2008 yilgi moliyaviy inqiroz
Download 0.69 Mb. Pdf ko'rish
|
1 2
Bog'liq2008 yilgi moliyaviy inqiroz
|
Kamoljanova Saida Abdunazarov Abdulhamid Qayumov Asilbek Sotvoldiyev Dostonbek 2008 yilgi moliyaviy inqiroz bu bank-moliya tizimida ro`y bergan chuqur tanglik holati, buning natijasida yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning likvidlik Moliyaviy - inqiroz Moliyaviy - inqiroz Bu ingiroz Amerika Qo’shma Shtatlarida ipotikali kreditlash tizimida ro'y bergan tanglik holatidan boshlandi. So'ngra bu jarayonning miqyosi kengayib, yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning likvidlik, ya'ni to'lov gobiliyati zaiflashib moliyaviy ingirozga aylanib ketdi. Dunyo fond bozorlarida eng virik kompaniyalar indekslari va aktsiyalarining bozor qiymati halokatli darajada tushib ketishiga olib keldi. Bularning barchasi, 0% navbatida, ko plab mamlakatlarda ishlab chigarish va igtisodiy osish suratlarining keskin pasayib ketishi bilan bog lig ishsizlik va boshqa salbiy ogibatlarni keltirib chigardi me'yoriy hujjatlarning yo'qligi yoki muvaffaqiyatsizliklar kutilmagan yoki boshqarib bo'lmaydigan inson xatti- harakatlari muammolarning bir muassasa yoki mamlakatdan ikkinchisiga tarqalishiga olib keladigan yuqumli kasalliklar 01 02 03 haddan tashqari ko'p xavf- xatarni qabul qilish uchun rag'batlantirish 04 Moliyaviy inqirozning sabablari Tobora chuqurlashib boravotgan jahon moliyaviy inqirozi mamlakatimizni chellab o'tadi digan fikir xato bo'ladi. Buning tasdig ini tashqi dunyo bilan alogalarimiz tobora kengavib yetakchi davlatlar ko magida igtisodiyotni rivojlantirish, texnika-texnalogiyalarni gayta jihozlash bo'yicha dasturlarni amalga oshirilayotganligida, O'zbekistonning xalgaro savdo tizimida import va eksportning o'sib boroshida yaqgol ko’rishimiz mumkin. Salbiy ta’sirlari Jahon bozorida talabning pasayib borishi ogibatida Ozbekiston eksport qiladigan qimmatbaho va rangli metallar, paxta, uran, neli mahsulotlari mineral o g itlar va boshqa xo'jalik mahsulotlarining narxi tushib bormoqda. Bu xo'jalik yurituvchi subvektlar va investorlarning cksportdan oladigan tushumlarini kamavishiga sabab boladi. Fovda korishi va isshlab chiqarish rentabelligiga, oxir- oqibatda makroiqtisodiy korsatkichlarimizning o'sishiga va iqtisodiyotimizning boshqa lomonlariga salbiy la'sir etadi. Tobora chuqurlashib boravotgan jahon moliyaviy inqirozi mamlakatimizni chellab o'tadi digan fikir xato bo'ladi. Buning tasdig ini tashqi dunyo bilan alogalarimiz tobora kengavib yetakchi davlatlar ko magida igtisodiyotni rivojlantirish, texnika-texnalogiyalarni gayta jihozlash bo'yicha dasturlarni amalga oshirilayotganligida, O'zbekistonning xalgaro savdo tizimida import va eksportning o'sib boroshida yaqgol ko’rishimiz mumkin. Salbiy ta’sirlari Tobora chuqurlashib boravotgan jahon moliyaviy inqirozi mamlakatimizni chellab o'tadi digan fikir xato bo'ladi. Buning tasdig ini tashqi dunyo bilan alogalarimiz tobora kengavib yetakchi davlatlar ko magida igtisodiyotni rivojlantirish, texnika-texnalogiyalarni gayta jihozlash bo'yicha dasturlarni amalga oshirilayotganligida, O'zbekistonning xalgaro savdo tizimida import va eksportning o'sib boroshida yaqgol