3 I bob. Mehmonxonalarda marketing faoliyati ahamiyatining nazariy jihatlari

3.2.1-jadval. SWOT qisqartmasi vizual tarzda jadval shaklida ifodalanishi.

	Ijobiy ta'sir	Salbiy ta'sir
Ichki muhit	Strengths (loyiha yoki jamoaning xususiyatlari, sohadagi boshqalardan ustunlik beradi)	Weaknesses (loyihani zaiflashtiradigan xususiyatlar)
Tashqi muhit	Opportunities (maqsadga erishish uchun qo'shimcha imkoniyatlar beradigan tashqi ehtimoliy omillar)	Threats (maqsadga erishishni murakkablashtirishi mumkin bo'lgan tashqi ehtimoliy omillar)

Matritsaning tegishli hujayralariga korxonaning kuchli va zaif tomonlarini, shuningdek bozor imkoniyatlari va tahdidlarini kiritish kerak.
Kuchli tomonlar bu muvaffaqiyatga erishgan yo’nalishlar yoki qo'shimcha imkoniyatlar beradigan ba'zi xususiyatlar. Kuch-quvvat mavjud tajribaga, noyob manbalarga kirishga, ilg'or texnologiyalar va zamonaviy uskunalarga, yuqori malakali xodimlarga, yuqori sifatli mahsulotlarga, brendni tan olishga va boshqalarga bog'liq bo'lishi mumkin.
Zaifliklar bu - korxonaning ishlashi uchun muhim bo'lgan narsa yo'qligi yoki kompaniyani boshqa kompaniyalar bilan taqqoslaganda muvaffaqiyat qozonmaganligi va uni noqulay ahvolga solib qo'yishi. Kamchiliklarga mahsulotlarning juda tor doirasi, kompaniyaning bozordagi obro'sining pastligi, mablag yetishmasligi, xizmat ko'rsatishning past darajasi va boshqalar misol bo’la oladi.
Bozor imkoniyatlari bu - kompaniya ustunlikka erishish uchun foydalanishi mumkin bo'lgan qulay sharoitlar. Raqobatchilarning yomonlashishi, talabning keskin o'sishi, mahsulot ishlab chiqarish uchun yangi texnologiyalarning paydo bo'lishi, aholi daromadlarining oshishi va hokazolar bozor imkoniyatlariga misol bo'la oladi. Shuni ta'kidlash kerakki, SWOT tahlili nuqtai nazaridan imkoniyatlar bozorda mavjud bo'lgan barcha imkoniyatlar emas, balki faqat korxona foydalanishi mumkin bo'lgan imkoniyatlardir.
Bozor tahdidlari - ularning paydo bo'lishi korxonaga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin bo'lgan hodisalar. Bozor tahdidlariga misollar: yangi raqobatchilar bozoriga kirish, soliqlarning oshishi, mijozlar ta'mining o'zgarishi, tug'ilishning pasayishi va boshqalar. Shuni ta'kidlash kerakki, turli xil korxonalar uchun bir omil ham tahdid, ham imkoniyat bo'lishi mumkin. Masalan, qimmatbaho mahsulotlarni sotadigan do'kon uchun uy xo'jaliklari daromadlarining ko'payishi imkoniyat bo'lishi mumkin, chunki bu xaridorlar sonining ko'payishiga olib keladi. Shu bilan birga, xuddi shu omil chegirma do'koni uchun xavf tug'dirishi mumkin, chunki ish haqi oshishi bilan mijozlar yuqori darajadagi xizmatlarni taklif qiladigan raqobatchilarga murojaat qilishlari mumkin.
Tahlilning sifatini tashkilot tashqarisidagi odamlarni uning tahliliga jalb qilish orqali yaxshilash mumkin. To'g'ri, ular faqat yordamchi funksiyalarni bajarishlari mumkin, chunki ular tashkilotni uning kuchli va kuchsizligini ajrata oladigan darajada bilishmaydi. Biroq, ular tashkilotning ichki "tartiblari" ga aloqador emasligi sababli, bunday shaxslar takliflarni baholashga qodir bo'lgan xolis hakam sifatida harakat qilishlari, shuningdek maxsus savollar berish orqali tashkilotni uning qoidalari va harakatlarini yanada chuqurroq ko'rib chiqishga undashlari mumkin.
Marketing tadqiqotlarida SWOT tahlilini amalga oshirish
1-qadam.
SWOT tahlilining birinchi bosqichi mehmonxonaning kuchli tomonlarini baholashdir. Birinchi bosqich korxonaning kuchli va zaif tomonlarini aniqlashga imkon beradi.
Korxonaning kuchli va zaif tomonlarini aniqlash uchun quyidagilar kerak:
1. Kompaniya tomonidan baholanadigan parametrlar ro'yxatini tuzish;
2. Har bir parametrning kuchli zaif tomonlarini aniqlash;
3. Barcha ro'yxat ichidan korxonaning eng muhim va kuchli tomonlarini tanlash va ularni SWOT tahlilining matritsasiga kiritish.
2-qadam.
SWOT tahlilining ikkinchi bosqichi o'ziga xos “hududni o'rganish” - bozorni baholash hisoblanadi. Ushbu bosqich mehmonxonadan tashqaridagi vaziyatni baholash va qanday imkoniyatlarga ega ekanligini, shuningdek, qanday tahdidlardan qo'rqish kerakligini tushunishga imkon beradi.
Bozor imkoniyatlari va tahdidlarini aniqlash metodi korxonaning kuchli va zaif tomonlarini aniqlash metodi bilan deyarli bir xil:
1. Bozorning holati baholanadigan parametrlar ro'yxati tuzilishi;
2. Har bir parametr uchun imkoniyat va korxonaga tahdid soladigan narsa aniqlanishi;
3. Barcha ro'yxat ichidan eng muhim imkoniyatlar va tahdidlar tanlanadi va SWOT tahlil matrisasiga kiritiladi.
3-qadam.
Korxonaning kuchli va zaif tomonlarini bozorning imkoniyatlari va tahdidlari bilan taqqoslash. Kuchli va zaif tomonlarini bozor imkoniyatlari va tahdidlari bilan taqqoslash biznesni yanada rivojlantirish bo'yicha quyidagi savollarga javob berishga imkon beradi:
1. Qanday qilib men korxonaning kuchli tomonlaridan foydalangan holda yangi imkoniyatlardan foydalanishim mumkin?
2. Korxonaning qanday kamchiliklari bunga to'sqinlik qilishi mumkin?
3. Qanday kuchli tomonlar tahdidlarni zararsizlantirishi mumkin?
4. Korxonaning zaif tomonlarini kuchaytirishda qanday tahdidlardan ehtiyit bo’lish kerak?
3.2.3-jadval. Kuchli va kuchsiz tomonlarni tahlil qilish.

