4. Algoritmdıń tiykarǵı ózgeshelikleri hám súwretlew usılları

Algoritmlardı sózler arqalı súwretlew. Algoritmik tiller. Algoritmdı súwretlewdiń júdá keń tarqalǵan usılı bul onı algoritmik tilde jazıw bolıp tabıladı, bul ulıwma halda jazıwlar sisteması hám algoritmlardı birdey hám anıq jazıw qaǵıydaları hám olardıń orınlanıwı. " Algoritmik til" hám " programmalastırıw tilleri" túsinikleri ortasında parq bar ekenligine itibar beriń;
Áwele, algoritmik tilde atqarıwshı tekǵana kompyuterdi, bálki " sazlawda" islew ushın úskeneni de ańlatıwı múmkin. Algoritmik tilde jazılǵan programma álbette kompyuter ushın arnalmagan.
Hár bir til sıyaqlı algoritmik til da óz sóz baylıǵına iye. Bul sózliktiń tiykarın ol yamasa bul algoritm atqarıwshısınıń buyrıqlar sistemasına kiritilgen buyrıqlardı jazıw ushın isletiletuǵın sózler quraydı. Bunday buyrıqlar ápiwayı buyrıqlar dep ataladı. Algoritmik tilde ma‟nosi hám isletiliw usılı bir márte ornatılatuǵın sózlerden paydalanıladı. Bul sózler xizmetker sózler dep ataladı.
Funksional sózlerden paydalanıw algoritmdı jazıwdı jáne de xarakteristikalı etedi hám túrli algoritmlardı usınıw forması birdey boladı.
Algoritmik tilde jazılǵan algoritmdıń atı bolıwı kerek. Berilgen algoritm qaysı mashqalalı sheshimdi súwretlewi anıq bolıwı ushın atınıń tańlaw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Algoritm atınıń ajıratıp kórsetiw ushın onıń aldında ALG (ALGoritm) xızmet sózi jazılǵan. Algoritm atınan (ádetde jańa qatarda ) keyin onıń buyrıqları alınadı. Algoritmdıń bası hám aqırın kórsetiw ushın onıń buyrıqları BOSH (Baslaw ) hám TAM (Tamam ) xızmet sózleri juftligiga kiritilgen. Buyrıqlar izbe-iz jazıladı.
Algoritmdı jazıw izbe-izligi:


ALG algoritm_nomi BOSH
Algoritm buyrıqları izbe-izligi TAM

Mısalı, robot-atqarıwshınıń háreketin belgileytuǵın algoritm tómendegishe bolıwı múmkin:

ALG robot-atqarıwshı

BOSH OLDINGA

SHEPGA O'NGGA
OLDINGATAM
Jańa algoritmlardı dúziwde aldınlaw dúzilgen algoritmlardan paydalanıw múmkin.
Basqa algoritmlardıń bir bólegi retinde tolıq isletiletuǵın algoritmlar járdemshi algoritmlar dep ataladı. Aldınan dúzilgen hár qanday algoritm járdemshi bolıwı múmkin. Ózinde járdemshi algoritmlarǵa siltemenı óz ishine alǵan algoritm ma‟lum bir jaǵdayda járdemshi bolıp shıǵıwı múmkin. Kóbinese, algoritmlardı dúziwde járdemshi algoritmnan paydalanıw kerek boladı, bunnan tısqarı, bul júdá quramalı hám qolaysız bolıwı múmkin. Bunday algoritmdı hár sapar qayta dúziw hám odan keyin paydalanıw ushın yadlaw hár sapar logikasız, jumıs baslaǵan bo'lar edi. Sol sebepli, ámelde, ornatılǵan (yamasa standart ) járdemshi algoritmlardan keń paydalanıladı, ya‟ni turaqlı túrde atqarıwshınıń ixtiyorida bolǵan bunday algoritmlar. Bunday algoritmlarǵa " ápiwayı" járdemshi algoritmlar sıyaqlı shaqırıq etiledi. Robot atqarıwshısı jumısshı maydandıń qálegen noqatınan bazaǵa ótiwi múmkin bolǵan járdemshi algoritmǵa iye; atqarıwshı ushın BASIC programmalastırıw tili, mısalı, ornatılǵan SIN algoritmı bolıp tabıladı.
Algoritm járdemshi retinde ózine shaqırıq qılıwdı óz ishine alıwı múmkin jáne bul halda ol rekursiv dep ataladı. Eger algoritmdı ózine jóneltiriw buyrıǵı algoritmdıń ózinde bolsa, ol jaǵdayda bunday rekursiya tuwrıdan-tuwrı dep ataladı. Berilgen algoritmǵa rekursiv shaqırıw sol algoritmda shaqıriletuǵın járdemshi algoritmnan kelip shıǵıs jaǵdaylar bar. Bul rekursiya tikkeley bolmaǵan dep ataladı.
Aldınǵa rekursiyaning mısalı :
ALG háreket
BOSH OLDINGA
O'NGGA
háreket TAM

Atqariliwshi buyrıqlar tártibi ba‟zi shártlerdi tekseriw nátiyjelerine qaray belgilenetuǵın algoritmlar tarmaqlanıw dep ataladı. Olardı algoritmik tilde xarakteristikalaw ushın arnawlı birikpe buyrıǵı, tarmaqlar buyrıǵı isletiledi. Ol " alternativ" blok -sxemaǵa ámel etedi hám tolıq yamasa qısqartirilgan formada da bolıwı múmkin.

Robot atqarıwshısına salıstırǵanda, robotning jumıs maydanı shetinde ekenligin tekseriw shárt bolıwı múmkin; ámeldegi ketekshede obiekt bar ekenligin tekseriw (awa / joq ) hám basqalar :

AGAR shárt

Ol HOLDA ceriya1 AKS HOLDA ceriya2 HAMMA
AGAR shárt
Ol HOLDA ceriya HAMMA
AGAR shet
Ol HOLDA ońǵa AKS HOLDA aldınǵa HAMMA

Tómende tarmaqlanıw buyrıǵınıń rawajlanıwı bolǵan tańlaw buyrıǵınıń algoritmik jazıwı keltirilgen:

TANLASH
QASHONKI shart 1: seriya1 QASHONKI shart 2: seriya2

…
QASHONKI shart N: seriyaN

AKS HOLDA seriyaN+1 HAMMA