3-топшириқ Mavzu: Rivojlangan Osiyo davlatlari ta’lim tizimi (Singapur, Yaponiya, Koreya, Xitoy, Malayziya, Xindiston)

Bakalavriat. Ta'lim narxi nafaqat universitetga (xususiy, davlat,
chet el filiali), balki tanlangan dasturga ham bog'liq bo‘ladi. Xususiy
universitetlar va filiallarda litsenziya kursining o‘rtacha narxi taxminan
quyidagicha:
• Biznes - 12,970-22,700 AQSh dollar
• muhandislik - 22.160-27.570 AQSh dollari
• IT - 14270-22700 AQSh dollari
• Mehmondo‘stlikni boshqarish - 8380-14865 AQSh dollari
• Tibbiyot – 67570-87840 AQSh dollari
Taqqoslash uchun, davlat universitetlarida siz bir necha baravar
kam haq to‘lashingiz kerak bo‘ladi:
• IT - 2701-3008 AQSh dollari
• Mehmondo‘stlikni boshqarish - 2759-2850 AQSh dollari
• Boshqa o‘quv dasturlari - 2638-2698 AQSh dollari
Magistratura va boshqa oliy o‘quv yurtidan keyingi ta'lim.
Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta'lim narxi, xuddi bakalavr
darajasidagi kabi, universitet maqomiga bog‘liq. Masalan, xususiy
universitetda biznesni boshqarish kursi narxi taxminan 6560-9375 AQSh
dollarini, davlat universitetida esa 4060-7810 AQSh dollarini tashkil
etadi.Boshqa mutaxassisliklarga kelsak, siz davlat universitetlarida
aspiranturada o‘qish bosqichida yiliga taxminan 560-1875 AQSh
dollarini to‘laysiz. Albatta, miqdorlar har bir universitetda farq qiladi,
ammo unchalik katta emas. Faqatgina tibbiy mutaxassisliklar bundan
mustasno. Ular uchun ko‘proq pul to‘lashingiz kerak bo‘ladi. Biroq,
xususiy ta'lim muassasalaridagi kabi emas. Shunisi qiziqki, ba'zi
universitetlarda aspiranturadan keyingi ta'limning turli bosqichlarida har
xil miqdorlarda pul to‘lash kerak bo‘ladi. Masalan, magistrlik darajasi
doktorlik darajasidan yoki tadqiqot dasturida qatnashishdan ko‘ra
arzonroq bo‘lishi mumkin.Malayziyadagi eng arzon universitet. Sunway
universiteti pul uchun ideal qiymatdir. O‘qish narxi bu erda yiliga
o‘rtacha 6000 AQSh dollarini tashkil etadi. Universitet 20 yildan sal
oldin Avstraliya, Buyuk Britaniya va Amerikaning ta'lim tajribalari
asosida tashkil etilgan. Va ushbu mamlakatlarning ko‘plab
universitetlari bilan Sunway universiteti aloqani o‘rnatadi va qo‘shma
dasturlarni olib boradi.Sunway universiteti texnik fanlardan san'at tarixi
va pazandalikka qadar ko‘plab fakultetlar, mutaxassisliklar va kurslarga
ega. Bundan tashqari, Sunway - bu mamlakat ichidagi mamlakat.
Talabalar shaharchasida hayot uchun zarur bo‘lgan barcha narsalar
mavjud: yotoqxonalar, do‘konlar, kutubxonalar, teatr, ko‘p funktsional
talabalar markazlari. Shuni unutmangki, Malayziyada o‘qish arzonligi
sababli, hech kim stipendiyalarni bekor qilmadi! Siz tanlagan
universitetda stipendiya va grantlar uchun qanday imkoniyatlar
mavjudligini bilib oling. Hatto qisman qoplash bo‘lsa ham, bu muhim
emas - hech bo‘lmaganda ozgina, lekin siz pulni tejashingiz mumkin.

Singapur ta'lim tizimining SWOT tahlili:

Qo'shimcha o'rganish tadbirlari (SWOT):

• 
  S: Singapur ta'lim tizimi dunyoda eng yuqori natijalarga ega bo'lgan ta'lim muassasalariga ega. Ta'lim sohasida qiziqishlar va intellektual rivojlanish uchun yuqori darajada tuzilgan.
  
