2 Sanoat reaktoriea bo‘lgan asosiv talablar

Kimvoviv reaktorlarning sinflanishi. Kimyoviy reaktorlarning sinflanishi 
a so san kim yoviy te x n o lo g ik ja r a y o n la r n in g y u q o rid a k o 'r s a tilg a n ; 
sinflanishiga asoslangan.
K o‘pincha kimyoviy reaktorlar harorat sharoitiga, aralashtirish darajasiga 
qarab sinflarga boiinadi. Bundan tashqari reaktorlar xuddi kimyoviy jarayonlar 
singari past va yuqori haroratli, qollaniladigan bosimga qarab — yuqori, 
o‘rtacha, normal va past (vakuumda ishlovchi) bosim da ishlovchi uskunalaiga 
b o iin ad i. Reaktorlar yana reagentlarning fazaviy holatiga qarab gomogen va 
geterogen jarayonlarni amalga oshiradigan uskunalarga, ishning davomiyligiga 
qarab davriy ishlovchi va uzluksiz ishlovchi uskunalarga bo iin adi. H arorat 
sharoitiga qarab kimyoviy reaktorlar va unda boruvchi jarayonlar adiabatik, 
izoterm ik va politerm ikka b o iin a d i.
A diabatik re a k to rla rd a re a g e n tla r o qim i tin c h h o ld a borgand a 
(aralashtirilmasa) uni o ‘ rab turgan atrof muhit bilan issiqlik almashinuv jarayoni 
bormaydi. Ya’ni issiqlik reaktordan reaktor devori orqali yoki isitgichlar orqali 
tashqariga chiqm aydi va tash q arid an ichkariga ham kirm aydi, yaxshi 
izolatsiyalangan (ajratilgan) boiadi. Reaksiyaning barcha issiqligi reaksiyaga 
kiruvchi 
m o d d a la r o q im id a 
(reak sio n
aralash m ad a) 
t o ‘p lan ad i 
(akkumulat siyalanadi).
R eaktor balandligining xohlagan nuqtasida harorat sharoiti quyidagi 
tenglam a bilan ifodalanadi:

ta =t b ± & ~ X
3 Kimyoviy texnologiya - tabiiy xom-ashyo, sanoat chiqindilari, shuningdek, sintetik yarim mahsulotlarni kimyoviy yoʻl bilan qayta ishlab, isteʼmol mahsulotlari va ishlab chiqarish vositalariga aylantirishning iqtisodiy va ekologik jihatdan qulay usullari va jarayonlari haqidagi fandir. Kimyoviy texnologiya usullari va jarayonlarining fizik-kimyoviy sharoitlarini tekshirish, texnologik jarayonlarning sxemalarini ishlab chiqish, asbob va uskunalarning tuzilishi va ularni tayyorlash uchun zarur materiallarni aniqlash Kimyoviy texnologiyaning vazifasidir. Har qanday Kimyoviy texnologiya jarayonining asosiy elementlari — xom-ashyo, energiya, asbob va uskunalardir. Kimyo, metallurgiya, qurilish materiallari, yoqilgʻi, toʻqimachilik, kon, oziq-ovqat va boshqa sanoat tarmoqlarida Kimyoviy texnologiya usullaridan foydalaniladi. Bundan tashqari, ishlab chiqarish usullari va jarayonlarining umumiy, muhim asoslari va qonuniyatlarini oʻrganadigan umumiy Kimyoviy texnologiya ham mavjud. Kimyoviy texnologiya tayyor mahsulot olish maqsadida xom-ashyo va yarim mahsulotni tayyorlash, uning holati, xossalari, shaklini maʼlum ishlab chiqarish vositalari yordamida oʻzgartirish usullari va jarayonlarini oʻrganadi. Kimyoviy texnologiya anorganik moddalar texnologiyasi (kislota, ishqor, soda, tuz, mineral oʻgʻitlar va boshqalar...) va organik moddalar texnologiyasi (sintetik kauchuk, plastmassa, kimyoviy tolalar, boʻyagich moddalar, spirt, organik kislotalar va boshqa sanoati) ga boʻlinadi.^[1]