28-lekciya Tema: Bultlı esaplaw (cloud computing) ushın operacion sistemalar

Windows Azure – Microsoft tárepinen islep shıǵarılǵan bultlı platforma (tiykarınan "bultta" operacion sistema hám qurallar kompleksi). 27.1-súwrette Windows Azure-dıń Microsoft maǵlıwmatlar orayı, kárxanalar hám individual klientler tárepinen usınıs etiletuǵın bultlı servislerinen paydalanıwdı shólkemlestiriwdegi rolin súwretleydi.

27.1-súwret. Windows Azure, paydalanıwshılar hám maǵlıwmatlardı qayta islew orayları
Sonıda atap ótiw kerek, Windows Azure tek maǵlıwmatlardı saqlaydı, isletedi hám ózgertiredi hám Microsoft maǵlıwmatlar orayınıń kompyuterlerinde programmalardı isleydi. Paydalanıwshınıń kompyuterlerinde veb-brauzerden basqa programma talap etilmeydi.
27.2-suwretde Windows Azure-de paydalanıwshı tájiriybesin shólkemlestiriw sxeması keltirilgen.

27.2-súwret. Windows Azure-da paydalanıwshı jumısın shólkemlestiriw
Paydalanıwshı kózqarasınan eki taypadaǵı programmalar - paydalanıwshı kompyuterinde isleytuǵın jergilikli programmalar hám maǵlıwmatlar orayındaǵı kompyuterlerde tiykarınan Windows Azure ortalıǵında isleytuǵın bultlı programmalar. Paydalanıwshınıń kompyuterinde Windows hám itimal basqa operacion sistemalar ornatılǵan bolıwı múmkin. Ne bolıwınan qaramastan, veb-brauzer arqalı paydalanıwshı "Windows bultında" - Windows Azure-ge kiriw ruxsatına iye. Windows Azure-dıń islewi. NET veb-xızmetlerine tiykarlanǵan. Maǵlıwmatlardı saqlaw ushın Windows Azure "bultta" Microsoft SQL Server analogına - SQL Azure-ǵa kiriwdi támiyinleydi.
27.3-súwrette Windows Azure-niń tiykarǵı komponentleri kórsetilgen.

27.3-súwret. Windows Azure komponentleri
Windows Azure-niń tiykarǵı strukturalıq bólimleri sırtqı kórinis, interfeys (fabric, kiyim-keshek), esaplaw (Compute), yad (Storage) hám konfiguratsiya (config). Barlıq komponentler - esaplaw, yad hám interfeys - .NET veb-servislerin. Esaplaw xızmeti arnawlı bultlı programmalardı isleydi, yad xızmeti paydalanıwshı maǵlıwmatların saqlaydı hám xızmet interfeysi bultlı platformadan paydalanǵan halda programmalar ushın ulıwma basqarıwdı támiyinleydi.
Esaplaw xızmeti tárepinen sheshiletuǵın tiykarǵı mashqala bul júdá kóp sanlı (itimal millionlap) paydalanıwshı ushın hár túrlı hám maqsetli programmalardı bir bultta orınlaw bolıp tabıladı. Basqasha etip aytqanda, esaplaw xızmeti hám ulıwma bultlı esaplawdıń tiykarǵı mashqalası - bul kólemi. Bul másele arnawlı bultlı programmanıń hár bir nusqasın óziniń bólek virtual mashinasında iske túsiriw arqalı sheshiledi. Bul virtual mashinalar 64-bitli Windows 2008 Server OS-de isleydi - bul Microsoft -dıń eń kúshli server OS.
Yad xızmeti paydalanıwshın hár túrlı strukturalardaǵı maǵlıwmatlar menen islew quralları - kólemi 50 Gbaytqa shekem bolǵan, ekilemshi kólemdegi ekilik obyektler (bloklar), konteynerlerde, kestelerde hám gezeklerde saqlanatuǵın maǵlıwmatlardı usınıs etedi. ADO.NET tiykarları - .NET-da dúzilgen maǵlıwmatlardı qayta islew kitapxanaları.
Xızmet interfeysi mashinalardıń úlken toparı sıpatında ámelge asırıladı, olardıń hár biri programma - interfeys agenti isleydi. Xızmet interfeysi ulıwma programmalıq támiynat menen basqarıladı. interfeys tekseriwi dep ataladı. Interfeys tekseriwi interfeys agentleri menen, sonıń menen birge, ápiwayı programmalar sıyaqlı yad xızmeti menen óz-ara tásir etedi (sol sebepli maǵlıwmatlar prezentaciyası tolıq maǵlıwmatları interfeys teksergishinen jasırınadı). Frontend tekseriwi hár bir bultlı programmanı XML konfiguraciya faylı járdeminde basqaradı.
27.4-súwrette Windows Azure programmasınıń tiykarı sıpatında .NET xızmetleriniń dúzilisin súwretleydi. Joqarıda aytıp ótilgeni sıyaqlı, Windows Azure programmasınıń tolıq programmaları arnawlı basqarılatuǵın orınlaw rejiminde isleytuǵın bekkem hám qawipsiz .NET platformasına tiykarlanǵan. .NET-tiń Windows Communication Foundation (WCF) dep atalǵan bólegi hám ol usınıs etetuǵın xızmet mexanizmi Windows Azure platformasın ámelge asırıwdıń tiykarı esaplanadı. Bultlı xızmetler eki komponent tárepinen basqarıladı - kiriwdi basqarıw hám xizmet kórsetiw shinası.

27.4-súwret. Windows Azure programmasınıń tiykarı sıpatında .NET xızmetleriniń dúzilisi
Bultlı esaplawdıń keleshekleri, olardıń sın pikirine hám házirge shekem olarǵa salıstırǵanda ıqtıyatlılıq menen múnásábette bolıwına qaramay, júdá joqarı, sebebi bultlı esaplaw derlik hár qanday paydalanıwshı kompyuterinen (sonday-aq qol, mobil apparatlar hám basqalar) kúshli esaplaw qábiletleri hám úlken maǵlıwmatlarǵa kiriw imkaniyatın beredi, veb-brauzerge iye.