3 mundarija

3. Frezalar bilan ishlov berish 
       
Frezalar  bilan  tanavorlarga  ishlov  berishda  Qora,  yarim-toza  va  toza 
frezalash,  yon  sirtli    frezalar  bilan  ishlashda  еsa  yupqa  frezalash  va  bir  martali 
frezalash usullari qо‟llaniladi (12.2-rasm). 

---

74 
 
 
12.2-rasm. Frezalash. (a)- silindrik, (b)-yon sirtlik 
 
     Qora  frezalashni  quyma  va  bolg‟alangan  tanavorlarni  boshlang‟ich  ishlov 
berishda  qо‟yimlari  3  mm  dan  katta  bо‟lganda  qо‟llaniladi.  Tekis  yuzalarni  qora 
frezalash ularni tо‟g‟ri tekislikdan og‟ishini 1 m. uzunlik masofasida 0,15-0,3 mm 
aniqlik  oralig‟ida  va  R
z
=160-80  mkm  g‟adir-budirlik  oralig‟ida  bо‟lishini 
ta‟minlaydi. 
      Yarim-toza  frezalashni  geometrik  shakl  xatoligini  va  fazoviy  og‟ishini 
kamaytirish maqsadida qо‟llaniladi. Bu 1 m. uzunlik masofadagi tо‟g‟ri tekislikdan 
og‟ishini  0,1-0,2  mm  oralig‟ida  va  g‟adir-budirligini  еsa    Rz=80  -  40  mkm 
oralig‟ida bо‟lishini ta‟minlaydi. 
      Toza  frezalash  yakunlovchi  ishlov  berish  usuli  о‟rnida  qora  va  yarim-toza 
frezalashdan keyin, yoki qora о‟tuvlar aro ishlov berishdan keyin pardozlov ishlovi 
berilishi  oldidan  qо‟llaniladi.  Toza  frezalash,  1  m  uzunlik  masofadagi  tо‟g‟ri 
tekislikdan  og‟ishini  0,04-0,08  mm  aniqlik  oralig‟ida  va  tozaligi  еsa  R
z
=40-20 
mkm va R
a
=2,5 mkm oraliqlarida bо‟lishini ta‟minlaydi. 
      Yupqa frezalashni yon sirtli  frezalar bilan yassi yuzalarga yakunlovchi ishlov 
berish  usuli  sifatida  qо‟llaniladi.  Yupqa  frezalash  uchun  qо‟yimi  0,2-1  mm 
oralig‟ida  olinadi.  Yupqa  frezalash,  1  m.  uzunlik  masofadagi  tо‟g‟ri  tekislikdan 
og‟ishini 0,02-0,04 mm aniqlik oralig‟ida va tozaligi R
a
=2,5-0,63  mkm  oralig‟ida 
bо‟lishini ta‟minlaydi. 
      Bir  martalik  frezalashni  qо‟yimi  2  mm  dan  kam  bо‟lgan  tanavorlarga  ishlov 
berishda  qо‟llaniladi.  Bu,  1  m.  uzunlik  masofadagi  tо‟g‟ri  tekislikdan  og‟ishini 
0,06-0,1 mm aniqlik oralig‟ida va tozaligi еsa R
z
= 40-20 mkm oralig‟ida bо‟lishini 
ta‟minlaydi. 
      Frezalashda tezlik rejimlarini oshirib ishlov berishda: qora frezalashda R
z
=80-
40  mkm  g‟adir-budirlikni;  yarim-tozada R
z
=40-20  mkm  R
a
=2,5  mkm  ni    va  toza 
frezalashda R
z
=20 mkm va R
a
=2,5-1,25 mkm tozaliklar olinadi.