4- ma’ruzamavzusi: Modulyasiya xaqida tushuncha. Amplituda modulyasiyasi (AM)

4.2. Amplituda modulyatsiyasi

Yuqorichastotaligarmoniktebranishberilganbo‘lsin:

Ta'rif: Amplituda modulyasiyasi deb yuqori chastotali garmonik tashuvchi tebranishning, amplitudasini past chastotali birlamchi signalning o‘zgarish qonuniga mos ravishda o‘zgarishiga aytiladi.

Yuqoridagi keltirilgan ta'rifga asoslanib AM signalning amplitudasini qo‘yidagi ifoda ko‘rinishda yozish mumkin:

bu yerda, – modulyasiyalanmagan tashuvchining amplitudasi; – proporsionallik koeffitsienti; – past chastotali birlamchi signal.

U xolda AM signalnimatematikifodasiniqo‘yidagiumumiyko‘rinishdayozishmumkin:

(4.43)

Past chastotalibirlamchi signal sifatidagarmoniktebranisholinsin:

Odatda etib tanlanadi.

Tashuvchining boshlang‘ich fazasi φ = 0 teng bo‘lsin. U xolda:






deb, belgilab4.7 niquyidagiko‘rinishdayozishmumkin:


(4.8)


deb, belgilab4.8 niquyidagiko‘rinishdayozib, garmonik AM signalningmatematikifodasinixosilqilamiz:



bu yerda, – modulyatsiya koeffitsienti.
(4.9) ifoda birton Ω bilanmodulyatsiyalanganamplitudasimodulyatsiyalangansignalninganalitik (matematik) ifodasihisoblanadi.
Modulyatsiyakoeffitsienti deb modulyatsiyalovchisignalamplitudasining tashuvchi tebranish amplitudasiga nisbatiga aytiladi, ya’ni . Uningqiymatimodulyatsiyalovchisignalshakliqabulqilishqurilmasichiqishidabuzilmasdanaksettirilishiuchun oralig‘idao‘zgarishikerak, ya’ni . Bu ko‘rsatkich texnikfoydalanishdafoizlardabaholanadiva odatdamodulyatsiya chuqurligidebataladi, ya’ni .Agar bo‘lsa, bundaymodulyatsiyaortiqchamodulyatsiyagaolibkeladi, bu holda qabullash qurilmasi amplitudasi modulyatsiyalangan signaldan uning o‘rovchisi ni buzilishlar bilan ajratib oladi, chunki qabullash qurilmasida detektor sifatida tokni faqat bir tomonga o‘tkazish xususiyatiga ega bo‘lgan nochiziqli elementlardan foydalaniladi.

4.1-rasm. AM signal xosil qilish vaqt diagrammalari: a) modulyatsiyalovchi past chastotali signal, b) yuqori chastotali tashuvchi, d) AM signal

4.1c-rasmdagi AM signalning vaqt diagrammasidan ekanligini, bundan esa ekanligini ko‘rish mumkin.

4.2-rasmda AM signalningturlixil