2-mavzu: Raqamli qurilmalarda qo‘llaniladigan sanoq tizimlari

2-mavzu: Raqamli qurilmalarda qo‘llaniladigan sanoq tizimlari.
Sanoq tizimlari va ikkilik arifmetika; Pozitsion sanoq sistemalari. Sonlarni bir pozitsion sanoq sistemasidan ikkinchisiga o‘tkazish Ikkilik (va boshqa) sonlarni oʻnlik sanoqqa aylantirish; oʻnlik (va boshqa) sonlarni Ikkilik sanoqqa aylantirish.
Sanoq sistemasi deb predmetlar majmuasini maxsus belgilar bilan belgilash tushuniladi. Raqamli qurilmalarda ikkilik sanoq sistemasi deb ataluvchi sistema ishlatiladi. Bundan tashqari EHM va mikroprosessor sistemalarida o'n oltilik sanoq sistemasi deb ataluvchi sistema ham ishlatiladi. Demak, raqamli texnologiyani tushunish uchun bir sanoq sistemadan ikkinchi sistemaga va aksincha, teskarisiga o'tkazishni bilish kerak.
Razryad og'irligi Faraz qilaylik: sotuvchi xarid qilingan mol uchun 243 so'm pul to'lashni talab qildi. Siz unga taxminan shunday to'laysiz: 2 ta 100 so'mlik + 4 ta 10 so'mlik + 3 ta 1 so'mlik. Bu misol razryad og'irligini tushuntirib beradi. Bunda 2 raqami 200 sonini bildiradi. Chunki u o'zjoylashishiga ko'ra o'nlik nuqtadan chapda 3 razryadda turibdi. 4 soni 40 ni, chunki 2 razryadda, 3 raqami 3 sonini bildiradi. Chunki u l-razryadda turibdi. Shunday qilib, 243 soni quyidagi yig'indidan iborat bo'ladi: 243 = 200 + 40 + 3 Xuddi shunday ikkilik sanoq sistemasida ham razryad og'irligi tushunchasi ishlatiladi. Masalan, 1101 (bir-bir-nol-bir) ikkilik soni qancha miqdordagi predmetlarni belgilaydi?
1101 2 = 13'0