20-Mavzu: Pulning Xalqaro Munosabatlardagi Xarakati reja

Savdobalansitovarlareksportivaimportiko’rsatkichlaridantashkiletadi.
Xizmatlarbalansio’zichigatransportlitashuvlar,sug’urta,elektron,telekosmik,telegraf,telefon,pochtavaboshqaaloqaturlaribo’yicha,xalqaroturizm,ilmiy-texnikvaishlabchiqarishmalakasiningalmashinuvi,ekspertxizmatlari,diplomatik,savdovaboshqavakolatxonalarnixorijdasaqlashxarajatlari,ma‘lumotlaruzatish,madaniyvailmiyalmashinuvlar,turlikomissionyig’imlar,reklama,yarmarkalarhamdaboshqalarbo’yichato’lovvatushumlarnioladi.
XVFuslubigakura,birtomonlamao’tkazmalarnialohidabirelementqilibko’rsatishqabulqilingan.Bularningtarkibigakuyidagilarkiradi:

• 
  davlatoperatsiyalari-boshqadavlatlargaberiladiganiqtisodiyyordamko’rinishidagisubsidiyalar,davlatnafaqalari,xalqarotashkilotlargaberiladiganbadallar
  
• 
  xususiyoperatsiyalar-ishchi,mutaxassis,qarindoshlarningo’zvatanigaqiladiganpulliko’chirmalari.
  

Investitsiyadanolinadigandaromadlarxarakati,harbiytusdagibitimlarvabirtomonlamao’tkazmalarni«ko’rinmas»operatsiyalardebatashadi,chunkiularningmoddiyboyliklarxarakatigahechqandayta‘siriyo’q.
Joriyoperatsiyalarbo’yichato’lovbalansitarkibigasavdobalansiva«ko’rinmas»operatsiyalarkiradi.
To’lovbalansituzishningayrimuslublaridavlatningbirtomonlamao’tkazmalarinialohidamoddabo’yichaifodaetishnivauningqoldig’inijoriyoperatsiyalarbo’yichaqoldiqqaqo’shmaydi.
Kapitalvakreditlarxarakatibalansidaxususiyvadavlatkapitallariningolibkelinishiyokiolibketilishi,olinganyokiberilganxalqarokreditlarningo’zaronisbatlariifodaetiladi.
O‗ziqtisodiymazmunigako’ra,buoperatsiyalar2kategoriyagabo’linadi:tadbirkorlikvassudakapitaliningxalqaroxarakati.
Xalqarovalyutafondiningko‘rsatmasigaasosanko‘pginadavlatlarto‘lovbalansiniikkiasosiyyunalishbo‘yicha:joriyoperatsiyalarbalansivakapitalbilanmoliyaviyoperatsiyalar(kapitalxarakati)balansinituzadilar.Bubalanslaraktivyokipassivsoldobilanyakunlanishimumkin.
Joriyoperatsiyalarbalansi–tovarlar,xizmatlar,joriytransfertlarvadaromadlarbo‘yichatashqiiqtisodiyalokalarbo‘yichavalyutatushumivaxarajatio‘rtasidaginisbatniko‘rsatadi.Bubalansningijobiy(aktiv)qoldig‘imamlakatningboshqamamlakatuchunkreditlarekanligini,passivyokisalbiyqoldiqmamlakatlarningboshqamamlakatlardanqarzdorekanliginikurdi.