Kompaniya, Tovar yoki xizmat muvaffaqiyatining asosiy omillari	Raqibatchilardagidan yaxshi-kuchli tomon	Raqibatchilardagidan yomonroq-kuchsiz tomon
1-omil	V
2-omil		V
Va hokazo	V

SWOT modelini ayniqsa kuchli tomoni shundaki, u dunyoda birinchi qarashda unday tuyulmaydigan imkoniyatlarni aniqlashga yordam beradi. U biznesingizni yoki ishingizni rivojlantirishda ham yordam beradi.
PEST tahlili demografik va madaniy jihatlarni o'z ichiga olgan siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy va texnologik, shu jumladan tashqi operatsion muhitni tushunish biznesning imkoniyatlari va tahdidlarini aniqlash uchun zarurdir.. PEST tahlilining bir qator variantlarini adabiyotda kuzatishimiz mumkin, jumladan: PESTLE tahlili (siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, texnologik, huquqiy va ekologik); STEEPLE (axloq qoidalari qo'shiladi); STEEPLED (demografika qo'shiladi) va STEER (normativlar qo'shiladi).
PEST tahlilining maqsadi kengroq ish muhitida imkoniyatlar va tahdidlarni aniqlashdan iborat. Firmalar potentsial tahdidlarga qarshi o'zlarini himoya qilishga urinayotganda imkoniyatlardan foydalanishga harakat qilishadi. Asosan, PEST tahlili strategik qarorlarni qabul qilishga yordam beradi. PEST tahlilining asosiy elementlari:

• 
  Political: tadbirkorlik faoliyatini yaxshilash imkoniyatiga ega bo'lgan siyosiy jihatlar, masalan. hukumat nizomi, siyosati, moliyalashtirish yoki subsidiyalar, aniq tarmoqlarni qo'llab-quvvatlash, savdo bitimlari, soliq stavkalari va soliq siyosati.
  
• 
  Economical: rentabellikka ta'sir etishi mumkin bo'lgan iqtisodiy omillar, masalan, iqtisodiy tendentsiyalar, inflyatsiya, valyuta kurslari, mavsumiylik va iqtisodiy tsikllar, iste'molchilarning ishonchi, iste'molchilarning sotib olish qobiliyati va daromadlar.
  
• 
  Social: mahsulotlar va xizmatlarga bo'lgan talabga, iste'molchilarning munosabatiga, didi va afzalliklariga ta'sir ko'rsatadigan ijtimoiy omillar, demografiya, ijtimoiy ta'sir ko'rsatuvchilar, namuna modellari, xarid qilish odatlari.
  
• 
  Technological: yangi mahsulotlar, ishlab chiqarish jarayonlarini takomillashtirish yoki biznesni amalga oshirishning yangi usullari uchun imkoniyat yaratadigan innovatsiyalar, texnologik o'zgarishlar yoki yutuqlar. yangi materiallar, yangi ingredientlar, yangi texnika, qadoqlash bo'yicha yangi yechimlar, yangi dasturiy ta'minot va yangi vositachilar.