3-mavzu: operatsion tizimlar va ularning turlari. Xotira qurilmasi, axborotlarni kiritish chiqarish qurilmalari

OPERATSION TIZIM HIMOYASI

Operatsion tizimni himoyalashda kompyuterni ruxsatsiz foydalanishdan himoyalash muhum ahamiyatga ega. Shu sababli aksariyat operatsion tizimlarda ruxsatsiz foydalanishni cheklovchi qism tizimlar o’rnatiladi. Masalan, Windows oilasidagi operatsion tizimga kirishda foydalanuvchi autentifikatsiyadan o’tadi.

Identifikatsiya, autentifikatsiya, autorizatsiya
Foydalanishni cheklash
Audit
Xavfsizlik siyosatini boshqarish
Kriptografik funksiyalar
OPERATSION TIZIMNI HIMOYALASHNING ARXITEKTURASI

HIMOYANING MA’MURIY CHORALARI

Muhim hodisalarni qayd qilishni avtomatik tashkil qilish
Xavfsizlikning adekvat siyosati, madadlash
Reserv nusxalar yaratish
Doimiy nazorat

OPERATSION TIZIM HIMOYALANGAN HISOBLANADI

• 1. Tahdidlarning asosiy sinfidan himoyalangan bo’lsa;
• 2. Foydalanuvchining haqiqiyligini tekshiruvchi vositalar;
• 3. Operatsion tizimni ishdan chiqishiga qarshi vositalar;
• 4. Operatsion tizim resurslaridan foydalanishni cheklovchi vositalar bo’lsa, operatsion tizim himoyalangan hisoblanadi.

TIZIM XAVFSIZLIGINI TA’MINLASHDA QUYIDAGI DASTURIY ILOVALARDAN FOYDALANILADI:

Bunday vositalar quyidagicha guruhlanadi
Antivirus dasturlar
Xavfsizlikni baholash skanerlari
Detektor dasturlar va doktor dasturlar. Ular virus bilan zararlangan fayllarni izlab topadi hamda viruslarni davolashga xarakat qiladi. Dialog-MGU firmasi yaratgan AVP, Dr Web dasturlari.
Dastur vaksinalar yoki imunizatorlar. Keyingi yillarda yuqoridagi antivirus vositalarining barcha xususiyatlarini o`zida mujasamlashtirgan universal vositalar ham ishlab chiqarilmoqda. Bular ichida eng ko`p tarqalgani Kasperiskiy labaratoriyasida yaratilgan Kasperiskiy dasturidir.
Revizor dasturlari va doktor revizorlar. Ular fayllarning dastlabki xolatlar to`g`risidagi ma`lumotlarni eslab qoladi so`ngra tekshiradi, solishtiradi viruslarni aniqlash va faylni davolash faoliyatini boshlaydi. Dialog-MGU firmasining ADinf dasturini keltirish mumkin.
Filtr dastur yoki rezident-dastur. Ular kompyutirning tezkor xotirasiga avtomatik ravishda yuklanib, kompyuter ishi davomida shu joyda qoladi, hamda xotiraga chaqirilayotgan har bir dasturni viruslardan zararlanmaganligini uzluksiz tekshirib boradi: Flushot plus dasturi.
ANTIVIRUS DASTURLAR