4-ma’ruza elеmеntlаrning dаvriy sistеmаsi

Qаytаrish uchun sаvоllаr
1. Dаvriy sistеmаsini аtоm tuzilish nuqtаn nаzаrdаn qаndаy tushuntirish mumkin?
2. Elеmеntlаrning qаndаy хоssаlаri dаvriy o’zgаrаdi?
3. Elеmеntlаrning vаlеntliklаrini nаmоyon qilishini аtоm tuzilish nuqtаi nаzаrdаn qаndаy tushuntirish mumkin?
Xorijiy adabiyotlar
P.W. Atkins, T.L. Overton, J.P. Rourke, M.T. Weller, and F.A. Armstrong “Inorganiс Chemistry” 6th edition ©2014 W. H. Freeman and Company 41 Madison Avenue New York, NY 10010
Raymond Chang “Chemistry” 12th edition 2015 McGraw-Hill
Gary L. Miessler, St. Olaf College, Paul J. Fischer, Macalester College “Inorganic chemistry” — Fifth edition ©2014 Pearson.
Tarqatma material
1.Juftlashmagan elektronlar soni teng bo’lgan atomlarni ko’rsating.
1) K 2) Ca 3) Al 4) C 5) Cr 6) Mn
A) 1,2 B) 3,4 C) 5,6 D) 1,3 E) 2,4
2.Juftlashmagan elektronlar soni teng bo’lgan atomlarni ko’rsating.
1) Ne 2) Be 3) B 4) O 5) Mo 6) P
A) 1.2 B) 3,4 C) 5,6 D) 1,3 E) 2,4
3.Juftlashmagan elektronlar soni eng ko’p bo’lgan atomni ko’rsating.
A) S B) Cl C) Mo D) P E) Si
4.Qo’zg’algan holatda juftlashmagan elektronlar soni eng ko’p bo’lgan elementni ko’rsating.
A) O B) As C) Cr D) S E) Br
5.Elektron formulasi quyidagicha bo’lgan elementlarni atom radiuslarining ortib borish tartibida joylashtiring.
1) 2s2 2p4 2) 2p6 3s2 3) 3s2 3p2 4) 3s2 3p4 5) 3p6 4s1 6) 4p6 5s1
A) 1,2,3,4,5,6 B) 1,4,3,2,5,6 C) 5,6,2,3,4,1
D) 2,3,4,5,,6,1 E) 1,3,5,4,2,6
6.Elektron formulasi keltirilgan elmentlar orasida s-elementlarni ko’rsating.
1) ..4p6 5s2 2) ..3d10 4s1 3) ..3p64s1 4) ..4s2 4p1 5) 1s2 6) ..4d5 5s1
A) 1,2,3 B) 4,5,6 C) 1,2,4 D) 3,5,6 E) 1,3,5
7. Elektron formulasi keltirilgan elmentlar orasida p-elementlarni ko’rsating.
1) 3s2 3p5 2) 3p6 3d1 4s2 3) 4p6 4d5 5s1 4) 4s24p3 5) 2p63s1 6) 3d54s2
A) 1,4 B) 2,5 C) 3,6 D) 1,2,3 E) 4,5,6
8.Juftlashmagan elektronlari bo’lmagan elmentlarni ko’rsating.
1) Zn 2) Ar 3) V 4) Ne 5) S 6) Sr
A) 2,4 B) 1,2,3 C) 1,2,4,6 D) 4,5,6 E) 1,2,3
A) 2,4,7 B) 1,2,3 C) 4,5,6 D) 1,3,5,7 E) 2,4,6
9. Elektron formulasi keltirilgan elmentlar orasida d-elementlarni ko’rsating.
1) 3p6 3d0 4s2 2) 3p6 3d6 4s2 3) 3p6 3d10 4s1
4) 3p6 3d10 4s2 4p1 5) 3p6 3d0 4s1 6) 3p6 3d10 4s2 4p2
A) 1,2 B) 2,3 C) 3,4 D) 4,5 E) 5,6
10. 4p pog’onadan keyin qaysi pog’ona elektronlarga to’la boshlaydi?
A) 4d B) 4f C) 3d D) 5s E) 5p
11. 5s pog’onadan keyin qaysi pog’ona elektronlarga to’la boshlaydi?
A) 5p B) 4d C) 4f D) 5d E) 6s
12. 3d pog’onadan keyin qaysi pog’ona elektronlarga to’la boshlaydi?
A) 4s B) 4p C) 3f D) 4d E) 5s
13. 4d pog’onadan keyin qaysi pog’ona elektronlarga to’la boshlaydi?
A) 4f B) 3f C) 5s D) 5p E) 6s
14. Davriy jadvalda nechta s va p elementlar bor ?
A) 12 va 30 B) 12 va 28 C) 14 va 32 D) 14 va 30 E) 14 va 24
15. Elektron formulasi 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d3 4s2 bo’lgan element davriy jadvalning qaysi davri va guruhida joylashgan?
A) IV va V B) III va II C) IV va VII D) IV va VI E) III va VIII
Mustaqil ta’lim
Elementlar davriy sistemasini guruxlar va davrlar bo’ylab, shuningdek gorizantal va dioganal usulda xossalarini o’zgarishini quyidagi sxemalar orqali tushintiring. (metallik, metalmaslik, oksidlovchilik va qaytaruvchilik, elektomanfiyligi, atom radiusi, ionlanish energiyasi va boshqa xossalari) Masalan mettallik xossasi o’ngdan chapga tomon kamayadi yoki susayadi.