3. Y. Alimjonova a. Tо‘laganov

84
xz 

---

Muqimiy bu mopologda Obidaniig sevgisiga о‘z sevgisi bilap javob 
berib, unp tipchlaitiradi. Obndaning ruhnni kо‘tarib yordam berishga kat’py 
va’da beradi, ioxaqlikka norozilik bildiradi. Lekii Oopda baxtli bо‘lishiga 
ishonmaydi.
Muqimiynipg va’dalarini, noxaqlikdam ioroziligini, kasamlarini, 
tinchlantirishlariii eshitpb, tо‘lkinlaiib, о‘pkasi tо‘lib turgan Obida sо‘z 
bilan о‘z xolatini ifoda eta olmaganligi uchun ariyaga о‘tadi.
«Yorug jaxon shu bugui kо‘zga zim -ziyo kо‘riiur, 
Bugungi tо‘yu, о‘yin - kulti xam azo kо‘rinur. 
Yutarg‘a qa’riga ham ajdari, nojatsizmap men, 
Halokatsmga zamon о‘ylasam rizo kо‘rinur».
Obida arnyasida takdirdan kattiq noroznlik tug‘yoni bor.Ariya 
Mukimiyni iztirobga soladi. Zamon yetkazgan jabr - jazolardan 
Muqimiyning kalbi tо‘lqinlanadi. Muqimiy ariyani davom ettiradi.
«Jabru - jafolarkim, yetar manga dam - badam, Rangi uzra rangi kо‘rdim, 
alam ustida alam. Raftor qilurg‘a, bitkali ojiz erur qalam Kundan - kun 
osha ortsa sitam, bu nechuk sitam Bechora bu Muqimiy gulominga 
Ofarin». Mukimiyning bu ariyasida norozilik davom etadi.
Obida:
-«Bu kun siz aytgan о‘shal Ofarin emas, ustoz, musibat ostida rost 
qomati duto kо‘rinur».
Obida bu ariya orqali men siz aytgan.Ofarin emas, niyatlarim barbod 
bо‘ldi. Hayotning jumbog‘i - yechilmaydigan g‘ov, tо‘siqni Muqimiy 
bilan Obida (sevishganlar) yengolmaydi, demokchi bо‘ladi. Manna yana 
bir misol:
SH.Sa’dulla va Zinat Fatxulin «Vatan ishqi» musiqali dramasidagi 
Subxonqul tо‘dadan qochib uyiga keladi, lekin uyidagilar (xotini, qizi, 
qaynotasi) Subxonqul uyga yaxshi niyat bilan kelganiga ishonmaydilar. 
Subhonqul kog‘oz kо‘rsatadi. Narzi (xotini) oyogiga yiqiladi. Non ursin, 
deb qasam ichadi. Gapim*rost, deb ishoitiradi, xammalari ishonadilar. 
Lekin, ertasiga Narzi chegarachilarni oldyga borib Subxonqulni kog‘ozi 
soxta ekanligini aniqlab keladi.
85
Narzi xafa bо‘lib uyga kiradi. Subhonqul Narzini xafaligini |6 
sarosimalanib unga xushomad qiladi.
„^bchonqul Narznga «Menga ta’na qilma, axir msn sizlarpi lsb ^iman», 
- deganda Narzi - «Siz kayerdan keldingiz, bizpi &inim, rostini 
aytmasangnz xozir chikib keting, kо‘zimga ynmash», - deydi. S> 
bxonqul «Kochib keldim» - deo javob kiladi. «O)'. Mana ot, (kо‘ksini 
ochib)».Shu sо‘zlar bilan Subhonqul s dushman emasman» deb о‘ziii 
oklab xotiniga tushuntiradi. ini ipyunmagach, tulib-toshib, yana \am uni 
ishontirish uchun «kо‘p nama»,-deb ashulani (ariyani boshlaydi, 
yuragidagi tugunnni, sini ashula orqali ochib tashlaydi).
!' S>bxonkulning maqsadi xotiniga qanday qilib bо‘lsa \am, ^i yо‘l 
bilan bо‘lsa ham, о‘zini aybdor emasligini tushuntirish, ^vgirish, nima 
bо‘.tsa ham oilasi bilan birga qolishga uripish. shi hayajon bilan, butun 
vujudi bilan, yuragini о‘rtayotgan о‘t n^asi bilan: ot! Mana ot, - deb 
maqsadini ashulada davom etar V, ashulani, sо‘zning tо‘nida 
(ohangida) aytadi. Subqonqul Kadini, qayajonini yanayam yakqolrok 
ochib berishga intiladi.
Kо‘p qiynama, azob berma,
О‘ksik yuragim,
Qon bо‘lmasin.
G‘am bо‘lmasin,
Bas kil azizim. 
i: 
Yorim desa yovum ekan,
Qiynalar dilim.
Xoin esang seni hech ham,
Kechirmas elim.
Narzi ariyani davom ettirib, Subhonqulga ishonmayotganini ^yradi. 
:
' Subxonqul:
Kechirmasang mana kо‘ksim,
Kutqar azobdan. 
,,. 
Ot, meni ot, xotin ot, ot.
Tо‘ydim bu jondan.
Azoblardan alamlardan
Ot, meni qutqar.
86

---

Subhonqul musiqa, monologini davom ettirib agar ishonmasang, 
kschirmasang, «Ot meni, ot» joiimdai tо‘ydim azoblardan msni kutkar, deb 
yolvoradi, tiz chо‘kib iltimos qiladi.
Bu srda m\siqali monolog nixoyatda chо‘qqpga (kulminatsiyaga) 
chmkishi kerak. His-\ayajon chо‘qqisida armya faryod bilan ijro etilishp 
kerak. Subxonqul aybdor emasligiga ishontirmokchi. U hakikatpn talab 
kiladi. Jon-jaxdi bilam kat’iyan haqiqatni talab qiladi.