• 
  W: Ta'limning sifat va rag'batlantiruvchi qismi o'rtasidagi kuchli raqobat. O'zgartirishlar va rivojlanishning muhim bosqichlarida bo'lishi mumkin.
  
• 
  O: Singapur ta'lim tizimi dunyo bo'ylab ma'lumotlarga kirishga ega. O'qituvchilar uchun rivojlanish va ta'lim imkoniyatlari yaratish.
  
• 
  T: Texnologiyalardan foydalanish va ta'limning yangiliklarni oshirishga tayanish.
  

Yaponiya ta'lim tizimining SWOT tahlili:

• 
  S: Yaponiya ta'lim tizimi o'zining yuqori darajadagi universitetlari va qiziqishlarga asoslangan ta'lim dasturlari bilan ajralib turadi.
  
• 
  W: Ta'lim resurslarining cheklanishi va muhim sohalardagi tartibot va tartibotni o'zgartirish imkoniyatlari.
  
• 
  O: Innovatsiyalar va texnologik rivojlanishni ta'minlash uchun o'zining erkak o'qituvchilarini, ilmiy hamjamiyatlarini va rivojlanayotgan sohalarda hamkorlik qilishni rag'batlantirish.
  
• 
  T: Ta'lim sohasidagi yangiliklarni tezlashtirish uchun universitetlar va muassasalarning yangi texnologiyalarni qabul qilish va ularni ta'lim jarayonida ishlatish.
  

Koreya davlati ta'lim tizimi SWOT tahlili:

• 
  S: Koreya ta'lim tizimi yuqori darajadagi universitetlari va ta'lim muassasalari bilan mashhur. O'zida innovatsiyalar va texnologik rivojlanishga yo'naltirilgan ta'lim dasturlariga ega.
  
• 
  W: Ta'lim resurslarining taqsimlanishi va uni to'liq foydalanish imkoniyatlarining cheklanishi.
  
• 
  O: Koreya ta'lim tizimi dunyoda tanilgan texnologik va ishlab chiqarish sohalarida o'zini isbotlagan erkak o'qituvchilarni va mutaxassisliklarni tayyorlash.
  
• 
  T: Ta'lim sohasidagi yangiliklarni tezlashtirish uchun innovatsiyalarni qo'llab-quvvatlash va universitetlar bilan sohalararo hamkorlik.
  

Xitoy davlati ta'lim tizimi SWOT tahlili:

• 
  S: Xitoy ta'lim tizimi o'zida yuqori darajadagi universitetlar va ta'lim muassasalarini tashkil etadi. Bu muassasalar dunyoda tanilgan va xalqaro darajada ittifoq etgan ta'lim natijalariga ega.
  
• 
  W: O'qishning traditsiyal va memoristik usullari, ta'lim jarayonida qiziqishni oshirish va talabalarning iqtidorlarini rivojlantirishda iste'mol qilishning chegaralanganligi.
  
• 
  O: Xitoy ta'lim tizimi innovatsiyalarni qo'llab-quvvatlash uchun yangiliklarni qabul qilish va texnologik rivojlanishga yo'naltirilgan ta'lim dasturlarini taklif etishga intiladi.
  
• 
  T: Ta'lim sohasidagi yangiliklarni tezlashtirish uchun universitetlar va ta'lim muassasalaridagi yangi texnologiyalarni qo'llab-quvvatlash va ularni ta'lim jarayonida samarali ishlatish.
  

Malayziya ta'lim tizimi SWOT tahlili:

• 
  S: Malayziya ta'lim tizimi yuqori darajadagi universitetlari, ta'lim muassasalari va ta'lim dasturlariga ega. Bu dasturlar quyidagi sohalarda ajralib turadi: inson resurslari, turizm, biznes, mühendislik va biotexnologiya.
  
• 
  W: Ta'lim sohasidagi yangiliklarni tezlashtirish uchun resurslar va moliyaviy imkoniyatlarning cheklanishi.
  
