22-variant R1=8, R2 5, R3 5; Om qonuni:

2: O‘lchashda olingan natijalar uchun jadvallar

2-jadval: R2=7.5kOm uchun:

U,V	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
I,mA	0	0.133	0.267	0.4	0.534	0.667	0.801	0.934	1.067	1.201	1.334

R1=7.5kOm uchun.

3-rasm: Om qonuni tadqiq etish sxemasi:

Sxemaning NI Multisimda yig‘ilgan holati

3: O‘lchashda olingan natijalar uchun jadvallar

3-jadval:R=3kOm uchun:

U,V	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
I,Ma	0	0.182	0.364	0.546	0.728	0.91	1.092	1.273	1.455	1.637	1.819

R=5.5kOm uchun

Xulosa:

Labaratoriya ishini bajarishdan maqsad universal labaratoriya stendi bilan tanishish va unda Om qonunini tadqiq qilish edi. Men labaratoriya ishini bajarib NI Multisim dasturi bilan ishlashni bilib oldim va shu dasturda Om qonuni ( ) uchun sxema tuzib uni ishlatib ko’rdim. Om qonunini bilan men kerakli hisob kitoblarni qildim va uni NI Multisim dasturida tekshirib ko’rdim. Natijalarni jadvalga kiritdim va Volt-Amper grafigini chizdim.

Nazorat savollari(Om qonunini tadqiq etish)

1. Elektr toki, kuchlanish, qarshilik nima?(taʼrifi, ifodalanishi, oʻlchov birligi, oʻlchov asbobi va hk.)

Elektr toki - deb zaryadli zarralarning tartibli harakatiga aytiladi. Elektr toki erkin harakatlana oladigan elektronlar yoki ionlarning tartibli kochishidan paydo boladi.

Elektr tokinig olchovni hisoblash uchun tok kuchi deb ataladigan kattalik olingan:

Otkazgichning kondalang kesimi yuzasidan vaqt birligi ichida oqib otgan zaryad miqdoriga son jihatdan teng bolgan kattalikka tok kuchi deb ataladi.

I=U/R;

XBS da tok kuchining birligi sifatida, fransuz fizigi Amper sharafiga Amper (A) qabul qilingan. Tok kuchi ampermetr yordamida ochanadi.

Kuchlanish – manba potensiallar ayirmasini tavsiflovchi kattalik hisoblanadi.

U=f1-f2; yoki tok kuchiga bog’liq ravishda U=I*R kabi formula orqali topiladi.

Birligi esa 1V [Volt] deb qabul qilingan

Kuchlanish olchashda voltmetrdan foydalanamiz.

Elektr qarshilik — elektr zanjiri (yoki zanjir bir qismi)ning elektr tokka koʻrsatadigan aks taʼsirini ifodalaydigan fizik kattalik.

R=U/I;

XBSda otkazgichning elektr qarshiligi nemis olimi Georg Om sharafiga Om da olchash qabul qilingan. Otkazgich uchlariga 1 V kuchlanish berilganda, 1A ozgarmas tok otadigan otkazgichning qarshiligini 1 Om ga teng boladi. Otkazgichning elektr qarshiligi ommetr yordamida olchanadi.

2. Om qonuni(taʼrifi, ifodalanishi, qoʻllanilishi).

Nemis olimi Georg Om ning elektr zanjirlarga oid 2 qonuni bolib ular: zanjirning bir qismi uchun om qonuni va toliq zanjir uchun om qonuni deb ataladi.

1.Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni: zanjirning bir qismidan otayotgan tok kuchi uning uchlaridagi kuchlanishga togri, shu qismning qarshiligiga teskari proporsional:

I=U/R; R=U/I; U=I*R;

Elektr zanjirlarning ulash jarayonida ulardagi olchov kattaliklarni aniqlashda, qiymatlarni ozgarishini va bir-biriga bogliqlik joyini organishda qollaniladi.

2.Toliq zanjir uchun om qonuni: berk zanjirdagi tok kuchi shu zanjirdagi EYUK ning tola qarshilikka nisbatiga teng:

I=U/(R+r)

Bu yerda R tashqi qarshilik, r manbaning ichki qarshiligi