4-маруза. Товар пул муносабатлари

Ижтимоий меҳнат тақсимоти — бу меҳнатнинг бир туридан бошқа
турларининг ажралиб чиқиши, яъни ишлаб чиқарувчиларнинг бирон -
бир маҳсулот турини ишлаб чиқаришга
ихтисослашувидир.
Ижтимоий меҳнат тақсимоти тарихида учта босқич ажратилади:
маҳсулотларнинг бозор учун эркин айрибошлаш мақсадида ишлаб 
чиқарилиши.
ижтимоий меҳнат тақсимотининг мавжуд бўлиши; ишлаб 
чиқарувчиларнинг мулк эгаси сифатида бир-биридан алоҳидалашуви;
Товар хўжалигининг белгилари
:

---

Товар хўжалигининг ривожланиш босқичлари:
• • Оддий товар хўжалиги – бунда муайян товарлар жамиятнинг
асосий
майда,
алоҳидалашган
ва
маълум
даражада
ихтисослашган қатламлари томонидан яратилиб, айирбошлашга
тақдим қилинган;
• • Оммавийлашган (капиталистик) товар хўжалиги –ўзининг
кўламлиги билан тавсифланади. Бунда бозор муносабатлари
умумий характер касб етади, яъни нафақат барча маҳсулотлар,
балки ишлаб чиқариш омиллари ҳам товарга айланади. Хусусий
мулк устуворлик касб етади.
• • Ҳозирги замон маданийлашган товар хўжалиги – бозор ва
давлат
механизми
ҳамда
глобаллашув
жараёнининг
афзалликларини ўзида мужассамлаштиради.

---

Ҳозирги замон товар хўжалигида кўлами жиҳатдан меҳнат 
тақсимотининг қуйидаги турлари фарқланган:
• индивидуал (шахснинг қандайдир касб ёки ихтисосликни 
эгаллаши);
• корхоналар даражасида (меҳнат жамоасида ҳар хил иш турлари, 
оператцияларнинг ажратилиш);
• тармоқ ва ишлаб чиқариш турлари кўламида (масалан, 
электроенергетика, нефт қазиб олиш, автомобилсозлик ва шу 
кабилар);
• мамлакат кўламида (саноат, қишлоқ хўжалиги ва бошқалар);
• мамлакат ичида ҳудудлар бўйича (ҳар хил иқтисодий 
ҳудудларда қандайдир маҳсулотни ишлаб чиқаришга 
ихтисослашиш);
• халқаро (алоҳида мамлакатларнинг қандайдир товарларни
ишлаб чиқаришга ихтисослашуви);

---

1
• Товар деб, бирон-бир нафлиликка ва қийматга эга бўлган айрибошлаш
учун яратилган маҳсулотга айтилади.
• Бошқача айтганда, товар нафлиликка ва қийматга эга бўлган бозор учун
ишлаб чиқариладиган маҳсулот ёки хизматлардир.
2
• Маҳсулотнинг захираларда турган, ички истеъмол учун 
фойдаланиладигаи ва қайтадан ишлаб чиқаришга жалб 
қилинадиган қисми товарга айланмайди. 
3
• Товарнинг хусусиятлари
• Алмашув қийматига эга — бу бир товар бошқасига муайян 
миқдорий нисбатларда айирболанишида намоён бўлади
4
• Нафлиликка эга — бу товарларнинг кишиларнинг бирор -бир
эҳтиёжини қондиришида куринади.
2.Товар ва унинг хусусиятлари

---