5 – amaliy mashg‘ulot (2 soat) I. Ishning nomi

n_ = _-1[(R  _a / _unp)+ _  _t ]^-1
n_ = _-1[(R  _a / _unp)+ _  _t ]^-1
bu yerda, va -kuchlanishlar o‘zgarishning simestrik qaytarilishda egilish va buralishdagi chidamlik gegorlari; - qaytarilishlar amplitudasi; qaytarilishning egilish va buralishdagi urtacha kuchlanishlar;  _unp- yuzaning mustaxkamlanish koeffitsenti; - kuchlanishlar qaylarish asimietriyasini mustaxkamlikka ta’sirini hisobga oluvchi koeffitsent.
Tarmoq mashinalari ishonchligi hisobida  va va koeffitsentlarning miqddorlari ko‘p holatlarda quyidagiga bo‘lishi mumkin;
yumshoq uglerodli po‘latlar uchun urtacha uglerodli po‘latlar uchun
Xromanelli va shu kabi po‘latlir uchun
koeffitsent mikdarlari maxsus tablinatordan olinadi
Masalan, Uglerodli va legirlangan konstruksion po‘latlardan tayyorlangan diometri 7- 20mm bo‘lgan val polinlar yordamida obkotka-kilinganda kiymatga ega. Shu valning diametri 30-40 mm bo‘lsa kiymatga ega.
Val va o’q turidagi detallarni ishlatishda, ba’zi xolatlarda (mashinalarni kayta loyixalashda) ishonchligini oshirish zarur buladi.
Puxtalikni oshirish asosan quyidagi usullar bilan amalga oshiriladi;
detal konstruksiyasini uzgartirish (bunda detalga qo‘shimcha yuzalar kushiladi yoki olib tashlanadi);
detal materialini qisman yoki to‘liq uzgartirish;
detal yuzalariga ta’sir extiyotgan yuklama va kuchlar yunalishini uzgartirish;
detal yuzalariga qo‘shimcha katlamlar qoplash;
detal yuzalariga ishlov berish sifatini oshirish;
detal yuzalarini plastik deformatsiyalab mustaxkamligiga eshirish.
Detal konstruksiyasini qo‘shimcha ishchi yuza qo‘shib o‘zgartiri
lganda ta’sir etuv yuklanishning solishtirma mikdori kamayadi va buning hisobiga detal yuzasining mustaxkamlik bo‘yicha extiyotlik koeffitsienti miqdori ko‘tariladi va bu o‘z navbatida puxtalikning oshishiga olib keladi.
Ba’zi xolatlarda detal materiali mustaxkamligi yuqori ish sharoitiga chidamli bo‘lgan materiallar bilan almashtirishi sababli puxtalik oshishi mumkin.
Keyingi davrlarda val va o‘qlarning asosiy ishchi yuzalariga yeyilishga va agressiv muxitga chidamli bo‘lgan qatlamlar ko‘planishi hisobiga (xrom, polimer) puxtalikni oshirish tadbirlari qo‘llanilmoqda.