2. Transport tarmoqlarida qo‘llaniladigan protokollar va texnologiyalar: pdh, sdh, sonet, dwdm

PDH tizimlarining kamchiliklari
Endi PDH tizimlarining kamchiliklarini koʼrib chiqamiz: - plezioxron raqamli ierarxiya tizimlarining uzatish tezliklari 2048, 8448, 34368, 139264 kbit/sga teng; - birinchi va boshqa sathdagi raqamli oqimlarni birlashtirishda tezliklarni sozlash uchun qoʼshimcha bitlar qoʼllaniladi. Bunday multipleksorlash koʼp kanalli yuqori tezlikli signallarni hosil qilishni qiyinlashtiradi; -PDH tizimlarida yuqori tezlikli raqamli oqimdan past tezlikli raqamli oqimni toʼgʼridan-toʼgʼri ajratib olish imkoni yoʼq. Buning uchun liniya signalini bir necha bor oʼzgartirish kerak. Bularni amalga oshirish uchun bir qancha multipleksorlar toʼplami kerak boʼladi. Bu esa, oʼz navbatda, tizimni yekspluatatsiya qilishni, hizmat koʼrsatishini qiyinlashtiradi va uzatiladigan axborot sifatiga taʼsir koʼrsatadi. - Masalan 140 Mbit/s tezlikdagi raqamli oqimdan 2 Mbit/s tezlikdagi raqamli oqimni ajratish jarayonini koʼrib chiqaylik (2-rasm). Buning uchun 140 Mbit/s tezlikli raqamli oqim MUX-140 multipleksori orqali, 34 Mbit/s tezlikli raqamli oqimlarga ajratiladi. Soʼngra bu signal MUX-34 orqali 8 Mbit/sek tezlikli raqamli oqimlarga ajratiladi. Nihoyat MUX-8, orqali 2 Mbit/s tezlikli raqamli oqimga ajratib olish mumkin. Аgar 2 Mbit/s tezlikli raqamli oqimni yuqori tezlikdagi raqamli oqimga birlashtirmoqchi boʼlsak, yana bir necha marta xuddi shu jarayonni teskarisini amalga oshirish lozim. Bu esa, oʼz navbatida uskunaviy qiyinchiliklarni, sinxronizatsiya muammolarini yuzaga keltiradi va xatoliklarni kelib chiqishiga sabab boʼladi; raqamli kommutatsiya uchun kerakli boʼlgan sinxronizatsiya birinchi satxdagi signallardagina bajariladi, yuqori satxdagi raqamli signallar sinxron yemas; -PDH tizimlari turli tipdagi kabellar, asosan mis oʼtkazgichli kabellarni qoʼllash uchun moʼljallangan. Liniya traktidagi uzatish tezligi va kodlar, kabelning ishlash shartini belgilaydi. Bu parametrlar standartlashmagan va turli ishlab chiqaruvchilarda turlichadir; -tizimda koʼpgina oʼzgartirishlar (bloklarni oʼzgartirishlar yoki yoqib ulashlar) qoʼl yordamida amalga oshiriladi; -boshqaruv va nazorat qilish qiyin, buning uchun qoʼshimcha boshqaruv tarmogʼi va tizimni tashkil qilish kerak; -PDHning yana bir asosiy kamchiligi, tarmoqni avtomatik nazorat qilish va boshqaruvning deyarli yoʼqligi. Bularsiz yuqori sifatli xizmat koʼrsatuvchi ishonchli tarmoqni tashkil qilish mumkin yemas. PDHda uncha katta boʼlmagan hajmda bunday vositalar mavjud, lekin ular standartlashmagan. Shu sababli xar xil ishlab chiqaruvchilar tomonidan yaratilgan nazorat va boshqaruv tizimlari bir-biri bilan chiqisha olmaydi.

2-rasm. PDH asosidagi sxemada 140 Mbit/s tezlikli raqamli oqimdan 2 Mbit/s tezlikli raqamli oqimni ajratish usuli.