• 
  O: Malayziya ta'lim tizimi yurtdosh universitetlar bilan hamkorlikda qator ilmiy va innovatsion loyihalarni amalga oshirishga intiladi.
  
• 
  T: Teknologik rivojlanishga yo'naltirilgan ta'lim sohasidagi yangiliklarni qo'llab-quvvatlash va talabalarni texnologiyalar bilan ta'minlash.
  

Hindiston davlati ta'lim tizimi SWOT tahlili:

• 
  S: Hindiston ta'lim tizimi yuqori darajadagi universitetlari, tekhnologiya institutlari va ta'lim muassasalariga ega. Bu muassasalar dunyoda tanilgan ta'lim natijalari bilan mashhur.
  
• 
  W: Ta'lim sohasidagi infrastruktura va resurslarning cheklanganligi, o'qituvchilar kadrlarining talabalarning iqtidorlarini va o'z fikrlarini rivojlantirishga yetarli tayyorgarliklarga ega bo'lmaganligi.
  
• 
  O: Hindiston ta'lim tizimi talabalarni texnologik innovatsiyalarga va rivojlanayotgan sohalarga intilishga yo'naltirilgan ta'lim dasturlarini taklif etishga intiladi.
  
• 
  T: Ta'lim sohasidagi yangiliklarni tezlashtirish uchun innovatsiyalar va texnologiyalar bilan ta'minlash, universitetlar va ta'lim muassasalarining sohalararo hamkorliklarini oshirish.
  

Singapur, Japoniya, Koreya, Xitoy, Malayziya va Hindiston ta'lim tizimlari bir nechta yuqori darajadagi rivojlanishga erishgan mamlakatlardir. O'zbekiston milliy ta'lim tizimi o'zining o'ziga xosliklari bilan bir qancha jihatlarini o'rgangan holda ulardan foydalanishi mumkin:

1. 
   Sinovlar va tajribalar almashish: O'zbekiston ta'lim tizimiga, yuqori darajadagi ta'lim natijalariga ega bo'lgan mamlakatlar bilan sinovlar va tajribalar almashish imkoniyati mavjud. Ularining ta'limning mahsulotlari, darsliklar va tadbirlarini o'rganish, o'zgartirish va ularning yuqori samaradorlik darajalarini olish uchun ularning ta'lim modellari va tahlillaridan foydalanish mumkin.
   
2. 
   Teknologiyalardan foydalanish: Yuqori darajadagi ta'lim tizimlari, texnologik rivojlanishga katta e'tibor berishadi. O'zbekiston ta'lim tizimi ham yangi texnologiyalardan foydalanish va ularni o'quv jarayonida samarali ishlatishga intiladi. Singapur, Yaponiya, Koreya, Xitoy, Malayziya va Hindistonning ta'lim tizimlaridagi texnologik rivojlanish va ularning ta'limda qo'llanishini o'rganish, o'zbekiston ta'lim tizimini ham bu yo'nalishda rivojlantirishga imkon yaratishi mumkin.
   
3. 
   Innovatsiyalar va ilmiy hamkorliklar: Yuqori darajadagi ta'lim tizimlari o'zining innovatsiyalar va ilmiy hamkorliklar tizimini rivojlantirishda muvaffaqiyatli bo'ladi. O'zbekiston ta'lim tizimi ham o'zining innovatsiyalarini o'rganish va o'zini bu sohada rivojlantirish uchun yuqori darajadagi ta'lim tizimlar bilan hamkorlik qilishga intiladi.
   
4. 
   O'qituvchilar kadrlarini tayyorlash: Yuqori darajadagi ta'lim tizimlari o'qituvchilar kadrlarini samarali tayyorlash va ularga o'zlashtirishga e'tibor qaratadi. O'zbekiston ta'lim tizimi ham o'qituvchilar kadrlarini rivojlantirish va ularning professional bilimlarini oshirish uchun yuqori darajadagi ta'lim tizimlarining usullaridan foydalanish mumkin.
   

