5-ma’ruza. Iqtisodiy muammolarni hal qilishni tashkil etish va avtomatlashgan buxgalteriya hisob jarayonlarini o’rganish. Reja

SELECT book.title, author.name 
FROM author 
LEFT JOIN book ON book.author = author.id 
E’tibor bering tashыi jamlanmada WHERE o‘rniga ON kalit so‘zi ishlatiladi.
MySQL tabiiy tashqi jamlashdan (natural outer join)foydalanishga imkon beradi. Tabiiy tashqi 
jamlash ikki jadval ikki ustuni bir xil nom va bir xil tiga ega bo‘lgan xamda shu ustundagi 
qiymatlar teng bo‘lgan satrlarni birlashtirishga imkon beradi: 
SELECT my_prod.name 
FROM my_prod 
NATURAL LEFT JOIN their_prod 
Jadvallarni o‘zi bilan jamlash. 
Jadvallarni o‘zi bilan jamlash uchun xar bir satrning o‘zi yoki boshqa satrlar bilan 
kombinatsiyasini xosil qilishingiz mumkin. So‘ngra xar bir satr predikat yordamida baxolanadi. 
Bu turdagi jamlash boshqa turdagi jamlashdan farq qilmaydi, farqi ikki jadval bir xildir. 
Jadvallarni jamlashda qaytariluvchi ustun noilari oldiga jadval nomi qo‘yiladi. Bu usutunlarga 
so‘rovlarda murojaat qilish uchun xar xil nrmlarga ega bo‘lishi kerak. Buning uchun vaqtinchalik 
nomlar ya’ni psevdonimlar qo‘llandi. Ular so‘rov FROM jumlasida jadval nomidan so‘ng 
bo‘shlik qo‘yib yoziladi. 
Misol: bir xil reytingga ega xamma buyurtmachilar juftlarini topish. 
SELECT a.CName, b.CName, a.Rating 
FROM Customers a, Customers b 
WHERE a.Rating = b.Rating; 
Bu xolda SQL a va b jadvallarni jamlagandek ish tutadi. YUqorida keltirilgan misolda ortiqcha 
satrlar mavjud, xar bir kombinatsiya uchun ikkita qiymat. Birinchi psevdonimdagi A qiymat 
ikkinchi psevdonimdagi B qiymat bilan kombinatsiyasi olinadi, so‘ngra ikkinchi 

---

psevdonimdagi A qiymat birinchi psevdonimdagi B qiymat bilan kombinatsiyasi olinadi. 
Xar gal satr o‘zi bilan solishtiriladi. Buni oldini olish soda usuli ikki qiymatga cheklanish 
kiritish, toki birinchi qiymat ikkinchisidan kichik bo‘lsin yoki alfavit bo‘yicha oldin kelsin. Bu 
predikatni aasimmetrik qiladi, natijada xudi shu qiymatlar teskari tartibda olinmaydi.
Misol: