4-§. Vilson kamerasında alfa-bόleksheleriniń treklerin demonstraciyalaw Eksperimenttiń maqseti

a) Radiydan paydalanǵanda jumıstı orınlaw tártibi. 
- nasostıń dástesi bir márte kúshli tartıp turıladı hám bόlekshelerdıń payda 
etken izleri kameranı ústingi tárepindegi aynası arqalı baqlanadı; 
- eger bόlekshelerdiń izleri nasostıń dástesi bir ret tartılǵan waqıtta 
kόrinbese, onda dáste kamera ishindegi bόlekshelerdiń izleri kόringenge 
shekem bir neshe ret tartıladı; 
- jumıstı qayta όtkizip, alfa-bόleksheleriniń izlerin jáne payda etiw ushın 
keminde 1-2 minut waqıt kútiw kerek. Sebebi, izler jáne payda bolıwı ushın 
gaz aralaspası teńsalmaqlıq halına keliwi kerek; 

---

6 
- jumıstı orınlap bolǵannan keyin kamera qapqaǵı ashıp qoyılıp, 
plastinkadaǵı ıǵal gilemsheniń kebiwi támiyinleniwi kerek; 
- kameranı shań hám hár qıylı pataslıqlardan taza saqlaw kerek. 
b) Toriydan paydalanǵanda jumıstı orınlaw tártibi. 
- toriy-232 dereginen (546 36) rezinalı qapqaǵı alınadı hám oǵan shlang 
xomut járdeminde bekitiledi; 
- Vilson kamerasındaǵı ventilyaciyalıq klapan qapqaǵı bosatıp alınıp, toriy 
deregine jalǵanǵan shlangtıń ekinshi ushı kameranıń sol ventilyaciyalıq 
klapanına qatırıladı; 
- shlangtıń tiykarǵı ventili ashılıp, kamera ishine radon-220 gazı kirgiziledi. 
Kόbirek massa kirgiziw ushın toriy dereginiń plastikli ıdısı bir neshe ret 
qısıladı (bul processti nasostıń dástesi áste tartılıwı arqalı da ámelge asırılıwı 
múmkin). 
Radon-220 nıń qısqa yarım ıdıraw dáwirine iye ekenligi (55.6 s) esapqa 
alınıp tόmendegilerdi qısqa waqıt ishinde orınlaw kerek: 
- shlangtıń ventili bekitilip, toriy deregi kameradan ajıratıladı hám onıń da 
qapqaǵı burap bekitiledi; 
- nasostıń dástesi bir márte kúshli tartıp turıladı hám bόlekshelerdıń payda 
etken izleri kameranı ústingi tárepindegi aynası arqalı baqlanadı. 
2-súwrette radiy hám toriydan izotoplarınan paydalanıp orınlanǵan 
jumıslar kόrsetilgen. 
a) Radiy-226 úlgisi menen 
b) Toriy-232 úlgisi menen 
2-súwret. Vilson kamerasındaǵı alfa-bόleksheleri payda etken 
treklerdiń demonstraciyası.