақсимлаш жараёнидан ўтади. Маҳсулот тақсимланиши натижасида ундаги ишлаб чиқарувчилар, мулк ва ресурс эгалари ҳамда давлат улуши аниқланади. Иқтисодий ресурслар мамлакат худудлари ва корхоналари ўртасида уларга бўлган талабни ҳисобга олган ҳолда тақсимланилади.

• 7-илова.

• 8-илова.

• Ишчи кучи инсоннинг меҳнат қилиш лаёқати бўлиб, ишлаб чиқаришнинг асосий ва зарурий шартидир. Шу сабабли ишлаб чиқаришнинг шахсий омили деб деб ҳам аталади. Ишчи кучи ишлаб чиқаришнинг бошқа омилларини ўзаро бириктириб уларни ҳаракатга келтиради.

• Ишлаб чиқариш омиллари маҳсулот яратиш (хизмат кўрсатиш ) даги ўрнига кўра уч гуруҳга ажратилади:

• Меҳнат воситалари инсон меҳнат предмедлари таьсир қиладиган барча воситалардир (машина механизмлар асбоб – ускуналар ва ҳоказо).

• Меҳнат предметлари инсон меҳнатининг мақсадга мувофиқ фаолияти ўзлаштиришга

• Истеъмол ишлаб чиқариш натижаларидан фойдаланиш жараёнини англатади. Истеъмол икки турга ажратилади:

• Шахсий истеьмол – бунда истеьмол товарлари ва хизматлар бевосита истеъмол қилинади.

• Ишлаб чиқариш истеъмоли - иқтисодий ресурслар ишлаб чиқариш жараёнида унинг омилларига айланади ва маҳсулот ва хизматлар ишлаб чиқариш учун фойдаланилади.

• Ишлаб чиқариш натижаларини таҳлил қилишда умумий, ўртача ва қўшилган маҳсулот тушунчаларидан фойдаланилади.

• Умумий маҳсулот - ресурсларнинг мавжуд даражасида ишлаб чикарилган маҳсулотнинг умумий ҳажми.

• Ўртача маҳсулот - иқтисодий ресурсларнинг хар бирлигига тўғри келадиган маҳсулот миқдори. Бу кўрсаткич маҳсулотининг умумий ҳажмини алоҳида ресурс миқдорига бўлиши орқали аниқланади.

• Қўшилган маҳсулот - қўшимча жалб қилинган иқтисодий ресурс, яъни ишчи кучи ва капитал ҳисобига ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори.

• 9-илова.

• Эътиборингиз учун раҳмат