3- mavzu. Korxonaning aylanma mablag‘lari

3-ilova
Baholash mezonlari va ko‘rsatkichlari (ball)

Guruh	1 topshiriq	2 topshiriq	3 topshiriq (har bir savol 0,3 ball)			Ballar yig‘indisi
	(2,0)	(2,0)	1-savol	2-savol	3-savol	(5,0)
1
2

4- ilova
B.B.B. usuli asosida bilimlarni sinash uchun tarqatma materiallar

	tushuncha	bilaman “+”, bilmayman “-”.	bildim “+”, bila olmadim “-”.
1	Aylanma ishlab chiqarish fondlari guruhlari
2	Resurslarni me’yorlashtirishda usullar
3	Kelgusi davr xarajatlari
4	Me’yorlashtiriluvchi aylanma mablag‘lar
5	Iqtisodiy resurslarning cheklanganligi
6	Me’yorlashtirilmaydigan aylanma mablag‘lar
7	Aylanma mablag‘lardan samarali foydalanish ko‘rsatkichlari

Topshiriqlar:
1.Qanday resurslarning cheklanganligi O‘zbekistonning iqtisodiyotini rivojlanishini sekinlashtiradi?
Sizning fikringizcha resurslarning cheklanganlik muammosini qanday xal kilish mumkin?
2. Kuyida keltirilganlar to‘g‘rimi yoki noto‘g‘rimi:
a) resurslar noyobligi moddiy extiyojlarning cheksizligi bilan ifodalanadi;
b) ishlab chiqarilayotgan tovar va xizmatlar mikdorini bilish orqali xar doim ishlab chiqarish kimlar uchun rivojlanganligini bilish mumkin;
v) bugungi kunda an’ana va tajribalardan qarorlarning qabul kilishning asosiy mexanizmlari sifatida avvalgi yillardagiga nisbatan ko‘prok foydalaniladi;
g) kelajakda ishlab chiqarishning rivojlanishi uchun, zaxirani ta’minlash uchun ishsizlikning o‘sib borishi ko‘llab-kuvvatlanadi;
d) ishlab chiqarish imkoniyatlarining guruxi chizig‘i noyoblik, muqobil xarajatlar va muqobil tanlov kabilarni ifodalaydi;
e) agar iqtisodiyot samarali bo‘lsa, bu iqtisodiy sharoitga daromadning kamayib borish qonuni amal kilmaydi;
yo) iqtisodiy o‘sish ishlab chikarilayotgan ne’matlar va xizmatlar xajmining o‘sganligini va guruxi chiziqni chap tomonga surilishini ifodalaydi;
j) oziq-ovqat maxsulotlari resurs emas;
z) agar ishlab chiqarish imkoniyatlarining chegarasi yuqoriga qarab surilsa, u xolda aholining o‘sishidan xavotirlanmaslik kerak;
i) agar ishlab chiqarish imkoniyatlari modelida iqtisodiyot ishlab chiqarish imkoniyatlari chegarasida joylashsa, demak u o‘z resurlaridan keragicha foydalanmaydi.
1-masala.
Korxona rahbari xodimlaridan biriga inflyasiya munosabati bilan oylik maosh oshirilishi uchun ikki variantni tavsiya etdi.
1-variant: xozirga damdan boshlab yiliga 1200 sh.p.b. bulgan maosh yil buyi uzgarmaydi. Keyingi yildan boshlab maosh 200 sh.p.b. oshib boradi.
2-variant: shu damdan boshlab 1200 sh.p.b.dagi yillik maosh o‘zgarmaydi. Xar yarim yillikning ohirida esa yillik maoshga 50 sh.p.b. teng miqdorda qo‘shimcha pul qo‘shiladi.
Savol: variantlardan qaysi biri xodim uchun qulayroq?


2-Masala
Mukammal raqobat sharoitida faoliyat ko‘rsatuvchi firma bir yilda 1750 ming so‘m o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatlarda va 2500 ming so‘m o‘rtacha ishlab chiqarish xarajatlarida 20 mingta telefon ishlab chiqaradi. Firma bozor bahosi 25,0 ming so‘mga teng bo‘lgan bir dona telefon ishlab chiqarsa qancha foyda olishi mumkin?