2-seminar. Zamonaviy ta’lim shakllari: masofali o’qitish, mahorat darslari, vebinar, evristik metodlar(2 soat) Reja: 1

O‘quvchi faoliyatining tuzilmasi 
o‘quvchilarga o‘quv muammosini 
taklif etish; 
o‘quvchilar 
bilan 
hamkorlikda 
tadqiqot masalasini o‘rnatish; 
o‘quvchilarning ilmiy faoliyatini 
tashkil etish 
o‘quv muammolari mohiyatini anglab olish; 
tadqiqot muammosini o‘qituvchi va 
o‘quvchilar bilan birgalikda o‘rnatishda 
faollik ko‘rsatish; 
ularni yechish usullarini topish; 
tadqiqiy masalalarni yechish usullarini 
o‘zlashtirish
Evristik metodi o‘qituvchilardan ijodiy xususiyat kasb etuvchi yuqori darajadagi 
bilish faoliyatini tashkil eta olish ko‘nikma va malakalariga ega bo‘lishni taqozo etadi. 
Buning natijasida o‘quvchilar mustaqil ravishda yangi bilimlarni o‘zlashtira oladilar. 
Ular odatda yuqori sinf o‘quvchilarining o‘zlashtirish darajalarini hisobga olgan holda 
ma’lum holatlarda qo‘llaniladi. Ushbu metodlardan boshlang‘ich sinflarda foydalanish 
amaliyotchi-o‘qituvchilarning fikrlariga ko‘ra bir muncha murakkab hisoblanadi. 
Biroq uzluksiz ta’lim tizimiga shaxsga yo‘naltirilgan ta’limni faol joriy etishga 
yo‘naltirilgan ijtimoiy harakat amalga oshirilayotgan mavjud sharoitda ushbu 
yo‘nalishdagi loyihalarni tayyorlash o‘ziga xos dolzarb ahamiyatga ega bo‘lib 
bormoqda. Shunga qaramasdan bu tasnif maktab amaliyotida birmuncha keng 
tarqalgan va pedagogik hamjamiyat tomonidan e’tirof etilgan. Shuningdek buyuk 
didakt I.Ya.Lerner asarlari asosida ilmiy tadqiqot ham amalga oshirilgan.
Xorijiy ta’limda tyutor, edvayzer, fasilitator va moderatorlik faoliyati 
Xorijiy ta’limda so‘nggi yillarda bir qator atamalar keng ishlatilmoqda. Bularga 
tyutor, edvayzer, fasilitator va moderator tushunchalari kiradi. 
TYUTOR - ( Tutorem-lotincha) ustoz, murabbiy vazifasini bajaradi. Ba’zi 
hollarda ma’ruza o‘qituvchisi bilan tinglovchi orasidagi bog‘lovchi rolini ham 

---

bajaradi. Bunda ma’ruzachi tomonidan berilgan bilimlarni keng egallashda 
maslahatchi va ustoz rolini bajaradi. 
EDVAYZER (advisor)-fransuzcha “avisen”“o‘ylamoq”) tinglovchilarning 
individual holda bitiruv malakaviy ishi, kurs loyixalarini bajarishda maslahatchi rolini 
bajaradi. 
FASILITATOR - (ingliz tilida .facilitator, latinchafacilis–yengil, qulay)- 
guruhlardagi faoliyat natijasini samarali baholash, muammoning ilmiy yechimini 
topishga yo‘naltirish, guruhdagi kommunikatsiyani rivojlantirish kabi vazifalarni 
bajaradi. 
MODERATOR -Qabul qilingan qoidalarga amal qilishni tekshiradi, 
tinglovchilarning mustaqil fikrlash va ishlash qobiliyatlarni rivojlantirish, bilish 
faoliyatini faollashtirishga yordam beradi. Ma’lumotni, seminarni, treninglar va davra 
suhbatlarini boshqaradi, fikrlarni umumlashtiradi. 
Bizning ta’limda ushbu faoliyatlarning hammasini o‘qituvchi bajaradi va pedagog 
yoki o‘qituvchi deb yuritiladi.