22-mavzu. Tijorat banklari risklari va ularni boshqarish usullari

22-MAVZU. TIJORAT BANKLARI RISKLARI VA ULARNI BOSHQARISH USULLARI

Mavzuni jonlantirish uchun savollar Risk nima va uning qanday turlari mavjud? Bank risklari va ularni kamaytirish yo‘llari? Kredit riski va uni pasaytirish usullari? Risklarni sug‘urtalash orqali uni pasaytirish yo‘llari?

O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar

1.Risklar va ularning turlari?

2.Bank risklarini kamaytirish yo‘llari?
3.Diversifikatsiya risklarni kamaytirishning omili sifatida?
4.Risklarni xedjerlash?


O‘quv materiallari
1 – ilova.
B/B/B texnikasini qo‘llash bo‘yicha ko‘rsatma

1. 
   Ma’ruza rejasiga mos holda 2-ustunni to‘ldiring.
   
2. 
   O‘ylang, juftlikda hal eting va javob bering, ushbu savollar bo‘yicha nimani bilasiz, 3-ustunni to‘ldiring.
   
3. 
   O‘ylang, juftlikda hal eting va javob bering, ushbu savollar bo‘yicha nimani bilish kerak, 4-ustunni to‘ldiring.
   
4. 
   Ma’ruzani eshiting.
   
5. 
   5-ustunni to‘ltiring.
   

Muhokama uchun e’tiborni jamlovchi va muammoli savollar

B/B/B jadvali (Bilaman/Bilishni xoxlayman/Bildim)

№	Mavzu savoli	Bilaman	Bilishni xohlayman	Bildim
1	2	3	4	5
1	Kredit riski va uni hisoblash yo‘llari
2	Bank risklarini boshqarish masalalari.
3	Tijorat banki riskini baholashda aktivlar diversifikatsiyasining o‘rni.
4	Bank risklarini sug‘urtalash usullari.
5	Bank risklarini boshqarish asoslari va uni takomillashtirish.

22.6-ilova
O‘QUV TOPSHIRIQLARI
1-Guruh
1.Hisobot yili davrida depozitlar o‘rtacha yillik summasi 32 mln.so‘mni tashkil etdi. 4 mln.so‘m miqdorida foiz to‘langan. Kelgusi yilga depozitlarning 50% ga o‘sishi taxmin etilmoqda. Kredit narxi pasayishi munosabati bilan depozitlar bo‘yicha foiz darajasining o‘rtacha 2 % bandiga kamayishi ko‘zda tutilmoqda.
2.Hisobot yilida banklararo olingan kreditlar o‘rtacha yillik summasi 20% yillik foiz stavkasi bilan 30 mln. so‘mni tashkil etdi. Bank kapitali va depozitlar o‘sishi munosabati bilan banklararo kreditlar summasi 5 mln.so‘mga kamayadi, ular bo‘yicha foiz stavkasi esa 2 bandga pasayadi.
3.Hisobot yilida boshqa foiz xarajatlari 1 mln.so‘mni tashkil etdi, kelgusi yilga 10% ga ko‘payadi.
Depozitlar, banklararo kreditlar, boshqa foiz xarajatlari va foiz xarajatlari umumiy summasi bo‘yicha to‘lanadigan foizlar taxmin etilayotgan summasini aniqlash talab etiladi. Bu jarayonda bank ko‘radigan yo‘qotish va daromadlilikni aniqlang.

1. 
   Jami omonatlar bo‘yicha omonatchilar sonini va ulushini thlil qiling
   

Tahlil natijalari bo‘yicha qaysi omonatlar kafolatlanishga muhtoj, taklif va mulohazalaringizni bildiring


2-Guruh
Korxona bankga 2 yil muddatga 2 mln.so‘m miqdorida kredit so‘rab murojaat qildi. O‘z kredit qobiliyatini tasdiqlash uchun buxgalterlik hisobotini taqdim etdi.
Quyidagilarni bajarish kerak:
1.Kredit berish imkoniyati to‘g‘risida xulosa qiling. Bunda bank o‘z kapitali 40 mln.so‘mdan iboratligi, murojaatni ko‘rib chiqish vaqtiga bank bergan kreditlarning umumiy summasi 315 mln so‘m ekanligidan kelib chiqing. Ushbu holat bo‘yicha kredit bo‘yicha ko‘riladigan zarani izohlang.
2.Bank mijozni kreditlaydimi va uni assslang.


3-Guruh
2-Guruh
Hisobot yili va kelgusi yilga ssudalar bo‘yicha bo‘lishi mumkin bo‘lgan yo‘qotishlar uchun zaxiraga o‘tkazmalar kredit mablag‘ qo‘yilmalar summasining 1% ini tashkil etadi .
Quyidagilarni bajarish talab etiladi:
1.Hisobot va kelgusi yillarda ssudalar bo‘yicha bo‘lishi mumkin bo‘lgan yo‘qotishlar uchun zaxiraga o‘tkazmalar summasini aniqlash.
2. YUqoridagi topshiriqlar ma’lumotlaridan foydalanib hisobot va kelgusi yillarga foiz daromadi (foyda) va sof foiz foydasi va quyidagi forma bo‘yicha ko‘rsatkichlar o‘sish sur’atini aniqlang :

T/r	Ko‘rsatkichlar	Hisobot yilida	Kelgusi yilga	O‘sish sur’ati (%)
1.	Foiz daromadlari
2.	Foiz xarajatlari
3.	Foiz foydasi
4.	Ssudalar bo‘yicha mumkin bo‘lgan yo‘qotishlar uchun zaxiraga o‘tkazmalar
5.	Sof foiz foydasi

3.Kelgusi yilga foiz foydasi taxmini bo‘yicha xulosa tuzing.