3-ma’ruza: Ma’lumotlarning sodda turlari: Sonli va somvolli turlar. Mantiqiy tur Reja: Axborot va ma’lumotlar

Ishorali butun sonlarning tasvirlanishi
Masalan
k = 8 bo‘lganda teskari (+1)= tuldirish (+1)=1=000000012;
teskari (–127)= 255 –127 = 128 =100000002 ;
tuldirish (–127) = 256 –127 = 129=100000012;
teskari (–1) = 255 –1 = 254 =111111102 ;
tuldirish (–1) = 256 –1 = 255 =111111112 ;
tuldirish (–128) = 256 –128 =128 =100000002 .
Teskari kodda - 128 sonni ifodalab bo‘lmaydi
Ishorali butun sonlarning tasvirlanishi
Quyida jadvalda uzunligi 3 ga teng bo‘lgan bitlar to‘plami turli talqinlarini ko‘rsatadigan.
Ishorali butun sonlarning tasvirlanishi
Butun qiymat diapazonlari
Odatda, butun sonlar kompyuter xotirasida bir, ikki yoki to‘rt bayt joyni egallaydi. Superkompyuterlarda "uzun" butun sonlar ko‘proq bo‘lishi mumkin.
Ishorali butun sonlarning tasvirlanishi
Butun sonlar ustidagi arifmetik amallar
Butun sonlar ustidagi arifmetik amallar bajarishda teskari va to‘ldiruvchi kodlar keng qo‘llaniladi, chunki ular ayrim arifmetik amallarni qo‘shishga almashtirish yo‘li bilan kompyuter arifmetik-mantiq qurilmasi (AMQ) konstruksiyasini soddalashtirishga imkon beradi.
Odatda, o‘nli sonlar mashinaga kiritilganda avtomatik ikkilik (ishorasiz butun sonlar), teskari yoki to‘ldiruvchi (imzoli butun sonlar) kodlarga aylantiriladi va shu shakldagi saqlanadi, amallarda foydalaniladi. Natijalar mashinadan chiqarilganda, ular yana o‘nlik sonlarga aylantiriladi.
Ishorali butun sonlarning tasvirlanishi
Ishorasiz sonlarni qo‘shish va ayirish
Ishorasiz sonlarni qo‘shish va ayirish pozitsion sanoq tizimlari uchun odatiy algoritmlarga muvofiq amalga oshiriladi.
Misollar ( k =3 uchun):
0012 +1002 = 1012 ; 1012 - 0102 = 0112 .
Kamayuvchi ayirmadan kichik bo‘lganda yoki yig‘indining natijasi k pazryadga mos kelmagan holatlar xato deb hisoblanadi va kompyuter qurilmasi tomonidan kuzatilishi kerak. Bunday xatolarga turli turdagi kompyuterlar har xil javob berishi mumkin.