Дипол моменти ва молекулалар симметрияси
Молекуланинг электрик дипол моментга эга эканлиги унинг
симметрияси билан боғлиқ.
Агарда
молекула симметрия текислиги δ, симметрия ўқи
C
n
,
симметрия маркази
i ва ойнали бурама ўқ S
n
га эга бўлса, молекула
симметрия ўқи атрофида буралганда мазкур текисликда акс
этишида μ ўзининг мутлоқ қийматини ва фазовий йўналишини
ўзгартирмаслиги керак. Агарда μ текисликда (δ) бўлиб,
C
n
ўқи
бўйлаб йўналган бўлса, ойнали бурама ўқ S
n
атрофида айланганда
симметрия
маркази i даги акс тасвири нолга тенг бўлса, унинг
қиймати ўзгариши мумкин.
Дипол моменти ва молекула изомерияси
Изомерия турига боғлиқ бўлмаган ҳолда изомер
молекулалар
мувозанатли
геометрик
конфигурация
ҳамда
геометрик
конфигурация симметрияси билан фарқланади.
Айрим изомерлар шундай симметрияга эга бўладики,
уларнинг хусусий моменти нолга тенг бўлади. Бошқаларда эса
(изомерларда) шундай симметрия бўлиши мумкинки, уларнинг
хусусий моменти нолдан фарқ қилади. Шундай қилиб, молекулалар
дипол моментларини ўлчаш цис- ва транс- изомерларни
идентификациялаш учун хизмат қилиши мумкин.