5. Jangorli ta'lim modellari: O'zbekiston ta'lim tizimiga Singapur, Japoniya, Koreya, Xitoy, Malayziya va Hindiston ta'lim tizimlaridan jangorli ta'lim modellari olib kelish mumkin. Bu mamlakatlarning ta'lim modellari, talabalarning iqtidorlarini va kreativligini rivojlantirishga yo'naltirilgan, amaliyotga yo'naltirilgan va innovatsiyalar bilan ta'minlangan. Bu modellardan o'rganilgan tajribalardan foydalanib, o'zining ta'lim modellari va dasturlarini yanada rivojlantirish mumkin. 6. Kasb-hunar markazlari va texnikumlar: Singapur, Malayziya va Koreya ta'lim tizimlarida kasb-hunar markazlari va texnikumlar juda kuchli o'rin tutadi. Bu tashkilotlar orqali talabalar o'z kasb-hunarlarini o'rganish, amaliyotda ko'plab ko'nikmalarga ega bo'lish va ish bilan bog'liq tajribalarini oshirishlari ta'lim tizimining amaliy aspektini kuchaytiradi. O'zbekiston ta'lim tizimiga ham bu kasb-hunar markazlari va texnikumlar tizimini joriy etish va talabalarni ishbilarmonlik asoslari bilan tayyorlash imkonini yaratish mumkin.
7. Innovatsiyalar va texnologiyalar: Singapur, Japoniya va Koreya ta'lim tizimlari innovatsiyalarni va texnologiyalarni ta'lim jarayonida intensiv ravishda qo'llab-quvvatlash bilan ajralib turadi. Bu mamlakatlar talabalarni yangi texnologiyalarga o'rgatish, virtual o'qitish platformalarini ishlatish va texnologiyalar orqali o'rganishni oshirishga intiladilar. O'zbekiston ta'lim tizimida ham innovatsiyalar va texnologiyalar bilan tayyorlangan o'quv dasturlari, virtual o'qitish vositalari va ilg'or multimedia materiallarini o'z ichiga olgan yangiliklar joriy etilishi mumkin.

Singapur ta'lim tizimidan o'rganiladigan jihatlar:

• 
  Ta'lim tizimining integratsiyasi va mazkur tizimga tegishli bo'lgan sohalararo hamkorliklarning o'sishi;
  
• 
  Ta'lim tizimida ishlab chiqarishni rivojlantirish yoki innovatsiyalarni amalga oshirish uchun ilmiy fanlar, kasb-hunar markazlari va ta'lim institutlari bilan ishlash;
  
• 
  Yangi ta'lim modellari va strategiyalarini qo'llash.
  

Yaponiya ta'lim tizimidan o'rganiladigan jihatlar:

• 
  Ta'lim tizimida ishchi kadrlarning talabalarga o'qitish usullarini yaxshilash;
  
• 
  Ta'limning har qanday darajasida talabalar uchun alohida qo'llanmalar yaratish;
  
• 
  Barcha talabalarni o'zlashtirish uchun muhokama va ijodiy fikrlashni rag'batlantirish.
  

Koreya ta'lim tizimidan o'rganiladigan jihatlar:

• 
  Ta'lim tizimi integratsiyasi va sohalararo hamkorliklarning o'sishi;
  
• 
  Kasb-hunar va o'qish imkoniyatlarini birikmasiga intilish;
  
• 
  Ta'lim tizimi darajasini oshirish uchun sohalarda innovatsiyalar qo'llash.
  

Xitoy ta'lim tizimidan o'rganiladigan jihatlar:

• 
  Ta'lim tizimi integratsiyasi va mazkur tizimga tegishli bo'lgan sohalararo hamkorliklarning o'sishi;
  
• 
  Universitetlar va ta'lim institutlarining hujjatlarini, yangi fanlar va innovatsiyalar uchun boshqa ta'lim muassasalariga tarqatish;
  
• 
  Talabalar uchun innovatsiyalar va qo'shimcha kasb-hunar imkoniyatlari yaratish.
  

Malayziya ta'lim tizimidan o'rganiladigan jihatlar:

• 
  Ta'lim tizimida o'quv yuklari va o'zlashtirishni rag'batlantirish uchun tezkorroq ta'lim usullari;
  
• 
  O'qituvchilar kadrlarining tayyorlashi va o'quv yuklarini bajarishda yangi usullarni rivojlantirish;