4-bosqich 620-19 guruh talabasi G’olibbekov Omadbek Муаммоли ўкитиш технологияси

Ўқув муаммосининг мухим белгилари қуйидагилар:

• 
  янги билимларни шаклланпшришга олиб келадиган номаълумнинг булиши;
  
• 
  талабаларда номаълумни топши йўлида талантни амалга оширши учун зарур бўлган муайян бплим заҳирасининг бўлиши.
  

Ўқув муаммосини счиш жараёинда талабалар аклий фаолиятининг мухлм босқичи унинг ечилиш усулини ўйлаб тониш ёки гипотеза килишш ҳамда уни асослашдир.
Укув муаммоси муаммоли саволлар билан изчпл ривожлантприб борилади ва бунда ҳар бир савол уни ҳал қилинишида бир босқич бўлиб хизмат қилади.
Муаммонинг таркибий қисмлари, маьлум ва номаьлумиинг ўзаро муносабати характери билимга бўлган эҳтиёжни келтириб чикаради ва фаол билишга бўлган изланишга ундайди.
Таъкидлаш жоизкн, муаммоли ўкитишнинг зарурий шарти талабаларда унинг натижасини излаш жараёнига бўлган ижобий муносабитни вужудга келтириш ҳисобланади.
Талабаларнинг муаммоли ўқитишдаги ижодий ва қидирув билиш фаолияти муаммоли вазият пайдо қилинганда талабалар машғулотда муаммони ифодшшб беришдан иборат бўлади, яьни билишдаги қийинчиликларнинг пайдо бўлиши моҳиятини (яъни ушбу дамда унга нима маълум бўлса) сўз билан ифодалаб беради, сўнгра муаммонинг ечилиш усулларини қидиради ва бунда турли тахминларни олға суради, талабалар ҳақиқий деб топган тахминлардан бирини фараз сифатида асос қилиб олади ва уни исботлайди, изланиш муаммо ёки вазифа бажарилгандан сўнг
тугалланади.

Шахс билиш фаолиятининг изланиш даврини махсус схемаларда ифодалаш мумкин: муаммоли вазият - укув муаммоси - ўкув муаммосини ечиш учун изланиш - муаммонинг ечилшии.

Муаммоли ўқитиш машғулотларини ташкил этиш ва ўтказишнинг муҳим томони шундаки, бунда ўқитувчи унинг ҳам таълимий, ҳам тарбиявий функциясини яхши англаб олган бўлиши талаб қилинади. Ўқитувчи ҳеч қачон талабаларга тайёр ҳақиқатнн (ечимнн) бериши керак эмас, балки уларга бнлимларни олишга туртки бериши, машгулотларда ва ҳаёт фаолиятларида зарур бўлган ахборот, воқеа, вақт ва ҳодисаларни онгида кайта ишлашларига ёрдам бериши лозим бўлади.
Муаммоли ўқитиш билимларни онгли ва мустаҳкам ўзлаштириш, атроф-муҳитга ўзининг фаол муносабатини белгилаб олишда талабалар билиш фаолиятини жонлантиришда катта имкониятларга эга.
Муаммоли ўқитишда ўкитувчи талабаларнинг билиш фаолиятини ташкил этади, шундагина талабалар фанларни таҳлил қилиш асосида мустақил равишда интеллектуал машаққатларни ҳал қилиш, хулоса чиқариш ва умумлаштириш, қонуниятларни шакллантириш, кўлга киритилган билимларни янги вазиятга татбиқ этишга интилади.
Айрим ҳолларда ўкитувчи талабаларда нафакат кизиқши уйготиши керак, балки ўкув« муаммосини ўзи ҳал қилиб қўймаслиги ва бошка ҳолларда талабаларнинг ўкув муаммосини
ечишдага мустацил ишларига рахбарлик килиш лозим, натижада талабаларда билимларга мустақил эришиш қобилияти шаклланади ҳамда гипотеза қўйиш ва уни исботлаш орқали янги ақлий ҳаракат усулларини топади, билимларни бир муаммодан бошқа кўчириш кўникмасини ҳосил қилади, диққат ва тасаввурлари ривожланади. Талабалар муаммоли ўкитиш жараёнида муаммоли вазиятда ўқув материалларини идрок қилиш орқали билим ва ақлий ҳаракат усулларини ўзлаштирар экан, ўрганилганларни мустакил таҳлил қилар экан, гипотезалар қўйиш ва уларни исботлаш орқали ўқув муаммоларини шакллангирар экан, унда талабаларнинг интеллектуал фаоллиги таъминланади.
Шундай қилиб, муаммоли ўкитишнинг вашфаси талабалар томонидан билимлар тизими ва аклий ҳамда амалий фаолиятлари усулларини самарали ўзлаштиришга хамкорлик килиш, уларда янги вазиятда олинган билимларни ижодий кўллаш малакасини хосил килиш, билиш мустацшишги ўкув ва тарбия муаммоларини ҳал килшидир.
Ўкув жараёнининг амалий тахлили муаммоси ўқитишнинг ўзига хослигини белгилаш имкониятини очади. Муаммоли ўқитишнинг моҳияти таълим олувчи томонидан ўзлаштирилиши лозим бўлгаи ахборотларни ўқитувчининг махсус ташкил килишидан иборатдир.