21-Маъруза: Дастурий таъминот хавфсизлигининг фундаментал принциплари

Дастурий маҳсулотларга қўйилган хавфсизлик талаблари

Вазифавий (ўзига хос хусусиятлар) талаблар

• Тизим амалга ошириши керак бўлган вазифалар

Но вазифавий талаблар

• Тизимнинг хусусиятлари

Қолган талаблар

• Вазифавий ва но вазифавий талаблардан ташқари талаблар

Вазифавий (ўзига хос хусусиятлар) талаблар

Талаблар

• Тизим кутган киришга қўйилган талаблар;
• Тизимдан чиққан натижага қўйилган талаблар;
• Кириш ва чиқишга алоқадор бўлган талаблар.

Масалан:

• Тўртта кириш бўлиши керак. Улар тугма бўлиб, B1, B2, B3 ва B4 каби номланиши керак;
• B1 тугма “Ёқиш” вазифасини;
• B2 тугма “Ўчириш” вазифасини;
• В3 ва В3 “ҳаракат”нуқталари бўлиши керак;
• В1 босилгандан сўнг ва В4 босилмасдан олдин тизим “ёқилган” ёзувини чиқариши керак.

Но вазифавий (ўзига хос хусусиятлар) талаблар

Талаблар

• Аудит қилиш имконияти;
• Кенгайтириш мумкинлиги;
• Фойдаланишга қулайлиги;
• Бажарилиши;
• Ихчамлик;
• Ишончлилик;
• Хавфсизлик;
• Тестлаш имконияти;
• Фойдаланувчанлик;
• Ва ҳак.

Масалан:

• Ишлаб чиқилган дастур Windows XP, Windows Vista ва MacOS X 10.4 ОТ учун бўлиши;
• Фойдаланувчи аутентификациялаш ойнасидан кирганда кўпи билан 20 сек вақтда олиши;
• Тизим тармоқдан 10 Мбс ва 100 та фойдаланувчини бир вақтда қувватлай олиши

Хафвсизлик талаблари

Талаблар

• Махфийлик
• Тизим рухсат берилган фойдаланувчиларгагина .doc файлларни кўрсатиши керак
• Хавфсиз алоқа каналидан фойдаланиш керак
• Рухсатларни назоратлаш
• Тизим парольдан фойдаланишни талаб этиши керак;
• Ролларга асосланган рухсатларни назоратлаш амалга оширилиши керак.
• Бутунлик
• Очиқ (public) турдаги фойдаланувчилар учун фақат ўқиш, махфий (private) туридаги фойдаланувчилар учун ҳам ўқиш ҳам ёзиш ҳуқуқи берилиши;
• Ўчмаслик.
• Фойдаланувчанлик
• Бошқарувчанлик
• Калит ҳаракатлари аудити амалга оширилиши шарт;
• Аудитлаш;
• Қайд ёзувлилик.
• Аутентификациялаш
• Кучли аутентификация.

Масалан:

• Барча қайд ёзувларда пароль бўлиши шарт;
• 3 та мувофаққиятсиз уринишдан сўнг қайд ёзуви қулфланиши шарт;
• Бузғунчи DOS таҳдидни амалга оширади
• Ҳар бир аккаунт учун 3 марта уринади;
• Барча аккаунтлар қулфланади.
• Бу ерда мос келадиган талаб:
• Аккаунтга 5 мин давомида таҳдид амалга оширилмаса у қулфдан ечилиши шарт.

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ!!!