4-mavzu. Biznesda tashkiliy-farmoyish hujjatlar Reja

3. Farmoyish va ko’rsatma haqida tushuncha
Farmoyish hujjatlarni asosiy turlarini tayyorlash bir xil qechadi. U murakkab jarayonni hujjatlarni rasmiylashtirishning so’ngi bosqichida farq qilinib, jamoa faoliyati va yakka (buyruq farmoishi) shaxs uchun ham bo’lishi mumkin.
Farmoyish hujjatlarning quyidagi bosqichlarini ajratish mumkin:
-masalaning moxiyatini urganish
-hujjatning loyihasini tayyorlash
-hujjatni kelishuvi
-imzolashish
Farmoyish hujjatlarining tuzish va rasmiylashtirish jarayoni ma’lum korxona yoki uning ish yuritish bo’yicha qoidasi va hujjatlar shaklining tabelida ta’riflanishi lozim. U yerda hujjat loyihasi ustidagi ishlar ketma-ketligi va hujjatning xuquqiy qimmatini ta’minlovchi talablar berilgan. Hujjatning loyihasini tayyorlash ishlari bir yoki bir necha tizimlarga yoki aloxida shaxslarga YuKlanadi. Murakkab va katta hujjatlarning loyihasini ishlab chiqarish jarayonlarida ish guruhlari tuziladi, va mutaxasislar jalb etiladi.
Tuzilayotgan hujjat darajasi qancha katta bo’lsa, uning tayyorlovchilarga shunchalik katta shartlar qo’yiladi.
Hujjatlarni ishlab chiqishda xuquqiy asos bo’lib, hujjatni raxbarlik va boshqaruv organlari tomonidan chop etilishi, Yuqori organlarning quygan talablari, muassasalarga quyilgan masalarni amalga oshirishda bajaruvchi va tartibga soluvchi faoliyatning kerakligidir. Muassasalar va tuzilmaviy tashkilotlar ma’lum bir masala bo’yicha hujjatlarni ishlab chiqarishdagi initsiativalar bilan chikishi mumkin.
Farmoyi!n korxona ma’muriyati xamda bo’limlar raxbarlari tomonidan amaliy masalalar yuzasidan qabul qilinadigan hujjatdir. Odatda farmoyishlarda harakat muddati cheklangan bo’lib uning kuchi bo’limlarning tor doirasiga ayrim mansabdor shaxslar va fuqarolarga taaluqli bo’ladi. Farmoyishning matni xuddi buyruqniqi singari zaruriy qismlardan tashkil topadi. Faqat uming kirish qismida "BUYURAMAN" so’zi o’rniga "TAVSIYA QILAMAN", ” RUXSAT BERAMAN" kabi so’zlar ishlatiladi.
Ko’rsatma korxonalarda xabar, sifat metodik tusdagi masalalar shuningdek buyruqlar, yo’riqnomalar va boshqa xujjatlarning ijrosi bilan bog’lik bo’lgan tashkiliy masalalar yuzasidan chiqariladigan xuquqiy hujjatdir. Ko’rsatmaga birinchi bo’lib raxbar bosh muxandis ularning urinbosarlari imzo chyokish xuquqiga ega. Ko’rsatma korxonaning xos ish qogoziga bosiladi. U xam buyruq kabi, odatda, sarlavxa bilan yoziladi, asos va farmoyish qismlaridan tarkib topadi. Asos qismida, falon "maksadda", falon "buyruqdan bajarish uchun" kabi taomilga kirgan iboralar qo’llaniladi va "YuKLAYMAN", "TAVSIYa ETAMAN" so’zlari bilan farmoyish qismi boshlanadi. Muayyan xodimga uning xizmat lavozimi vazifalariga kirmaydigan ishlar yuklatilsa "TAVSIYa ETAMAN" so’zi qo’llanadi. Ko’rsatmaning farmoyish qismi buyruqning farmoyish qismiga uxshash bo’ladi.
Xulosa
Farmoyish hujjatlar raxbarlar tomonidan chiqariladigan hujjatlardir, farmoyish hujjatlariga buyruq, farmoyish, ko’rsatma kiradi. Buyruq doimiy ravishda shaxsan raxbar tomonidan tayyorlanadi, ko’rsatma va farmoyishlar raxbar muovinlari tomonidan bsriladi.
Farmoyish hujjatlarining tuzish va rasmiylashtirish jarayoni ma’lum korxona yoki uning ish yuritish bo’yicha qoidasi va hujjatlar shaklining tabelida tariflanishi lozim. U yerda hujjat loyihasi ustidagi ishlar qetma-qetligi va hujjatning xuquqiy kimmatini ta’minlovchi talablar berilgan. Hujjatning loyihasini tayyorlash ishlari bir yoki bir necha tizimlarga yoki aloxida shaxslarga yuklanadi. Murakkab va katta hujjatlarning loyihasini ishlab chiqarish jarayonlarida ish guruxlari tuziladi, va mutaxasislar jalb etiladi.
Tuzilayotgan hujjat darajasi qancha katta bo’lsa, uning tayyorlovchilarga shunchalik katta shartlar quyiladi.
Hujjatlarni ishlab chiqishda xuquqiy asos bo’lib, hujjatni raxbarlik va boshqaruv organlari tomonidan chop etilishi, yuqori organlarning qo’ygan talablari, muassasalarga qo’yilgan masalarni amalga oshirishda bajaruvchi va tartibga soluvchi faoliyatning kerakligidir. Muassasalar va tuzilmaviy tashkilotlar ma’lum bir masala bo’yicha hujjatlarni ishlab chiqarishdagi initsiativalar bilan chikishi mumkin.
Savollar
1.Tashkiliy-farmoyish hujjatlar qanday axamiyatga ega?
2. Tashkiliy hujjatlar tarkibiga qanday hujjatlar kiradi?
Z.Yo’riqnoma kim tomonidan tasdiqlanadi?
4.Farmoyish hujjatlar kim tomonidan chiqariladi?
5.Buyruqning qanday turlari mavjud?
6.Buyruq qanday asosiy qismlardan iborat?
7.Adliya maslaxatchisining vazifasi nimadan iborat?
8. Ko’rsatma qanday hujjat?