4. Xulosalar Foydalanilgan adabiyotlar

Mineral o‘g‘it sarfi va hosildorlik ranglari orasidagi bog‘lanishni aniqlash

Ho‘jaliklar	1 ga mineral o‘g‘itlar sarfi uchun ranglar Pxi	Hosildorlik ranglari Pyi	d=Pxi-Pyi	d^2
1	1	2	-1	1
2	2	1	+1	1
3	3	3	0	0
4	4	4	0	0
5	5	5	0	0
6	6	7	-1	1
7	7	6	+1	1
jami	28	28	0	4

Agarda belgilarning ayrim qiymatlari bir xil son bilan ifodalangan bo‘lsa, ularning ranglarini turli ketma-ket keluvchi tartib sonlar bilan emas, balki ulardan olingan o‘rtacha miqdorlar bilan ifodalash kerak.

3. Atributiv belgilar orasidagi bog‘lanishlarni o‘lchash usullari

Yuqorida (10.4-bo‘limda) ko‘rib chiqilgan Spirmen ranglar korrelyatsiya koeffitsiyentidan ranjirlantirib bo‘ladigan atributiv belgilar orasidagi bog‘lanishlarni o‘lchashda foydalanish mumkin.

Ma’lumki, alternativ holat atributiv belgilarni yuzaga chiqish shakllaridan biri hisoblanadi. Agar alternativ variatsiyaga ega bo‘lgan belgilardan biri omil, ikkinchisi oqibat bo‘lsa, u holda ular orasidagi bog‘lanishni K.Pirson tomonidan taklif etilgan assotsiatsiya koeffitsiyenti orqali baholash mumkin. Bu ko‘rsatkich quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:


(10.45)

Ingliz statistiklari Edni Dj. Yul va Moris Dj. Kendel tomonidan ikkita muqobil sifat belgilar orasidagi bog‘lanish darajasini baholash uchun kontigentsiya (lotincha so‘z bo‘lib bir xil tartibli ma’noga ega) koeffitsiyenti taklif etilgan:

(10.46)

Misol, 6 oktyabr 2000 yilda Rossiya televideniyasi terrorizm masalasini muhokama qilishga bag‘ishlangan eshittirishda aholiga murojaat qilib, quyidagi savollarga telefon orqali javob berishni iltimos qildi: «11 sentyabr voqealari munosabati bilan AQSh Prezidenti J.Bushning xalqaro terrorizmga qarshi siyosatini qo‘llaysizmi?», «Afg‘onistonda qurol qo‘llanishidan Amerika o‘z manfaatini ko‘zlayaptimi?». 4700 respondentlardan olingan javoblar quyidagichataqsimlandi.

10.6-jadval