ko’rishimiz mumkin. Salbiy ta’sirlari Mutaxassislarnin fikricha bu inqiroz salbiy ta'sir bilan bir gatorda ijobiy ta' sirga ham ega bo'lishi yangi imkoniyatlarni vujudga keltirishi mumkin. AQSH va Yevropadagi investorlar aksiyalardan bosh tortib, o'z aktivlarini bo'shatmogdalar. Demak yangi bozorlarni yangi imkoniyatlarni izlash boshlanadi. Investorlar kapital kiritishning mugobil yollarini qidiradilar. G'arb bozorlari turg'unlikka yuz tutgan chog da O'zbekiston bozoriga e'tibor garatishlari chtimoldan holi emas. Tobora chuqurlashib boravotgan jahon moliyaviy inqirozi mamlakatimizni chellab o'tadi digan fikir xato bo'ladi. Buning tasdig ini tashqi dunyo bilan alogalarimiz tobora kengavib yetakchi davlatlar ko magida igtisodiyotni rivojlantirish, texnika-texnalogiyalarni gayta jihozlash bo'yicha dasturlarni amalga oshirilayotganligida, O'zbekistonning xalgaro savdo tizimida import va eksportning o'sib boroshida yaqgol ko’rishimiz mumkin. Salbiy ta’sirlari O'zbekistonga ta'sirini jiddiy bo'lmaganligini quyidagi omillar bilan ifodalash mumkin: - ma'muriy-buvrugbozlik tizmida bozor igtisodivotiga o'tishning bosqichma bosgich amalga oshirish yo'lining tanlanganligi; - davlatning moliyaviy-igtisodiy va bank tizimlarning nechoglik bargaror va ishoncht ekani, ularning himoya mexanizmlari kuchliligi bilan izohlanadi; - ogilona tashqi qarz siyosati olib borganligi: - davlat bosh islohotchi sifatida mas'uliyalni 0% zimmasiga olishi; 01 AQSh yalpi ichki mahsuloti 4.3 foizga kamaydi 02 Ishsizlik darajasi ikki baravar ko'payib, 5 foizdan 10 foizga oshdi. Eng katta aybdor: Kreditorlar Aybning aksariyati ipoteka kreditorlari yoki kreditorlarda. Buning sababi, ular bu muammolarni yaratishga mas'ul edilar. Axir, kreditorlar kambag'al kreditga ega va to'lamay qolish xavfi yuqori bo'lgan odamlarga kredit berganlar. asosiy oqibatlari 18 oy davom etgan Inqirozdan chiqish Jahon moliyaviy inqirozi rivojlangan mamlakatlar moliva tizimini tubdan isloh qilish zarurligini ko'rsatdi. AQSH va Yevropa Ittifogi mamlakatlari o'zlarining bank tizimlarini inqirozdan chiqarish uchun yirik tijorat banklarining aksiyalarini sotib olib, byudjet mablag'lari hisobiga likvidli aktivlar bilan ta' minlay boshladi. AQSH sobiq moliya vazirining tashabbusiga ko'ra Kongress „Polson rejasi" deb nomlanuvchi reja qabul qilgan. mazkur rejaning hajmi 700mlrd dollarni tashkil qilgan. Buyuk Brilaniya hukumati banklar va molivaviv muassasalar aksiyalariga 37 mlrd funt sterling mablag'larni investitsiva qilishini c'lon qildi. Germaniya hukumati bank lizimini go'llab-quvvallash uchun kapital va kreditlar bo'yicha 500 mlrd evro ajratdi. Avstraliva hukumati esa barcha omonatchilar pul jamg'armalarini zvilga kafolatlashni va ipoteka gogozlarini sotib olish uchun 2,6mlrd dollar mablag ajratdi. ko'rilayolgan chora-tadbirlardan shuni ko'rishimiz, mumkinki davlat lomonidan tartibga solinmaydigan erkin bozor orgaga tashlanib, igtisodivotni davlat tomonidan tartibga solish usullaridan keng foydalanila boshlandi. Etiboringiz uchun raxmat!! Xurmat bilan: Kamoljanova Saida Abdunazarov Abdulhamid Qayumov Asilbek Sotvoldiyev Dostonbek Download 0.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|
1 2