27-mavzu: Yadroviy nurlanishlar mavzusiga doir masalalar yechish

27-mavzu: Yadroviy nurlanishlar mavzusiga doir masalalar yechish.

1.Yarim yemirilish davri 15 soat bo’lgan 1mkgr izotopi bir soat davomida nechta β-zarracha chiqaradi.

Yechish:

2.Preparatning aktivligi 7 sutkada 2.5 marta kamaysa,uning yarim yemirilish davrini toping.
Yechish:

3. radioaktiv izotopining aktivligi bir soatda 4% ga kamaysa,uning yemirilish doimiysini ,o’rtacha yashash davrini hisoblang.
Yechish:

4.Massasi 1.0 gr bo’lgan preparati bir sekundda 𝜶-zarracha nurlaydi.Bu izotopning yarim yemirilish davrini va preparatning aktivligini toping.
Yechish:

5.Yarim yemirilish davri bo’lgan izotopi yadro reaktorida doimiy yadro/sek tezlik bilan hosil bo’ladi.Bu izotop hosil bo’lishidan qancha vaqtdan so’nguning aktivligi bo’ladi.
Yechish:

11.25. Tinchlikda turgan ,kinetik energiyasi gat eng bo’lgan 𝜶-zarra chiqarsa va bunda hosilaviy yadro asosiy holatda bo’lsa.Bunday jarayonda ajralganenergiyani umumiy miqdori,hosilaviy yadroni umumiy energiyalar nisbati va hosilaviy yadro tezligini hisoblang.
Yechish:

11.26.Tinchlikda turgan ,kinetik energiyasi teng bo’lgan 𝜶-zarra chiqarsa va bunda xosilaviy yadro asosiy holatda bo’lsa:
a) 10mg priparatidan o’rtacha yashash vaqtiga teng vaqtda qancha issiqlik ajraladi.
b) Agar preparati yarim yemirilish vaqtiga teng vaqtda 4kJ
energiya ajratgan bo’lsa preparatni boshlang’ich aktivligini toping.
Yechish:


11.27. yadrosi asosiy holatdan ikki kanalli 𝜶-zarra chiqarib yemiriladi asosiy guruh 𝜶-zarralar 4.5 Mev li.Bunda hosilaviy yadrodan nurlanayotgan -kvant energiyasini hisoblang.
Yechish:

11.35.Tinchlikdagi neytronni yemirilishi natijasida hosil bo’lgan zarralarning summaviy kinetik energiyasi hisoblansin.
Yechish:

11.36. Agar hosilaviy atom va yemirilayotgan(ona) atomlar massasi ma’lum bo’lsa yadroni va k-qamrashida ajraladigan energiyani hisoblang.
Yechish:


11.37.Hosilaviy atom massasini va β-yemirilish energiyasini bilgan holda,atom massasini hisoblang.
a)
b)
Yechish:

11.38.Quyidagi jarayonlarni qaysi biri ro’y berishini ko’rsating.
a)
b)
v)
(qavsda atom massalar farqini 1a.m.b ko’rsatilgan).
Yechish:

11.39. yadrosi -yemirilish beradi,bunda hosilaviy yadro asosiy holatda bo’lib , -zarrachani maksimal tezligi va hosilaviy yadroni tepki energiyasini hisoblang.
Yechish:

Maksimal energiyasi


11.40. yadro β-yemirilishda hosilaviy yadro asosiy holatda bo’lsa,β-zarrani maksimal impulsini hisoblang.
Yechish:

11.41. pozotronli yemirilish natijasida hosilaviy yadro asosiy holatda bo’lsa:
a)pozotronni maksimal kinetik energiyasi va hosilaviy yadro energiyasinihisoblang.
b)agar hosilaviy yadro tepki olsa pozitro n va neytrino energiyasini hisoblang.
Yechish:



11.42 yemirilish natijasida hosilaviy yadro asosiy holatda bo’lsa,Reaskiya energiyasi 3.50 Mev.
Agar elektron tepki yadroga nisbatan to’g’ri burchakga va kinetik energiyasi T= 0.6 Mev harakatlansa ,elektronga nisbatan neytrino qanday burchak ostida chiqadi.
Yechish:
Impulsdan


11.43. yadrosi quyidagi yemirilishda nurlanayotganda -nurlar energiyasini hisoblang.

11.44.Bir β-yemirilishda -yadrosida qancha -nurlanish to’g’ri keladi.Agar yemirilish sxemasida parsial spektr nisbati

Yechish:

11.46. -yadrosi k-qamrash natijasida hosilaviy yadro asosiy holatda bo’lsa,hosilaviy yadro kinetik energiyasi va tezligini hisoblang.Atomda elektronni k-bog’lanish energiyasi hisobga olinmasin.
bog’lanish energiyasi hisobga olinmasin.
Yechish:

11.47. yadrosi k-qamrash natijasida umumiy 355 kev energiya ajralsa k-elektronni bog’lanish energiyasi 35kev va hosilaviy yadro asosiy holatda bo’lsa,hosil bo’lgan neytrinoni energiyasi topilsin.
Yechish:

11.48. Neytrino va tepki yadro harakat yo’nalishlari o’rtasidagi burchak 90⁰ bo’lganda atomida k-qamrash hosilaviy yadro uyg’ongan holati orqali qisman sodir bo’ladi,qaysiki hosilaviy yadro 479 kev energiyali -kvant nurlantiradi.Hosilaviy yadroning -kvant nurlantirgandan keyingi kinetik energiyasi aniqlansin.Agar hosilaviy yadro bevosita asosiy holatda yuzaga kelsa bu holatda kinetik energiya qanday bo’ladi.
Yechish: