2. To'g'ri burchakli hajmiy resonator qo'llaniladigan sohalar


Download 20.34 Kb.
bet1/2
Sana31.01.2024
Hajmi20.34 Kb.
#1830815
  1   2
Bog'liq
M.Kamoladdin


To'lqin o'tkazgichlarda to'lqinlarni qo'zg'atish elementlari va usullari.
To'g'ri burchakli hajmiy resonator
Reja:
1.To'lqin o'tkazgichlarda to'lqinlarni qo'zg'atish elementlari
2.To'g'ri burchakli hajmiy resonator
3.To'g'ri burchakli hajmiy resonator qo'llaniladigan sohalar

To'lqin o'tkazgichlar, elektrikning to'loq o'tkazilishi (elektromagnit o'qimlari, to'qqizuvchilar, yo'lovchilar kabi) orqali bir elektrik qurilma yoki tizimidan boshqa elektrik qurilma yoki tizimga elektr energiyasini o'tkazadigan qurilmalardir. To'lqin o'tkazgichlar, o'rtacha to'loq o'tkazilganida katta kuchni orqaga qaytarishga, elektrik energiyasini tarqatishga yoki yo'lovchilar orqali yo'lovchi to'loq o'tkazishga yordam beradi.To'lqin o'tkazgichlarining turli xil turlari mavjud bo'lib, ulardan ba'zilari quyidagilardir:
1. Translyatori (transistorlar): Translyatorlar, o'zaro yo'lovchilarga asoslangan va o'rtacha qurilmalarda yoki elektronik o'qimlarda ishlatiladigan boshqaruv elementlardir. Ular yangi qurilmalar yaratish, elektronik o'qimlarni boshqarish va amplifikatsiya qilish uchun keng qo'llaniladi.
2. Tranzilyatorlar (thyristorlar): Tranzilyatorlar, yo'lovchilarni boshqarish uchun ishlatiladigan o'rtacha elementlardir. Ular bitta yo'nalishli to'loq o'tkazish (likuvidator) va ikki yo'nalishli to'loq o'tkazish (triyak) uchun foydalaniladi.
3. Relaylar: Relaylar, boshqa elektrikli elementlarni boshqarish uchun ishlatiladigan elektromagnit qurilmalardir. Ular elektrik signallarini kuchaytirish, moslashish, yo'lovchilarni yoqotish, o'zgartirish va boshqarish uchun ishlatiladi.
4. Mosfetlar (Metal-Oxide-Semiconductor Field-Effect Transistor): Mosfetlar, to'qqizuvchilar turi sifatida xizmat qiladigan elektronik qurilmalardir. Ular katta kuchli moslashish qilishga imkon beradigan boshqaruv elementlardir.
5. IGBT (Insulated-Gate Bipolar Transistor): IGBT, yuqori kuchli moslashish va kuchlarni o'zgartirish uchun ishlatiladigan qurilmalardan biridir. Ular kuchli moslashishlarni yoqotish, boshqarish va elektr energiyasini kuchaytirish uchun keng qo'llaniladi.
Bu faqat bir nechta to'lqin o'tkazgichlar misollaridir. To'lqin o'tkazgichlarining turli xil turlari mavjud bo'lib, ulardan har biri qo'llanish sohasiga va loyihaga qarab tanlanadi.
Axborotlarni kengroq tushuntirish uchun eng asosiy elementlarni tushuntirishga harakat qilamiz:
1. Rezistorlar: Rezistorlar elektrikni qaytarish uchun ishlatiladi. Ular elektr o'qimning o'tkazilishini cheklovchi hisoblanadi. Rezistorlar ommabop tartibda resistensiya (rezistans) yordamida belgilanadi va elektrik o'qimning kuchini cheklash uchun foydalaniladi.
2. Kondensatorlar: Kondensatorlar elektr energiyasini saqlash uchun ishlatiladi. Ular o'z ichiga elektr to'lqinlarni yig'ib turadi. Kondensatorning asosiy xususiyati elektr o'qimni o'z ichiga olgan holda elektr o'zgarishlarni saqlay oluvchi elektr maydon yaratishidir.
