3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

Стратегик режалаштириш босқичлари 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

108 
 
Ғояни шакллантириш 
Глобал мақсадни аниқлаш 
Локал мақсадларни аниқлаш 
Муаммони таҳлили 
Объектга таъсир қилувчи 
омилларни таҳлили 
Альтернатив вариантларни излаш 
Истиқболни белгилаш 
Оптимал вариантларни баҳолаш 
Режани оптимал вариантини 
танлаш ва қарор қабул қилиш 
Режани бажарувчиларга етказиш
Режани ишлаб чиқиш жараёни ҳам унинг турларига қараб 
алоҳида босқичлардан иборат бњлади. Масалан: узоқ муддатли 
режалаштириш қуйидаги босқичларни њз ичига олиши мумкин (5.1.2-
чизма). 
5.1.2-чизма. 
Ўзоқ муддатли режалаштиришнинг босқичлари: 
 
Маркетинг тадқиқотлари асосида корхонанинг 
ривожланиш истиқболини аниқлаш ва уни 
рақобатга бардош беришлигини баҳолаш 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

109 
Бозор вазиятига боғлиқ муаммоларни аниқлаш, 
уларни ҳал қилиш вариантларини асослаш ва 
танлаган вариантнинг оқибатини баҳолаш 
Ўзоқ муддатли режани тузиш 
Хњжалик фаолиятининг стратегик соҳалари 
бњйича мақсадли дастурлар ишлаб чиқиш 
Ўзоқ муддатли режалар қуйидаги тартибда тузилиши ҳам 
корхоналар тажрибасида ишлатилиб келинмоқда: - корхонанинг 
мақсади, инвестиция ва ишлаб чиқаришни такомиллаштириш, 
ресурсларнинг ишлатилиш самараси, бошқаришни такомиллаштириш, 
рақобат вазиятларининг таҳлили, корхона таркибларининг ресурслари, 
уларнинг самарадорлиги кабилар. 
Чет эл корхоналарининг тажрибаси шуни књрсатадики, 
режаларнинг бажарилиши қатъий характерга эга. Режаларда асосий 
масалалар њз ифодасини топади. Масалан: ишлаб чиқаришнинг 
ассортименти, фойда (ёки даромад) даражаси, харажатлар миқдори, 
капитал маблағларнинг самараси кабилар. Бундай бњлимларнинг ҳар 
бири бњйича аниқ чора-тадбирлар, конкрет жавобгарлар аниқланилади. 
Алоҳида бњлимлар бњйича (календар) тақвим режалар тузилиб, ким 
нима қилади, қандай бажаради каби саволларга жавоблар белгилаб 
қњйилади. 
Режалаштириш 
жараёнига 
қњйиладиган 
талабларни 
қуйидагича ифодалаш мумкин: 
- корхоналарнинг ривожланиш ғоясини, мақсадини аниқлаш; 
- асосий мақсадга эришишни таъминлайдиган тижорат 
ғояларини намоён қилиш; 
- режалаштириш-узлуксиз жараён бњлиб, барча жамоанинг 
ижодий ёндашишини, рағбатлантиришни тақозо қилади (жамоа 
аъзолари режалаштириш жараёнида фаол қатнашиши, пировард 
натижаларда уларнинг иш ҳақи ундан боғлиқлигидадир); 
- режа барча функционал бњлимларни, мутахассисларни, 
бошлиқ билан унинг қарамоғидаги хизматчиларни њзаро таъсири ва 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

110 
тиғиз боғланишда, биргаликда оптимал аниқлашга эришиш асосида 
тузилиши керак; 
- бозор коньюктураси њзгариш эҳтимолларига мњлжалланган 
альтернатив вариантлар мавжуд бњлиши шарт; 
- бозор иқтисоди шароитида барча ресурслардан (улар 
чегараланган) оқилона, рационал фойдаланиш, харажатларнинг 
тежамлилигини, натижаларнинг оптималлигини таъминлаш; 
- корхонанинг фаолиятини чуқур, ҳар томонлама баҳолаш 
мақсадида унинг самарадорлиги меъзонини, књрсаткичларини аниқлаш; 
- корхона фаолиятига таъсир қилувчи омилларни аниқлаш, 
уларнинг таъсир қилиш даражаларини чуқур таҳлил қилиш, асослаш, 
имкониятларни, янги резервларини аниқлаш; 
- ва ниҳоят ишлаб чиқарилган ҳамда қабул қилинган 
дастурнинг бажарилишини таъминлаш ва назорат қилиш кабилардир.