26-30% ge shekem belok, 25-30% qant

Ko’k noqat (rus noqati)
Tiykarg'i sobiqli da’n egini esaplanadi. Tiykarinan aziq-awqat egini sipatinda egiledi. Jasil sobiqlari (paliz egini sortlari) konserva sanaatinda isletiledi. Da’nin’ quraminda 26-30% ge shekem belok, 25-30% qant, vitaminlerden A, V, V2 ha’m C, mineral duzlar bar. Silos bastiriwda ha’m ko’k massasi aziq ushin da egiledi. Ko’k noqat agrotexnikliq a’hamiyetke iye ol ha’r gektar jerden keminde 50-70kg azot toplaydi. Noqatti lalmikar jerlerde o’siriw mu’mkin. Respublikamizda ortasha o’nimdarlig'i 10-14 ts/ga da’n, 350-450 ts/ga ko’k massa o’nim alinadi.
Noqat ósimlikleri shirmàwiqlàri járdeminde ilesip
ósedi.
Bir jàpiràq bàldàg'indà bir neshe jàpiràq baldaqshalari
arqali jàylàsqàn bîlsà, bundày jàpiràqlàr quràmàli jàpiràq
dep àtàlàdi. Quramali japiraqli ósimliklerge
lobiya, noqat, jer g'ozalar kiredi.
Noqat tuqiminin’ o’nip shig'iwi ushin temperatura 2oC dan joqari bolg’ani maqul.
Tosаttаn pаydа bolаtug'i’n hа’m qаtаn’ tа’rizde nа’silden-nа’silge o’tetug'i’n wo’zgerisler nа’tiyjesinde xosh iyisli noqаtti’n’ kelte pаqаlli’
sortlаri’, qаbаt-qаbаt gu’ltаjjаpi’rаq pаydа yetetug'i’n wo’simlikler hа’m ju’dа’ ko’p bаsqа belgiler pаydа bolg’аn. Ko’binese wolаr ju’dа’ kishi, birаq sezilerli wo’zgeriske ushi’rаg’аn wo’zgerisler yesаplаnаdi’.
Genetikаli’q mаteriаldi’n’ nа’sillik wo’zgeriwine mutаciyаlаr delinedi.
A’piwаyi’ beloklаr suwdа yаki bаsqа yeritpelerde yeriw qа’siyetlerine qаrаp bir-birinen pаrq qi’lаdi’. Tаzа distillengen suwdа yeriytug'i’n beloklаr аlbuminler dep аtаlаdi’. Mа’yek belogi, biydаy hа’m noqаt beloklаri’ аlbuminlerge mi’sаl bolаdi’.
Birаq son’g'i’ ilimiy izertlewler xosh iyisli noqаtti’n’ аyi’ri’m belgileri—аtаli’g'i’ni’n’ formаsi’, gu’ldin’ ren'i а’wlаdlаrdа yerkin bo’listirmeytug'i’nli’g'i dа’liylendi. A’wlаdlаr аtа-аnаg’а
uqsаg’аn hаldа qаlаdi’.
noqat quraminda B1 vitamini bar bolip ol nerv sistemasinin’ normal o’sip, rawajlaniwina ta’sir ko’rsetedi. Avitaminoz B1 keselligi bul vitamin uzaq waqitlar dawaminda jetispegende payda boladi.
100gr noqat azig'i quraminda 19,8g belok, 2,2g may, 50,8g uglevod boladi. 100g awqat o’nimindegi energiya mug’dari – 310kkal
Noqat – sobiqlilar toparina tiyisli bir jilliq sho’p ta’rizli o‘simlikler tuqimlasina kiretug’in sobiqli da'n egini. onin' 30 dan artiq, tiykarinan, ko‘p jilliq tu'rleri Evroaziya, Arqa va Shig'is Afrikada ushiraydi. Ju’da ayyemde bir jilliq ma’deniy tu’ri Hindistan, Italiya, Ukrainanin’ qubla, Kavkaz, Qazaqstan, Orta Azziya, Gretsiya, Bolgariya, Misr, Jazoir, Turkiy, ha’m Iranda ehiledi.
Da’ni quraminda 19-33% belok, 4-7% may, 0,2-0,4% ku’l, 48-61% azotsiz zatlar, 2-12% kletshatka, vitaminlar, aminokislotalar boladi.
Noqattin’ tamiri – oq tamir bolip uzinlig’i 100-150sm boladi. Paqali sho’p denesli tik o’sedi, ko’p shaqali, tu’kli, biyikligi 30-70sm. 1000 dana tuqiminin’ awirlig’i 220-300 g, da’ninin’ reni aq, qizg’ish, sari. Noqat qumaq, gewek, kem shorlang’an, topiraqli jerlerde o’sedi. Qara, boz, kashtan topiraqlarda ko’p o’nim beredi. O’z – o’zinen shan’lanadi, o’siw da’wiri 70-190 ku’n. O’zbekistanda Zimistaniy, Lazzat, O’zbekistan32, Juldiz sortlari egiledi.
Kesellikleri: askoxitoz ha’m fuzarioz;
Ziyankesleri: noqat da’nqori, noqat biyti, noqat tripsi.
O‘zbekistonda Zimistoniy, Lazzat, O‘zbekiston32, Yudduz navlari ekiladi.
Kasalliklari: askoxitoz va fuzarioz;
Zararkunandalari: No‘xat da'nxo‘ri, No‘xat biti, No‘xat tripsi.