4-sentabrdagi “professional ta’lim muassasalari uchun o‘qitish materiallari to‘plamlarini yaratishni tashkil etish to’G’risida” gi

5

3-ILOVA
O‘quvchilarni baholash mezoni:
4-ILOVA
Elektr mashinalarining xalq xo‘jaligidagi o‘rni va ahamiyati.
Elektrlashtirish - bu yuqori kuchlanishli elektr tarmoqlari orqali energiya tizimlariga birlashtirilgan elektr stansiyalarida ishlab chiqariladigan elektr energiyasini sanoat, qishloq xo‘jaligi, transport va kundalik hayotga keng joriy etishdir.
Elektr mashinasi - mexanik va elektr energiyasini o‘zaro o‘zgartirishni amalga oshiradigan elektromexanik qurilma hisoblanadi. Elektr energiyasi elektr stantsiyalarida elektr mashinalari - mexanik energiyani elektr energiyasiga aylantiruvchi generatorlar tomonidan ishlab chiqariladi.
Elektr energiyasining asosiy qismi (80% gacha) issiqlik elektr stantsiyalarida ishlab chiqariladi, bu erda yoqilg‘i (ko‘mir, torf, gaz) yoqilganda, suv isitiladi va yuqori bosim va haroratda bug‘ga aylanadi. Ikkinchisi bug 'turbinasiga yuboriladi, bu erda kengayib, turbinaning rotorining aylanishiga olib keladi (turbinadagi issiqlik energiyasi mexanik energiyaga aylanadi). Turbina rotorining aylanishi generatorning miliga (turbin generatori) uzatiladi. Generatorda sodir bo‘ladigan elektromagnit jarayonlar natijasida mexanik energiya elektr energiyasiga aylanadi.
Atom elektr stansiyalarida elektr energiyasini ishlab chiqarish jarayoni issiqlik elektr stantsiyasidagi jarayonga o‘xshaydi, yagona farq shundaki, qazib olinadigan yoqilg‘i o‘rniga yadro yoqilg‘isi ishlatiladi.
Sanoat, transport, qishloq xo‘jaligi va aholi hayotini elektrlashtirish turli xil elektr jihozlaridan foydalanishni taqozo etadi. Ushbu uskunaning asosiy turlaridan biri mexanik energiyani elektr energiyasiga va aksincha - elektr energiyasini mexanik energiyaga aylantirish, shuningdek, bir turdagi elektr energiyasini boshqasiga aylantirish uchun ishlatiladigan elektr mashinalaridir.
Mexanik energiyani elektr energiyasiga aylantirish elektr generatorlari deb ataladigan elektr mashinalari yordamida amalga oshiriladi. Generatorlar bug ', gidravlika va gaz turbinalari, ichki yonuv dvigatellari va boshqa asosiy harakatlantiruvchilar tomonidan boshqariladi.
Ko‘pgina hollarda elektr stantsiyalarida ishlab chiqarilgan elektr energiyasi turli mashina va mexanizmlarni quvvatlantirish uchun yana mexanik energiyaga aylanadi. Shu maqsadda elektr motorlar deb ataladigan elektr mashinalari qo‘llaniladi.
Zamonaviy elektr stantsiyalari odatda o‘zgaruvchan tok ishlab chiqaradi va uni elektr tarmoqlari va elektr tarmoqlari orqali iste'molchilarga etkazish uchun oqimning kuchlanishini o‘zgartirish kerak. O‘zgaruvchan tokning bunday o‘zgarishi yoki o‘zgarishi transformatorlar deb ataladigan konvertorlar yordamida amalga oshiriladi. Transformatorlar aylanadigan qismlarga ega bo‘lmagan statik elektromagnit qurilmalardir. Biroq, printsipial jihatdan, ularning harakati va qurilmasi aylanadigan elektr mashinalari bilan juda ko‘p umumiy xususiyatlarga ega va shuning uchun ular so‘zning eng keng ma'nosida elektr mashinalari deb ham ataladi. Elektr mashinalarining boshqa turlari ham mavjud.