3 O'lchovli grafika imkoniyatlarini loyihalashda qo'llash texnologiyalari

3 O'LCHOVLI GRAFIKA IMKONIYATLARINI LOYIHALASHDA QO'LLASH TEXNOLOGIYALARI

Uch o‘lchamli grafik qurish uchun quyidagi protseduralarni bajarish kerak. 1.Ikki o‘zgaruvchili funksiya nomini keyin (:=) yuborish operatori va funksiya ifodasini kiritish. 2.Grafik qurish kerak bo‘lgan joyga kursor qo‘yiladi. 3.Matematik panelining Graph (Grafik) panelidan Surface Plot (uch o‘lchamli grafik) tugmasi bosiladi. SHu joyda uch o‘lchamli grafik shabloni paydo bo‘ladi. 4.SHablon maydonidan tashqarisida sichqoncha bosiladi va grafik quriladi, masalan, 6-rasm chap tomon. Ikki o‘zgaruvchili funksiya bo‘yicha grafik sirtini qurishni tez qilish maqsadida boshqa usul ham mavjud va u ayrim hollarda funksiya sirtini tuzishda funksiya massiv sonli qiymatlarini ishlatadi, masalan, 6-rasm chap tomon. Bunday grafikni qurish uchun quyidagi protseduralarni bajarish kerak. 1.Diskret o‘zgaruvchilar yordamida ikki funksiyaning o‘zgaruvchisi uchun ham qiymatlarini kiritish. 2.Massiv kiritish. Uning elementlari funksiya qiymatlari bo‘lib, ular berilgan funksiya argumentlari qiymatlaridan tashkil etiladi. 3.Kursor qaysi joyga grafik qurish kerak bo‘lsa shu joyga qo‘yiladi. 4.Grafik shabloniga funksiya nomini kiritish. 5.SHablon maydonidan tashqarisida sichqoncha bosiladi va grafik quriladi, masalan, 1-rasm o‘ng tomon.

1.rasm. Ikki o‘zgaruvchili funksiya grafigini qurish. Bunda: Surface Plot – grafik sirti; Contour Plot – grafik chizig‘i darajasi; Data Points – grafikda faqat hisob nuqtalarini tasvirlash; Vector Field Plot – vektor maydoni grafigi; Bar Plot – uch o‘lchovli grafik gistogrammasi; Patch plot – hisob qiymatlari maydoni. Bulardan tashqari yana bir qancha boshqarish elementlari mavjud. Ular grafikni formatlashda keng imkoniyatni beradi. Masalan, grafik masshtabini o‘zgartirish, grafikni aylantirish, grafikga animatsiya berish va boshqa. 7-rasmda uch o‘lchamli grafikni formatlash oynasi berilgan. Grafikni boshqarishning boshqa usullari quyidagilar:

Bittadan ortiq ob’yektlarni ajratishda Ctrl tugmachasidan-foydalanish mumkin. Ctrl tugmachasi ushlab turgan holda siz xoxlagan ob’yektni ajratib tugmachani bosing. Ajaratil-gan ob’yektlarni o’chirish uchun Alt tugmachsini bosib turgan holda siz o’chirib yuborish uchun xoxlagan ob’yektlarni bosing. Bir necha ob’yektlarni bir vaqtni o’zida tanlashni boshqa yo’li – sohani belgilash. Bu rejimda ob’yektlarni belgilashnngi bir necha yo’llari mavjud. Rectangular Selection Region (to’g’riburchakli sohalarni belgilash). Bu rejimda ob’yektlarni belgilash uchun sichqonning o’ng tugmachasini

31ushlagan holda bosing, to’g’riburchakli proyeksiya oynasini chizing. Mazkur

to’g’riburchak ichida joylashgan ob’yektlar belgilanadi

Bunday holatda, ob’yektni X, Y, Z o’qi uzunligini yoki XY, YZ, XZ

tekisliklariga ko’chirish mumkin. Ko’chirish egallagan nuqtalarni Move Transform

Type-In (kirish qiymatini ko’chirish) oynasida qo’l bilan ko’rsatish mumkin,

ya’ni, F12 yoki kontekst menyusidagi Move (ko’chi-rish) qatori yonidagi

3536

to’g’riburchak belgisini bosing. Ajratilgan ob’yektni ko’chirish uchun W

tugmachasidan ham foydalanish mumkin.

O’qda o’rnidagi

ob’yektning koordinata tizimida aylanma

yo’nalish-larni sxematik aks ettirishda kontekst menyudagi Rotate (aylantirish)

buyrug’i tanlanadi. Agar har bir yo’nalishlar bo’yicha sichqon ko’rsatkchini

surishda, sxematik liniyadagi sariq rang yonadi, demak mazkur yo’nalishda

harakatni amalga oshirish mumkin.

• Oldingi dasturga qaraganda kamroq funktsional dasturiy ta'minot. Ammo avtomobillar uchun virtual muharrirlar orasida eng mashhurlaridan biri. Onlayn interfeys oddiy va hatto yangi boshlanuvchilar uchun ham mavjud. Manba kodi ochiq. Salbiy tomoni shundaki, bepul versiya juda muhim xususiyatlarni taqdim etadi. Aslida, asosiy sozlash uchun dastur. Agar sotib olsa to'liq versiya, imkoniyatlar kengayib bormoqda.

• Uch o'lchovli tasvirlarni yaratish uchun tekis yuzalar va turli xil grafik shakllar ishlatiladi. Ularning yordami bilan rassom birinchi navbatda kelajakdagi ob'ektning ramkasini yaratadi, so'ngra sirt vizual jihatdan haqiqiy narsalarga o'xshash materiallar bilan qoplanadi. Keyinchalik ular tortishish kuchi, yorug'lik, atmosferaning xususiyatlari va tasvirlangan ob'ekt joylashgan bo'shliqning boshqa parametrlarini yaratadilar.