3. Y. Alimjonova a. Tо‘laganov

Burundan nafas olishuchun mashqlar namunasi
1.Burun katagining о‘ng tarafini barmoklar bilan bekitidadi, chap 
burun katagidan nafas olinadi. Chap burun katagi bekitilyb о‘ng burui 
katagidan nafas chiqariladi. Mashq 4-6 marta kaytariladi.
2.11afas olinadi,
-
nafas chiqarayotgapda buruining sn tarafi, nsshona, 
peshonaping yon tarafiga oxista qо‘l uchi bilap uriladi. Mashk 4-6 
marta qaptariladi.
Z.Ogiz ochiq-holda burundan nafas olib chikarilali. Mashq 10-12 marta 
kaytariladi.
4.Burun kataklari kengaytiriladi. Nafas olinadn, nafas 
chiqarayochtanda burun kataklari о‘z holatiga kaytadi. Mashk 4-6 marta 
takrorlanadi. ■
e.Yoshni gо‘g‘ri tntib, kafas chiqarayotganda boshni oxiyeta о‘ngga, 
chapga buriladi va asl holiga keltiriladi. Mashk 4-6 marta qaytarnladi.
Mashqlarni turli harakatlarga boglab, xar xil xolatlarda bajarish 
maqoedga muvofiq. Mashklar katta xoxish bilan. ongly ravishda amalga 
oshirshi lozim. Aks holda nafas, bilan boglik ovozga putur yetadi. 
San’atkorning yо‘li berkiladi.
Sahna nutqida matn ma’nosini yuzaga chiqarishda xarakat 
birinchi о‘rinda bо‘lsa, musiqiy nutqda ashulada, ma’no musiqiy kuy orqali 
ifoda etiladi. Butun e’tibor matn mazmunini musiqiy va hissiy tо‘g‘ri 
ifodalashga qaratiladi.
Ba’zi odamlyrda iutqiy ovoz musikali ovoz bilan bir xil bо‘lmaydi. 
Nutqiy ovozi yuqori, kuylash ovozi past bо‘ladi. Shu bois, machn ifodasi 
haM:6ir-biriga mos kelmaydi.
Nutqiy'ovozda- tembr hunukroq, ammo musikiy nutkda gо‘zal bо‘lishi, 
kuylovchi ovozida musiqiy notalarni erkin olishi mumkin. Nutqiy ovozda 
unli harflar tovush shkalasida sirgaladi, kuylovchi ovozda esa tebranish 
yuz beradi. Shu bois nutkiy, ya’ni dramatik ovozdaga tebranmaslik 
musikiy ovozdagidan farqli о‘larok о‘ziga xos tembrni vujudga 
keltiradi.
Inson hayotida ovoz rivoji sustlashib, yо‘qolib ketish hollari 
ham bо‘ladi; Ovozynson balog‘atga yetish davrida о‘zgaradi. Bu davrni 
mutatsiya davri deb ataladi. Shu bois, bu davrga achohida dikkat talab 
etiladi.
;
' - 
G1
•■ 
'
Ovoz kuchi - buxislat, chiqayotgan xavo bosnmi sikilishidan 
xamda ovoz naychalari tebranishdan yuzaga keladi. 
^
Tembr - nutq apparatini anatomik tuzilishidan va undan bilimdonlik 
bilan foydalanish natijasida paydo bо‘ladi.
5
Ovoz balandligi markaziy nerv sistemasining bergan 
kо‘rsatmasiga asosan, ovoz naychalarning tebranish chastotasiga 
bog‘lik. Professor YE. F. Oficheva yozishicha: «Tabiat in’om qilgan