3. Induktorlar: Induktorlar to'lqinlarni saqlash va elektromagnit maydonlarni yaratish uchun ishlatiladi. Ular elektromagnit o'qimni o'z ichiga oladi va o'zgarishlarni cheklash uchun o'zining enduksiyal o'zgarishlarni ishlatadi.
4. Transformatorlar: Transformatorlar to'lqinlarni o'zgartirish va uzatish uchun ishlatiladi. Ular o'rtacha yoki yuqori chet elonchiligi bilan o'tkazuvchanlikni o'zgartirib, elektr energiyasini uzatish va kuchaytirish imkonini beradi. Transformatorlar xavfsiz elektrik kuchini yetkazib berish, yo'lovchilarga moslashish va elektroenergiya tarqatishda keng qo'llaniladi.
5. Triyaklar: Triyaklar bir yo'nalishli to'lqinlarni ikki tomonlama yo'nalishga o'zgartirish uchun ishlatiladi. Ular yo'naltirish to'g'risida boshqaruvni o'zlashtirish imkonini beradi. Triyaklar elektronik qurilmalar, energetika sohasi, yo'lovchilarni boshqarish tizimlari va boshqa sohalarda keng qo'llaniladi.
Bu elementlar elektromagnitizmning to'lqin o'tkazgichlarida asosiy elementlar hisoblanadi va elektroenergetika, elektronika, kommunikatsiya tizimlari va boshqa sohalarda keng qo'llaniladi.
Elektromagnitizmning to'lqin o'tkazgichlarda to'lqinlarni qo'zg'atish uchun turli xil elementlar mavjud. Quyidagi bir nechta asosiy elementlardan foydalaniladi:
1. Rezistorlar: Rezistorlar, elektrikni qaytarish va energiya yo'qotish uchun ishlatiladi. Uning asosiy vazifasi elektr o'qimning o'tkazilishini cheklovchi hisoblanadi.
2. Kondensatorlar: Kondensatorlar elektr energiyasini saqlab turib, o'z ichiga to'lqinlarni yig'ish imkonini beradi. Kondensatorlardagi elektr to'lqinlar elektrik potensialining o'zgarishi bilan saqlanadi.
3. Induktorlar: Induktorlar to'lqinlarni saqlash uchun ishlatiladi. Ular elektromagnit maydonlari yaratish orqali o'tkazilgan energiyaning o'zaro qo'shilib borilmasligini ta'minlaydi.
4. Transformatorlar: Transformatorlar to'lqinlarni o'zgartirish va uzatish uchun ishlatiladi. Ular o'rtacha yoki yuqori chet elonchiligi bilan o'tkazuvchanlikni o'zgartirib, elektr energiyasini uzatish va kuchaytirish imkonini beradi.
5. Triyaklar: Triyaklar bir yo'nalishli to'lqinlarni ikki tomonlama yo'nalishga o'zgartirish uchun ishlatiladi. Bu qurilma, to'lqinlarni boshqarish va o'zaro almashishning turli usullarini ta'minlaydi.
Bu faqat bir necha o'rtacha elementlar bilan chegaralanmagan. Elektromagnitizmning to'lqin o'tkazgichlarida turli xil elementlardan foydalaniladi, shuningdek moslashtiruvchi qurilmalar, rlaylar va boshqalar ham keng qo'llaniladi.
