3-mavzu. Matematik modellashtirish, sonli tahlil usullarini tizimlarda amalga oshirish. Hisobli eksperiment. Immitatsion modellashtirish. Geoinformatsion tizimlar Reja

taqlidiy, argumentlarni guruxlab hisobga olish usullari keng tarqalgan. 
Matematik modellar ob’yektni nazariy va amaliy tahlil qilish natijasida 
yaratiladi. Tajribalarni matematik rejalashtirish usullari qaralayotgan 
jarayon yoki tizimning matematik modelini chiquvchi ko`rsatkichga ta’sir 
etuvchi faktorlarning o`zgarish miqyosida optimal usulda qurish imkonini 
beradi 
Jarayon va tizimlar asosan murakkab operatsiyalarni bajarishni talab 
etadigan kategoriyani tashkil etadi. Bunday ob’yektlar odatda ko`p sonli 
o`zaro bog`langan faktorlar, nazorat qilish mumkin bo`lgan ta’sirlar, ba’zi 
faktorlarni o`lchash xatoliklari va vaqt mobaynida tasodifiy o`zgarishlar bilan 
baholanadi. 
SHuning uchun jarayon va tizimlarni ilmiy tadqiqot qilish quyidagi 
maqsadlarni ko`zlaydi: 
1) 
jarayon yoki tizimning mohiyati va qonuniyatlarini ochish; 
2) 
ob’yektning optimal ishlashi yo`lini aniqlash; 

---

3) 
ob’yektning statik va dinamik xususiyatlarini aniqlash va shunga 
o`xshashlar. 
Tadqiqot natijalari jadval, grafik va tenglamalar ko`rinishlarida 
bo`lishi 
mumkin. Hozirgi davrda jarayonlar va tizimlarni keng miqyosda 
avtomatlashtirilayotganligi tufayli ularning matematik yozuvlarini ishlab 
chiqishga 
katta ahamiyat berilmoqda. Jarayon yoki ob’yektning matematik yozuvi- bu 
kiruvchi va chiquvchi faktorlar orasida bog`lanishni o`rganuvchi matematik 
modeldir, ya’ni 
(4.1.)
{
Yi = f{Xi}
Yi = {y1. y2, … yn}, Xi = {X1, X2, … Xn}
bunda Y – jarayon va tizimning chiquvchi ko`rsatkichlari. Ko`pincha bu 
ko`rsatkichlarni optimallashtirish mezoni (kriteriysi), maqsad funktsiya,