417-guruh bitiruvchisiJaloldinova Gulnozaning “Masalani matematik modellashtirish orqali mustaqil fikrlashga o`rgatish”

Modellashtirishbosqichlari.
Bubo`limdaiqtisodiy – matematikmodellashtirishbosqichlariningmazmunvauningketma- ketliginibayon qilamiz.
Bosqichlar quyidagilardaniborat:
1.Iqtisodiymuammoni qo`yilishivauni tahlil qilish.
Maqsadningqo`yilishi modellashtirishdamuhim o`rin
egallaydi.Aniqqo`yilganmaqsadasosiyelemetlarva ularorasidagibog`lanishtarkibivaxarakteristikasinianiqlaydi.
Modellashtirishningdastlabkibosqichidama`lumotlarto`planadi va tahlilqilinadi. Tahliluchuntashlangan ma`lumotlarning to`g`riligibu modellashtirishningso`ngi natijalariga bog`liq.To`plangan ma`lumotlarabsolyutmiqdorlardavayagonao`lchov birliklardaifodalanishi kerak.
Bubosqichdamodellashtirishdagi ob`ektvauniabstraksiyalashningmuhim tomonlariva hossalari belgilanadi. Ob`ektning strukturasivaelementlariorasidagi asosiybog`lanishlar,uning o`zgarishivarivojlanishibo`yichagipotezalarshakllantirish masalalario`rganiladi.
2. Matematik modellarqurish.
Bundaiqtisodiymuammolar konkretmatematik bog`lanishlar vamunosobotlar(funksiyasi, tengsizlikva hokazolar)shaklidaifodalanadi.
Matematik modellarko`rishjarayonimatematikavaiqtisodiyotbo`yichailmiybilimlarninguyg`unl ashuvidaniborat.Albatta,bundamatematikmodelniyaxshio`rganilganmatematikmasa
lalar sinfigategishli bo`lishiuchunharakat qilinadi.Biroq,shundaybo`ladiki,iqtisodiymasalanimodellashtirish oldindanma`lumbo`lmaganmatematikstrukturalargaolibkelishihammumkin
.XXasro`rtalaridaboshlab,iqtisodiyot fanivauningamaliyotiehtiyojlaridankelibchiqib,matematikdasturlash, o`yinlarnazariyasi,funksionalanaliz,hisoblashmatematikasifanlarihamo`zrivojinitop di.
Iqtisodiyotfanlarningrivojlanishi,maytishjoiz – ki,matematikaningyangibo`limlariniochilishi uchunmuhim vositabo`lishimumkin.
Modelnimatematiktahlilqilish.
Bubosqichningmaqsadi-modelningumumiy hossalariniifodalashdaniborat.Buyerdatadqiqotlarningmatematikusullariqo`llaniladi
.Engmuhimjoyi -tuzilganmodellarning
yechimgaegaliginiisbotlashdir.Agarmatematikmasalaningyechimgaegaemasligiisbo tqilinsa,uholdaqo`yilganmatematikmodel radetiladi.
Shungamuvoffiqiqtisodiymasalaning qo`yilishiyoki matematik modelini boshqako`rinishlaritadqiqetiladi.Modellarnianalitiktadqiqetishularniempirik( sonli
)tadqiqqilishganisbatanustunlikkaega,chunki,olinganhulosalar modellardagiichkivatashqiparametrlarningharxilqiymatlaridahamo`zkuchini saqlaydi.
Umuman olganda,murakkabiqtisodiymasalalarqiyinchiliklar bilan
analitiktadqiqotlargakeltiriladi.Agarularnianalitikusullargakeltiribbo`lmasa,u holdamasalani sonliusullardan foydalanib yechiladi.