3-mavzu. Islom bankining vazifalari va falsafasi islom bankini tashkil etish maqsadi va falsafasi. Jahon islom banklari ijtimoiy amaliyoti

7) islomiy moliya muassasalari o‘zlari tomonidan hakiqatda
amalga oshirilgan xarajatlar va xizmatlardan kelib chiqib
to‘lovlarni undirishlari shart.

Islomiy bank falsafasini
shakllantiruvchi axborot manbalari

Qoidaga ko‘ra an’anaviy moliya muassasalari falsafalarini shakllantirishda o‘zlari tayanadigan biror-bir belgilangan axborot manbalariga eta bo‘lmaydilar. Aksariyat hollarda fal-afa avvalgi tajribalarni va belgilab olingan yunalishlarni solishtirish yuli bilan tanlab olinadi. Tashkilot asos qilib olgan boshkarish g‘oyasi ham falsafa shakliga ta’sir kursatadi. Islomiy biznes faoliyatida esa tadbirkorlik sub’ekti islomiy tamoyillarga muvofik tuziladi, islomiy biznes falsafasining asosi Islomning toza va mutlak manbasi - Qur’onda bayon etilgan tamoyillardan tashkil topadi. Alloh taolo Oli Imron surasi 132-oyatida shunday xitob
kiladi: “Allohg‘ a va Rasuliga itoat eting. Shoyadkn, rahm qnlnisangiz”. (Shayx Muxammad Sodik Muxammad Yusuf. Tafsiri Hilol)
Niso surasi 59-oyatida Alloh taolo deydi: “Ey i.mon keltirganlar! Alloxga itoat knling, Rasulga va uzingizdan bulgan ishboshilarta itoat kiliit. Biror
narsa xaqida tortishib qolsangiz, agar Allohga va oxirat
kuniga iymon keltirgan bulsangiz, uni Alloxga va Rasulga kaytaring. Ana shunday qilish xayrln va oqibati yaxshidir”. (Shayx Muxammad Sodiq Muxammad Yusuf. Tafsiri Hilol) Bundan tashkari Moida surasi 92-oyatida Alloh taolo shunday OGOHLantirad i: “Alloxga itoat qiling va Rasulga itoat qiling va xaznr buling! Agar yuz ugiradigan bulsangiz, bilingki, Rasulimiz vazifasi aniq yetkazish, xolos”. ( Shayx Muxammad Sodiq Muxammad Yusuf. Tafsiri Hilol)
Yukorida aytib utilgan oyatlardan tashqari yana boshqa oyatlarda xam ushbu masalaga taallukli ta’kidlar bayon etilgan: Niso surasi 64, 80-81-oyatlar, Ibroxim surasi 12-oyat, Anfol surasi 20-25, 45-oyatlar, Nur surasi 51-52, 54-oyatlar, Muxammad surasi 33-oyatlari. Demak, falsafaning moxiyati iloxiy vaxiy va xadislardan kelib chikib shakllanadi. Iloxiy vaxiy va xadislar musulmonlarni adolatli va mexr-shafkatli bo‘lishga chakiradi xamda islomiy biznesni yuritishda mayoq vazifasini o‘taydi. Ko‘rsatib o‘tilgan Qur’on va xadislar manbasidan tashqari shariatning yana ikki manbasi mavjud bo‘lib, bu qiyos va ijmodir.
Islom qonunlari asosida ta’sis etilgan va musulmonlar boshqaradigan muassasa ko‘rsatib o‘tilgan manbalarga qatiy rioya etishi kerak. Agar islomiy banklar uzlarining korporativ maqsad va siyosatlarinn shakllantirishda shariat manbalarini garb manbalariga alishtnrgan holda ish yuritsa, albatta, yengiltaklnk bilan faoliyat olib borilgan sanalar edi.