4-mavzu. Siyosiy tizim

birinchidan, davlat boshqaruvi tizimining o‘zini rivojlangan va demokratik mamlakatlar namunasi asosida, ularga o‘xshab takomillashtirish. Bu to‘xtovsiz davom etadigan jarayondir; 

ikkinchidan, kadrlar masalasini hal etish. Boshqaruv ti zimining asosiy, hal qiluvchi joylarida zamonaviy fikr yuritadigan, o‘z xalqi, o‘z Vatani manfaatlariga g‘oyat sadoqatli, yuqori malakali kadrlar ishlashi lozim; 

uchinchidan, ijroiya hokimiyati ustidan jamoatchilik, avvalo, saylab qo‘yiladigan hamda vakolotli organlar nazoratini, boshqacha aytganda, zarur vakolat berilgan xalq deputatlari amalga oshiradigan nazoratni butun choralar bilan kuchaytirish lozim»²⁷. 

Jamiyatning siyosiy tizimi bir qator tuzilmaviy yoki aniqrog‘i, asosiy boshlang‘ich tizimlardan tashkil topadi: ijtimo iy institutlarga oid (davlat, siyosiy partiyalar va manfaatlar guruhi), normativ va tartibga soluvchi (uni kishilarning kundalik hayotidagi xulq-atvori bilan belgilanadigan turli-tu man me’yorlar vujudga keltiradi), kommunikativ (siyosiy ti zim institutlari o‘rtasidagi aloqalarni yo‘lga qo‘yadi, bu tizimning unsurlariga, hukumatga axborot uzatadigan kanallar va ommaviy axborot vositalarini kiritish mumkin); mafkuraviy (siyosiy ong), siyosiy-madaniy, siyosiy shakldagi tizimlar shular jumlasidandir.

Jamiyatning siyosiy tizimi tuzilmasida quyidagilarni ajratib ko‘rsatish mumkin:

• siyosiy tashkilotlar (institutlar); 

  
  

• siyosiy me’yorlar (me’yorlar); 

  
  

• siyosiy munosabatlar; 

  
  

• siyosiy ong; 

  
  

• siyosiy madaniyat; 

  
  

• siyosiy muloqot; 

  
  

• siyosiy ishtirok 

  
  

Siyosiy tizim tuzilmalarini nisbatan aniqroq tasavvur qilish uchun uning har bir tarkibiy qismini alohida ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq.

Siyosiy tizimning eng faol va jo‘shqin qismi siyosiy tashkilotlar hisoblanadi. Siyosiy faoliyatning har qanday ko‘rinishi  uyushgan shakllarda - yagona maqsadga tobe kishilarning birgalikdagi harakati va ushbu birlikni boshqarish uchun qabul qilingan muayyan qoidalar, me’yorlar orqali amalga oshiriladi.
Jamiyatning siyosiy tashkiloti - moddiy asosni vujudga keltiradigan muayyan tashkilotlar va muassasalar majmui, siyosiy tizim butun binosining poydevori, uning muayyan vazifalarini amalga oshiradigan ma’muriy-boshqaruv tuzilmasi. Ularning o‘zaro munosabati natijasida ushbu jamiyatda siyosiy hokimiyat amalga oshiriladi.
Siyosiy tashkilot davlat, partiyalar, jamoat tashkilotlari va harakatlari, ommaviy axborot vositalari va cherkovni o‘z ichiga oladi. Davlat va partiyaning o‘zi siyosiy tashkilot lar hisoblanadi, ya’ni ular to‘g‘ridan-to‘g‘ri va bevosita keng kulamda siyosiy hokimiyatni amalga oshiradi va shunga intiladi, hokimiyatni amalga oshirish yoki hokimiyat uchun kurash ular faoliyatining asosi hisoblanadi. Nosiyosiy tashkilot lar siyosiy hokimiyatni amalga oshirishda deyarli ishtirok etmaydilar. Ularning siyosiylashuv jarayoni mamlakat hayotining muayyan bosqichlaridagina sodir bo‘ladi.