417-guruh bitiruvchisiJaloldinova Gulnozaning “Masalani matematik modellashtirish orqali mustaqil fikrlashga o`rgatish”

y_i= f_I ( A, X ),i J
b) noma`lumlaritartbli (tenglamalar,tengsizliklarva hokazo) sistemalaryordamidaaniqlanadi:
Ф<sub>i</sub>(A, X) = 0,i J, buyerdaA-parametrlar to`plami.
Har doimham ( 2 ) ko`rinishdagimasalalar( 1 ) ko`rinishgakeltirilavermaydi. Masalan,5- inchiyokiundan ortiqtartiblialgebraiktenglamalarningumumiy yechimini(1) ko`rinishdaifodalab bo`lmaydi.
Funksionalva strukturalimodellar bir – birinito`ldiradi.
Funksional modellarni o`rganishda o`rganilayotgan ob`ektningstrukturasihaqida gipotezalarpaydo bo`ladivashu bilan strukturali modelga yo`l ochiladi.Ikkinchitomondanesa,strukturali modellarnitahlil qilishob`ektning tashqi o`zgarish shartlarini takomillashtiradi.
EHM ning vujudgakelishi bilan modellashtirishning yangi yo`nalishipaydo bo`ladi.Model yaratishva unda tajribao`tkazishdaEHMkatta rolo`ynaydi.Bunday modellarni immitasion modellardeyiladi.
Iqtisodiy jarayonlarva voqealarningmatematikmodellarniqisqacha iqtisodiy – matematik modellardeyiladi.
Amaliy maqsadlardaiqtisodiy- mtematik modellar iqtisodiy jarayonlarningumumiy hossalariva qonuniyatlaribo`yicha nazariy analitik modellarga,konkretiqtisodiymasalalarni yechish ( iqtisodiy tahlili,bashoratlashvaboshqarish modellari )bo`yichaesa tadbiqiy modellarga bo`linadi.
Iqtisodiy -matematik modellardanhalqxo`jaliginingturli sohalariniva ayrimqismlarinitadqiqetishdafoydalanish mimkin.Masalan,savdojarayonlarinimodellashtirishda statistik usullaryordamida statisticmodellar quriladi. Nazariy statistikaasoslari yordamida esa indeksli,balansli va korrelyasion- regressionmodellarquriladi.
Misol
uchun,tovaroborotdinamikasiniquyidagiindeksmodelishaklidayozishmumkin.
J_pq= J_p ·J_q
Bu yerda J_pq- tovaroborotdinamikasiindeksi,J_p-bahoindeksi, J_q- tovaroborothajmi indeksi.
Balansusuliyordamido`kondagimoddiyresurslarbalansi,savdotashkilotidoiras idatovarlarharakatibalansiniquyidagi ko`rinishdaifodalashmumkin:
b u yerda -yil boshidagiqoldiq, -yil davomida olib kelinganmoddiy resurslar, -yildavomidaharajatqilingan moddiy resurslar, -yil oxiridagiqoldiq.
Korellyasion-regissiontahlil yordamida belgilar
o`rtasidagibog`lanishniifodalovchiregressiyatenglamasianiqlanadivaunima`lumehti mol(ishonchdarajasi) bilan baholash,bog`lanish zichligini aniqlasho`rganiladi. Masalan,tumandagioilaa`zolarningo`rtachabiroylikdaromadi(X)bir
sutkadahar bir oilaa`zositomonidanis`temol qilonadiganyog`miqdori(Y)o`rtasidagikorellyasionbog`lanish uchunregressiya tarbiyasiY = a+ k X
ko`rinishidabo`lishi mumkin,bu yerdaa, k-kuzatish natijalariasosidaaniqlanadiganregressiyatenglamasikoeffitsentlari.