3 -tema. Kompyuter tarmaqları hám olardıń túrleri. Internet global baylanıs tarmaǵı

3 -tema. Kompyuter tarmaqları hám olardıń túrleri. Internet - global baylanıs tarmaǵı. Kásiplik iskerlikte paydalaniletuǵın ámeliy programmalar haqqında baslanǵısh maǵlıwmatlar

Kompyuter tarmaqları hám olardıń túrleri. Intranet tarmaǵı hám ol jaǵdayda informaciya almaslaw. Intranet tarmaǵına kórkem óner hám mádeniyat tarawına tiyisli elektron resursların jaylastırıw. Moodle aralıqtan oqıtıw sistemasınıń informaciya resurslarınan paydalanıw. Internet - global kompyuter tarmaǵınıń tiykarǵı túsinikleri. Internet tarmaǵı xızmetlerin hám olardan paydalanıw. Ozbekiston Respublikası húkimet portallari. Zıyanet informaciya tálim tarmaǵından royxatdan ótiw jáne onıń informaciya resurslarınan paydalanıw. Elektron pochta xızmeti ( E-mail). Google, Mail. ru, Yandex qıdırıw sistemaları hám olardan tarawǵa tiyisli informaciya dáreklerin tabıwda paydalanıw. Youtube. com, youtube. uz, mover. uz portalına video maǵlıwmatlardı jaylastırıw hám olardan paydalanıw.

KOMPYUTER TARMAQLARI
Reje:

1. 
   Lokal kompyuter tarmaǵı
   
2. 
   Regional kompyuter tarmaǵı
   
3. 
   Global kompyuter tarmaǵı
   

Basqarıwdı aqılǵa muwapıq ámelge asırıwdı sheshiw ushın informatsiya almasıw tezligi hám qolaylıǵı, hám sondayaq aminstratsiyanıń úzliksiz baylanısta bolıw imkaniyatları áhmiyetli hám aktual bolıp qaladı.
1970-1980 jıllarda usı máselelerdi sheshiwde informatsiyanı oraylastırılǵań qayta islew sistemalarınan paydalanıw keń tús alǵan edi. Úlken ǵárejetler talap etiwshi elektron esaplaw mashinalardan oraylasqan usılda paydalanıw dáslep onıń esaplaw quwatınan oimsiz paydalanıwına da kompyuter resurslarınan paydalanıw imkaniyatlarını shekleniwine alıp keldi. Qolaberse oraylıq EEM niń qandayda bir bóliminiń qisqa waqıtta bolsada isten shıǵıwı putin sistema ushın awır aqıbetlerdi keltirdi. Bul bolsa informatsion sistema paydalanıwshılarınıń barlıqınıń jumısın toqtatıwǵa alıp keldi.
Kishi EEM, mikro EEMler de jeke kompyuterler, serverlerdiń dúnyaǵa keliwi , hamde tarmaq texnologiyalarınıń rawajlanıwı informatsiyalardı jıynaw hám qayta islewdiń jańa - ”tarmaqlanǵan qayta islew texnologiyasın jaratıwǵa tiykar boldı.
Informatsiyalardıi qayta islew tarmaqlanǵan sisteması informatsion sistemanıń sonday bir túri, onda informatsiyalardı qayta islew ǵárezsiz ráwishte óz aldına, lekin ózara informatsion baylanıs kanalları menen baylanıslı bolǵan kompyuterlerde ámelge asırıladı.
Kóp mashinalı esaplaw majmuaları- parallel jaylastırılǵan esaplaw mashinaları toparı bolıp, olar arnawlı baylanıs qurılmaları járdeminde birlestirilgen hám birgelikte jalǵız informatsiya –esaplaw protsesin orınlaydı.

Kompyuter (esaplaw) tarmaǵı- baylanıs kanalları járdeminde maǵlıwmatlardı tarmaqlanǵan qayta islewdiń jalǵız sistemasına jalǵanǵan kompyuterler hám terminallar toplamı bolıp, ol kóp mashinalı birlespeniń eń joqarı orması.

Kompyuter tarmaǵı tarmaq abonenti, stantsiyá hám fizikalıq uzatıw ortalıǵı kibi tárkibiy bólimlerden dúzilgen.
Tarmaq abonentleri-tarmaqta informatsiyanı júzege keltirivshi yaki onı paydalanıwshı obekt. Jeke EEMler, EEM majmuaları, terminallar, sanaat robotları, programmalı boshqaruvlı úskeneler hám sol kabiler tarmaq abonentleri bolıwları múmkin. Tarmaqttıń hár bir abonenti stantsiyaǵa jalǵanadı.
Stantsiya-informatsiya uzatıw hám qabıletiw menen baylanıslı wazıypalardı orınlawshı obekt.
Abonent hám stantsiya birgelikte abonent sisteması dep ataladı. Abonentleriń ózara baylanısın shólkemlestiriw ushın fizikalıq uzatıw ortalıǵı bar bolıwı kerek.
Fizikalıq uzatıw ortalıǵı—elektr, radio yaki basqa signallar járdeminde ámelge asırılatuǵın baylanıs kanalı hám maǵlıwmatlardı uzatıw, qabıl qılıw qurılması.
Fizikalıq uzatıw ortalıǵı negizinde abonent sistemaları ortasında informatsiya uzatıwı támiynlewshi kommunikatsion tarmaq shólkemlestiiledi. Bunday jaqılasıw har qanday kompyuter tarmaǵın abonent sistemaları hám kommunikatsion tarmaq jıyındısı sıpatında kóriw imkanın beredi.
Abonent sistemalarınıń regional jaylasıwına qarap kompyuter tarmaqların úsh tiykarǵı bólimge ajıratıw múmkin.
Lokal tarmaqlar (LAN-Local Area Network) .
Regional tarmaqlar (MAN–Metropolitan Area Network);
Global tarmaqlar (UAN-Uide Area Network);
Lokal kompyuter tarmaǵı onsha úlken bolmaǵan aymaq shegarasında jaylasqan abonentlerdi birlestiredi. Máselen , karxanalar, shólkemler, firmalar, banklar, ofisler dárejesindegi kompyuterlerdi ózara birlestirwshi tarmaqlar lokal kompyuter tarmaǵı quramına kiredi. Házirgi waqıtta lokal esaplaw tarmaqları abonentleriniń aymaqlıq jaylasıwı boyınsha qatań sheklewler joq. Ádette bunday tarmaqlardiń sheńberide 2-2,5 km menen sheklenedi.
Regional kompyuter tarmaǵı bir –birinen birqansha uzaq aralıqta jaylasqan kompyuterlerdi hám lokal kompyuter tarmaqların ózara baylanıstıadı. Ol úlken qala, ekonomikalıq region hám mamleket sheńberindegi abonentlerdi óz ishine alıwı múmkin. Ádette, regional esaplaw tarmaǵı abonentleri ortasında aralıq onlap, júzlep kilometrdi quraydı.
Global kompyuter tarmaqları túrli mamleketler yaki materiklerde jaylasqan abonentlerdi birlestiredi. Bul tarmaq abonentleri ortasındaǵı baylanıs telefon, radiobaylanıs hám kosmoslıq baylanıs sisteması negizinde ámelge asırıladı.
Global, regional hám lokal kompyuter tarmaqlarınıń birlesiwi kóptarmaqlı ierarxiyanı payda etip, dúnyajúzlik informatsiya resursların birleshtiriw hám olardan kollektiv ráwishte paydalanıw imkaniyatların jaratadı.