To'g'ri burchakli hajmiy resonator yuqori chastotali elektromagnitning hajmiy to'plash uchun ishlatiladigan bir qisqa resonator turi hisoblanadi. U shaklida o'zaro birikishli plitani (bir qator yoki bir nechta) o'z ichiga oladi va bir-biriga doirada hamda uzaydo'z plitalari bilan chegaralangan bo'ladi. Bunda, elektrik va magnit o'qlar o'zaro aloqada bo'lishi uchun yangi o'zgaruvchilar yaratiladi. To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlarni masofa (uzunlik) va yuqori chastotali elektromagnitning hajmiy to'plashda ishlatish mumkin. Bu resonatorlarda elektromagnit o'qiga kirish uchun qo'llaniladigan oqimlar bir nechta burchakli chiroqlar (yordamchi oqimlar) orqali taqsimlanadi. Resonatorning shakli va burchaklarining tarkibiy xususiyatlari elektronik, kommunikatsiya, optika, va radiotexnikada qo'llaniladi. To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlarni qisqacha YSR (inglizcha: VFR - Volume Field Resonator) deb ataladi. Ular uchun turli geometriyalar, burchaklar, va chegaralar mavjud bo'lishi mumkin. Burchaklar soni va qurilmalar hajmiy resonatorning band chetlarini va fazoviy aloqalarini belgilashga imkon beradi. Bu turlar tarkibida metall, qo'shma materiallar, p'ezokeramika, yoki diyelektrik qo'shuvlari bo'lishi mumkin. Ularning ishlatilishi raznoobrazniy muammolarni hal qilishga imkon beradi, masalan, elektronik ustunlikni oshirish, kommunikatsiya tizimlarida uzoq masofali aloqa, radiotexnika sohasida ishchi chastota miqdorini oshirish va hokazo. To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar elektronika, kommunikatsiya, optika, radiotexnika, va o'zgaruvchilar texnologiyasi sohalarida keng qo'llaniladi. Ularning asosiy vazifasi yuqori chastotali elektromagnitning hajmiy to'plash, o'zgaruvchilar yaratish va aloqalar yaratishdir.
To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar, elektronika va kommunikatsiya sohalarida bir qancha muhim vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi. Bu resonatorlar haqida qo'shimcha ma'lumotlarni quyidagi ko'rsatmalarda topishingiz mumkin:
1. O'zgaruvchilar texnologiyasi: To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar, elektromagnitning hajmiy to'plashda o'zgaruvchilar yaratishning asosiy vositalari sifatida ishlatiladi. Ularning geometriyasi va material tarkibi o'zgaruvchilikning xususiyatlari bilan o'zgaradi. O'zgaruvchilar texnologiyasida foydalanilgan material va strukturalar, rezonatorning aloqa bandini, burchaklarni va boshqa parametrlarni belgilash imkonini beradi.
2. Filtrlar: To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar, filtrlashda ham juda qiyin ish bajaradi. Ularning shakli va burchaklarini o'zgartirib, aloqa bandini belgilash va filtrlash kerak bo'lgan frekanslarni chegaralash mumkin. Shunday qilib, resonatorlar aloqa tarmog'ining istalgan bandini belgilashda ishlatiladi.
3. Elektronik ustunlik: To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar, elektronik devralarni o'zgartirish uchun ham ishlatiladi. Ularning juda yuqori chastotali elektromagnitni hajmiy to'plashga qodir bo'lishi, elektronik ustunlikni oshirishda katta ahamiyatga ega bo'ladi.
4. Kommunikatsiya tizimlari: Resonatorlar, uzun masofali aloqalar, yuqori tezlikdagi sinyal yuborish va qabul qilishda foydalaniladi. Misol uchun, optik kommunikatsiyada to'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar, optik signalni uzun masofali o'tkazish, muxim texnologiyaviy hamda energiya ishlatishni optimallashtirish uchun qo'llaniladi.
5. Radiotexnika: To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar, radiolarda o'zgaruvchilar yaratish, aloqa bandini chegaralash, tasma, filtrlash va boshqa funktsiyalarni bajarish uchun ishlatiladi. Ularning yuqori chastota hajmiy to'plash imkonini beradi.
To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar, yuqori chastotali elektromagnitning hajmiy to'plashda, o'zgaruvchilar yaratishda va aloqalar yaratishda muhim vositalar hisoblanadi. Ularning keng qo'llanilishi elektronik, kommunikatsiya, optika, radiotexnika va boshqa sohalarda ilgari ko'riladi.
To'g'ri burchakli hajmiy resonatorlar, quyidagi sohalarda keng qo'llaniladi:
1.
Download 20.34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling