2-топшириқ. Мустақил ўрганиш учун тест топшириқлари. Тест саволларига жавоб беринг. Темирни эриш температураси неча
121563 23 вариант (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 4-ТОПШИРИҚ. Металмас материаллар ёғочнинг материалларни танлашни ўрганиш. Лоборатория машғулотини бажариш.
- Умумий маълумот.
| 3
|
0,5 |
5,0 |
1450 |
700 |
0,2 |
|
0,3 |
4-ТОПШИРИҚ. Металмас материаллар ёғочнинг материалларни танлашни ўрганиш. Лоборатория машғулотини бажариш.
1. Ёғоч матариаллар хиллари, кесмалари, ташқи белгилари ва тузилиши
Ишдан мақсад: Халқ хўжалигида конструкцион материаллар сифатида қўлланиладиган баъзи ёғоч хилларининг тузилишини, асосий кесмаларини, ранги, хиди ва ташқи қават (қобиқ) характерини ўрганишдир.
Умумий маълумот. Ёғочлар халқ хўжалигининг турли сохаларида конструкцион материаллар сифатида кенг қўлланилади. Бунинг асосий сабаби қўйидагилардир:
Солиштирма ва хажмий оғирлиги.
Иссикликни кам ўтказади.
Кимёвий барқарор.
Температура ўзгариши бнлан унинг ўлчамлари деярли ўзгармайди.
Коррозиябардош.
Осон ишланувчан ва ўнга исталган шаклни бериш мумкин ва х.
Ёғочнинг камчилиги унинг ёнувчанлиги ва чиришидир. Аммо хозирги вақтда ёғочнинг бундай камчиликларини бартараф этиш учун турли экспериментал ишлар килинмоқда.
Ёғочларнинг таркиби асосан, селлюлозадан иборат бўлиб, қолганлари турли хил органик бирикмалардан ташкил топган. Шу сабабли, ёғочлар қатлам-қатлам тузилишли бўлади.
Ёғочларнинг механик мустаҳкамлиги уларнинг туридан ташқари намлигига хам боғлиқ бўлади. Намлигига кўра ёғочлар уй температурасида ўуритилган, хавода қуритилган, янги қирқилган ва нам ёғочларга бўлинади.
Хавода қуритилган ёғочларнинг сиқилишдаги мустахкамлик чегараси ўртача 2,3—7,0 Н/см2 бўлади.
Ёғочларнинг механик мустахкамлиги, асосан, уларнинг турига боғлиқ бўлади. Қўйидаги 4- жадвалда баъзи ёғочларнинг механиқ мустахкамлиги кўрсатилган.
Ёғочларнинг тузилиши, асосан ғўла ёғочни (26-расм) уч хил кесимда қирқиб ўрганилади:
а — кўндаланг кесим бўйича; б — кўндаланг кесимга бурчак остида киркими (тангенсиал кесим) бўйича ва в — кўндаланг кесимга вертикал қирқим (радиал кесма) бўйича.
Ёғочнинг кўндаланг кесим қирқимида унинг қобиғи (6), пўстлоғи (5) пўстлоқ ости қатлами (1), ядро (2), ўзак (3) йиллик халқа (7) ва ўзак нурлари (4) ифодаланган.
Ёғочнинг йиллик қатламини унинг ҳамма қирқимларида ҳам кўриш мумкин, бу қатлам кўндаланг кесимда айлана кўринишида жойлашган; радиал қирқимда тўғри чизиқ бўлиб, унинг хар бири йиллик қатламни ифодалайди; тангенсиал қирқимда эса парабола шаклида бўлади.
Ё
26 – расм. Ёғочнинг асосий қисми ва қирқимларнинг тузилиши
ғочларнинг ўзаро бир-биридан фарқ қилувчи ташқи бел-гилари: ранги, текстураси, туси ва хиди хисобланади. Ёғочларнинг ранги оқ тусдан қора тусга кадар ўзгариши мумкин. Оқ-қарагай, жука ва арча дарахтлари ёғочларининг ранги оқ бўлиб, кайин, заранг, қора кайинларнинг ранги эса оқ-қизгиш тусли бўлади. Дуб, каштан, тилоғоч дарахтларининг ёғочлари кул ранг тусли бўлиб, нок, тут, кедр, карагайларнинг ранги қизғиш, ёнғоқники эса — кул ранг-кўнғир туслидир. Ёғочларнинг хиди улар таркибида эфир мойлари, смолалар ва турли хил ошловчи моддалар борлигидандир. Одатда игнабаргли дарахт ёғочлари скипидар хидини, сарв дарахти ва оққарағай хушбўй хид, ёнғоқ эса анча ёкимсиз хид таркатади.
Download 1.51 Mb.
Do'stlaringiz bilan baham:
